Gwiazdka Cieszyńska – Evangelos Zappas i jego igrzyska
Evangelos Zappas – zobacz też: Igrzyska Olimpijskie - historia i polscy Olimpijczycy
Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.Ner. 39. – Cieszyn d. 25. Września. – R. 1858. Pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie odbyły się w 1896 roku w Atenach. Otwarcie Igrzysk pierwszej Olimpiady ery nowożytnej miało miejsce 6 kwietnia, w poniedziałek wielkanocny. W 43 konkurencjach, w 9 dyscyplinach zmagało się 241 mężczyzn (udział kobiet był zabroniony). Ojcem nowożytnego ruchu olimpijskiego, a także założycielem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego był francuski baron, historyk i pedagog - Pierre de Coubertin. Był również projektantem olimpijskiej flagi. Warto jednak pamiętać, że ponad 60 lat przed de Coubertinem, ideę Igrzysk próbował wskrzesić Grek – Ewangelos Zappas.
Evangelos Zappas (autor nieznany, domena publiczna) Ewangelos Zappas urodził się w 1800 roku w północno-zachodniej Grecji, w miejscowości Labova e Madhe (obecnie w Albanii). Region ten stanowił wówczas część Imperium Osmańskiego. Swoja wojskową karierę rozpoczynał jako najemnik w armii Alego Paszy. Wkrótce jednak wstąpił do Filike Eteria (Stowarzyszenie Przyjaciół) – tajnego, greckiego stowarzyszenia działającego na rzecz wyzwolenia Grecji spod panowania osmańskiego. W marcu 1821 roku na Peloponezie wybuchło powstanie antytureckie, dające początek greckiej wojnie o niepodległość. Zappas, walcząc u boku Suliotów, dosłużył się stopnia majora. W 1830 roku Grecja uzyskała niepodległość, a Zappas wyemigrował na Wołoszczyznę, gdzie dorobił się fortuny gospodarując ziemią i zajmując się rolnictwem. Dzięki temu stał się jednym z najbogatszych przedsiębiorców w Europie Wschodniej.
W 1856 roku Ewangelos Zappas napisał do króla Grecji, Ottona I, proponując odrodzenie starożytnych igrzysk olimpijskich, a także zobowiązał się do sfinansowania tej idei. Pomimo sprzeciwu niektórych greckich polityków, król wyraził zgodę. Pierwsze takie zawody, na które Zappas przeznaczył 40 tysięcy drachm, rozpoczęły się 15 listopada 1859 roku w Atenach. Zawody, mające charakter narodowy (startowali w nich sami Grecy), nie cieszyły sie jednak dużą popularnością. Zgłosiło się niewielu zawodników; nie dopisała też publiczność.
Konstandinos Zappas (autor nieznany, domena publiczna) Ewangelos Zappas zmarł 19 czerwca 1865 roku w Broşteni, w dzisiejszej Rumunii. W testamencie zapisał cały swój majątek na rzecz Komitetu Olimpijskiego (zwanego też Komisją Zapasa). Od tego czasu pracę na rzecz Igrzysk kontynuował kuzyn Ewangelosa - Konstandinos. Kolejne zawody zorganizowano w latach 1870, 1875 i 1888-1889. Najbardziej udane i gromadzące największą liczbą zawodników i widzów były igrzyska w 1875 roku. Konstandinos wybudował również w Atenach tzw. Zappeion – pierwszy budynek powstały specjalnie dla odrodzenia Igrzysk Olimpijskich. Na pomysł jego budowy wpadł, jeszcze w latach 50. XIX wieku, Ewangelos Zappas. Budowa rozpoczęła się w 1874 roku (20 stycznia położono kamień węgielny), a 28 października 1888 roku miało miejsce oficjalne jego otwarcie. Projektantem budynku był duński architekt Theophil Edvard von Hansen. Zappeion służył jako główna hala do walk szermierczych podczas Pierwszych Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1896 roku, a także jako wioska olimpijska podczas Olimpiady Letniej (nie wliczanej do numeracji igrzysk) w 1906 roku.
Ewangelos i Konstandinos poza sponsorowaniem i ożywianiem idei igrzysk są również znani jako dobroczyńcy i fundatorzy wielu instytucji, szkół, a także obiektów sportowych i wystawowych. Dla uczczenia ich pracy przed budynkiem Zeppeionu postawiono ich posągi.
