Gwiazdka Cieszyńska - Imam Szamil
Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 10. – Cieszyn d. 11. Marca. – R. 1854
Szamil urodził się w 1798 roku w awarskiej rodzinie w Dagestanie. Jako młody chłopak otrzymał religijne wykształcenie, pobierał także nauki w zakresie literatury i filozofii arabskiej. Został również członkiem sunnickiego bractwa Nakszbandijja, które za ważne uznawało pracę misjonarską i aktywność polityczną, dlatego też wielu jego członków angażowało się w walki przeciwko władzy carskiej.
Imam Szamil (domena publiczna). Szamil swoją działalność polityczną i powstańczą rozpoczął po śmierci imama Dagestanu. Przejął wtedy władzę i podjął starania w kierunku zjednoczenia ludów na obszarze tego kraju. Umacnianie się pozycji Szamila nie uszło uwadze Rosjan, którzy chcieli zmusić go do bezwarunkowego podporządkowania się ich władzy. We wrześniu 1836 roku uderzyli na Czeczenię i Dagestan, zabijali ludność cywilną, konfiskowali lub wybijali bydło, palili zasiewy, niszczyli góralskie domostwa. Działania te skłoniły ludność do przyłączenia się do Szamila.
W 1839 roku Rosjanie zorganizowali kampanię mającą na celu ostateczne zniszczenie sił imama. Uderzyli pod Arguan, a następnie na Nowe Achulgo. Oba starcia Szamil przegrał i uciekł do Czeczenii, gdzie objął przywództwo, stając się tym samym imamem Dagestanu i Czeczenii. 7 maja 1840 roku ogłosił powstanie państwa Degista, zwanego też Imamatem Szamila. Obejmowało ono tereny Dagestanu, prawie całą Czeczenię i niektóre obszary północno-zachodniego Kaukazu. Po wcześniejszych niepowodzeniach postanowiono zmienić taktykę i zdecydowano się na walkę partyzancką.
Przedłużająca się pacyfikacja powstania Szamila skłoniła cara do zmian w dowództwie. W 1844 roku wysłał na Kaukaz Michaiła Siemionowicza Woroncowa, który został ogłoszony wicekrólem Kaukazu, namiestnikiem cara na Kaukazie i dowódcą Samodzielnego Korpusu Kawalerii.
Armia Woroncowa była bardzo dobrze wyposażona, miała pokaźną artylerię, mogła liczyć też na rezerwy i zaplecze imperium a także była zdecydowanie liczniejsza niż siły Szamila. Wojska imama składały się głównie z miejscowej ludności, niewyszkolonej i słabo uzbrojonej. Przewagę dawała im jedynie duża mobilność i szybkość a także charakter i znajomość obszaru, na którym toczyły się walki. Szamil wykorzystywał też zaangażowanie Rosji w wojnę krymską (1853–1856), co pozwoliło mu na skuteczną obronę strategicznych punktów Kaukazu. Jednak już w 1857 roku Rosjanie sformowali Samodzielny Korpus Kaukaski liczący 200 000 ludzi i 200 dział.
W 1859 roku zaatakowano ostatni bastion Szamila – Gunib, w którym bronił się z 300 najwierniejszymi bojownikami. 25 sierpnia 1859 roku imam oddał się do niewoli. Odesłano go do Petersburga, a następnie do Kaługi. W 1870 roku zezwolono mu na odbycie pielgrzymki do Mekki, w trakcie której zmarł w Medynie.
Redakcja: Tomasz Leszkowicz
