Wezuwiusz – wulkan, który przeraża i fascynuje
Wezuwiusz – wulkan, który przeraża i fascynuje – artykuł inspirowany czasopismem „Gwiazdka Cieszyńska, pismo naukowe i zabawne”
![](/grafika/thumbsold/wezuwiusz1_400x585_thb_84695.jpg)
![](/grafika/thumbsold/wezuwiusz2_400x115_thb_17048.jpg)
![](/grafika/thumbsold/wezuwiusz3_400x79_thb_11458.jpg)
![](/grafika/thumbsold/wezuwiusz4_400x99_thb_12784.jpg)
![](/grafika/thumbsold/wezuwiusz5_400x305_thb_41237.jpg)
![](/grafika/thumbsold/wezuwiusz6_400x196_thb_27388.jpg)
![](/grafika/thumbsold/wezuwiusz7_400x423_thb_54520.jpg)
![](/grafika/thumbsold/wezuwiusz8_400x390_thb_55821.jpg)
Wezuwiusz położony jest na terenie Włoch, niedaleko Neapolu. Ma wysokość 1281 m n.p.m., głębokość krateru 230 m i średnicę 550–650 m. Jego historia liczy około 200 tysięcy lat. Należy do wulkanów mieszanych – podczas erupcji wyrzuca lawę, a także inne produkty stałe i gazowe (bomby wulkaniczne, popioły, lapille).
Nazwa wulkanu pochodzi najprawdopodobniej z języka greckiego z łacińskimi zniekształceniami. Wezuwiusz może zatem oznaczać „Nieugaszalny”, „Nieugaszony” lub „Ciskający przemocą”. Z kolei jeżeli sięgnęlibyśmy do języków indoeuropejskich, jego nazwę moglibyśmy tłumaczyć jako „Ten który zapala”.
![](/grafika/thumbsold/wezuwiusz10_600x489_thb_100959.jpg)
Oczywiście najbardziej znaną erupcją Wezuwiusza jest ta z 79 roku n.e., podczas której zniszczone zostały miasta: Pompeje, Herkulanum i Stabie. Od tego czasu wulkan dawał o sobie znać około 200 razy. Dla nas jednak najciekawsze są wybuchy z połowy XIX wieku, ponieważ były szeroko opisywane przez „Gwiazdkę Cieszyńską”. W połowie stulecia na Wezuwiuszu zaczęło powstawać również Obserwatorium Vesuviano, czyli najstarsze na świecie obserwatorium zajmujące się obserwowaniem życia wulkanów. Zostało ono ufundowane w 1841 roku przez króla Obojga Sycylii Ferdynanda II Burbona.
![](/grafika/thumbsold/wezuwiusz9_300x364_thb_18994.jpg)
W 1848 roku pracę w Obserwatorium rozpoczął Luigi Palmieri, włoski fizyk, meteorolog i astronom. Sześć lat później awansował na dyrektora całej instytucji. To właśnie Palmieri szczegółowo opisał wybuchy Wezuwiusza z lat 1855–1872. Ponadto przyczynił się do rozwoju Obserwatorium, wynalazł sejsmograf elektromagnetyczny, a także jako pierwszy wykrył obecność helu na Ziemi (w lawie z Wezuwiusza). Jego poświęcenie dla badań doskonale przedstawia sytuacja z 1872 roku, kiedy to pozostał na swoim stanowisku nawet wtedy, gdy Obserwatorium zaczęło być otaczane przez lawę.
Obserwatorium Vesuviano do dziś prowadzi całodobowy monitoring, dostarcza dane dotyczące działalności wulkanicznej i sejsmologicznej, odgrywa ważną rolę edukacyjną, a także zajmuje ważny punkt w systemach obrony ludności.
Ostatni raz Wezuwiusz przypomniał o swoim istnieniu 13 marca 1944 roku i od tego czasu nie przejawia aktywności.
Redakcja: Tomasz Leszkowicz
Kupuj świetne e-booki historyczne i wspieraj ulubiony portal!
Regularnie do sklepu Histmaga trafiają nowe, ciekawe e-booki. Dochód z ich sprzedaży wspiera działalność pierwszego polskiego portalu historycznego. Po to, by zawsze był ktoś, kto mówi, jak było!
Sprawdź dostępne tytuły pod adresem: https://sklep.histmag.org/