Piotr Potomski – „Generał broni Stanisław Władysław Maczek (1892-1994)” – recenzja i ocena

Jak wspominałem w jednej z poprzednich recenzji, opisywanie czyjegoś życiorysu jest jednym z najtrudniejszych zadań stojących przed pisarzem. Każdy biograf podchodzi do tego na swój sposób. Autor omawianej pozycji, będącej wydaniem doktoratu obronionego w 2007 roku na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, postanowił objąć całość życia generała Maczka w jednej pracy, bez wydzielania poszczególnych wątków czy opisywania tej interesującej postaci na określonym, ściśle wybranym tle.

Trochę statystyk

Omawiana pozycja liczy sobie 465 stron. Tekst właściwy zajmuje 390 z nich, reszta to przede wszystkim obfita (27 stron, 856 różnorakich pozycji) bibliografia. Całość ozdobiono 31 ilustracjami oraz 27 mapami, wykresami i tabelami.

Duże plusy...

Autor „Generała” ze swych założeń – opisania Maczka na tle epoki i środowiska – wywiązał się „na piątkę”. Generał przedstawiony jest nie tylko jako dzielny oficer i obywatel. Widzimy go również jako osobę prywatną, w jego domowym środowisku, tak tym przedwojennym, jak i emigracyjnym. Jeśli narracja tego wymaga, Autor dokonuje krótkich charakterystyk osób pełniących ważne role w życiu Maczka. Co ważniejsze, Potomski pokusił się, tam gdzie było to możliwe i potrzebne, o szersze opisanie akcji zbrojnych, w których Maczek brał udział w szeregach armii austriackiej, a później Wojska Polskiego w jego różnych formach. Dzięki temu Czytelnik ma okazję zapoznać się z ciekawą krytyczną i zwięzłą oceną walk 1 Dywizji Pancernej w latach 1944/45. Autor opisał jej zaangażowanie m. in. w słynnej bitwie pod Falaise, nie szczędząc merytorycznej krytyki zarówno Aliantom, jak i niektórym polskim oficerom, z Maczkiem włącznie. Równie ciekawie prezentuje się rozdział poświęcony inwigilacji Maczka i jego najbliższego otoczenia przez służby nowej, socjalistycznej Polski. Całość czyta się bardzo przyjemnie i bez znudzenia.

...i małe minusy.

Autor omawianej pozycji nie ustrzegł się, niestety, przed drobnymi pomyłkami w kwestii techniki wojskowej. Żołnierzom 10 Brygady Kawalerii Pancernej daje karabiny samopowtarzalne do ręki, a Niemców wyposaża w ciężkie czołgi już w 1939 roku. Zdarza mu się również używać zwrotu „Mark-IV” zamiast „PzKpfw IV”. Innym ciekawym zjawiskiem jest całkowita nieobecność podoficerów w tabelach obrazujących stany i straty jednostek, są tam jedynie oficerowie i szeregowcy. Tego typu niewielkich usterek jest, na szczęście, niewiele.

Podsumowanie

Omawiana pozycja jest książką, którą powinien mieć na półce każdy, kto zajmuje się dziejami polskiej wojskowości ostatniego stulecia. Autor zwięźle, acz wyczerpująco opisał jednego z najwybitniejszych polskich dowódców XX wieku, czyniąc to zarazem w sposób przystępny nawet dla osoby mało z historią mającej wspólnego. Niewielkie pomyłki i nieścisłości, opisane powyżej, nie wpływają zasadniczo na odbiór zawartych w książce treści. Mówiąc krótko, jeśli po wakacyjnych wyjazdach zostanie Wam trochę niezagospodarowanych pieniędzy, książka Potomskiego jest jednym z rozsądniejszych sposobów ich wydania.

Zredagował: Kamil Janicki