Faszyzm po amerykańsku, czyli Srebrne Koszule Williama Dudleya Pelleya

Srebrne Koszule – zobacz też: Bitwa na Cable Street, czyli jak brytyjska lewica przeciwstawiła się faszyzmowi Oswalda Mosleya

Srebrny Legion Ameryki (The Silver Legion of America), znany też jako Srebrne Koszule, to organizacja założona 30 stycznia 1933 roku przez Williama Dudleya Pelleya, licząca w szczytowym momencie 15 000 członków oraz około 75 000 sympatyków. Powstała z inspiracji europejskimi ruchami faszystowskimi oraz niemieckim nazizmem. Przejawiało się to zarówno w doborze stroju, jak i sposobie tworzenia oraz funkcjonowania organizacji. Srebrny Legion Ameryki oraz inne ruchy faszyzujące w USA posiadały też jednak swoją lokalną specyfikę, widoczną między innymi w podejściu do kwestii religii i rasy (która w Europie była różnie pojmowana, bądź nie była w ogóle podejmowana), a także w silnym i motywowanym nieco odmiennie od nazistowskiego antysemityzmie. Amerykański protestantyzm i różna od europejskiej tradycja ukształtowała zatem ciekawe ruchy, a jednym z nich były właśnie Srebrne Koszule Williama Dudleya Pelleya.

William Dudley Pelley (z lewej) i Joe Stevens ok. 1940 roku (fot. ze zbiorów Biblioteki Kongresu USA , domena publiczna)

William Dudley Pelley, faszystowski mistyk

Twórca Srebrnego Legionu Ameryki, William Dudley Pelley, to osoba bardzo kontrowersyjna. Urodził się w Lynn (Massachusetts) 12 marca 1890 roku w metodystycznej, religijnej rodzinie. Na rozkaz ojca zrezygnował z nauki w Springfield Technical High School, aby pomóc przy prowadzeniu fabryki papieru toaletowego – jego rodzina była współwłaścicielem tego przedsiębiorstwa. W tym samym czasie Pelley zaczął publikować w czasopiśmie „Philosopher”, które poruszało zagadnienia z dziedziny religii, polityki i socjologii. W 1911 roku rozpoczął pracę w Springfield Homestead. 1918 rok przyniósł pierwszy przełom w życiu późniejszego przywódcy amerykańskich faszystów. Postanowił on wówczas odbyć podróż dookoła świata, aby przyjrzeć się działaniu misji metodystycznych. Zaczął od Serbii, gdzie dołączył do Czerwonego Krzyża, następnie pojechał pomagać ofiarom wojny domowej w Rosji. Pracował po stronie Białych Rosjan. Widok wojny, okrucieństwa komunistów oraz spostrzeżenie znacznej – według Pelleya – pozycji Żydów w państwie doprowadziły do pierwszej radykalizacji jego poglądów. Stał się zagorzałym przeciwnikiem komunizmu oraz narodu żydowskiego.

Po powrocie do USA na początku lat 20. XX wieku Pelley przeniósł się do Nowego Jorku, a następnie do Los Angeles, gdzie mógł sprzedawać swoje powieści przemysłowi filmowemu. Mimo dosyć sporych zarobków osiąganych dzięki honorariom otrzymywanym za pisane przezeń historie, zaczął dostrzegać upadek moralności oraz tradycyjnych wartości w społeczeństwie amerykańskim. Dodatkowo doszło do konfliktu między przyszłym twórcą Srebrnego Legionu, a jednym z żydowskich studiów filmowych. Antysemityzm Pelleya wzrósł ponownie.

W 1928 roku William przeżył „spotkanie” z duszami zmarłych oraz uważał, że przez chwilę pogrążył się w „wieczności”. To wydarzenie popchnęło go w stronę metafizyki oraz spirytualizmu. W tym okresie po raz pierwszy spotyka się z „Mein Kampf” Adolfa Hitlera. W 1932 roku przeniósł się do Asheville (Północna Karolina), gdzie zajął się zgłębianiem nowych zainteresowań. Efektem tych poszukiwań było stworzenie własnego systemu religijnego, nazwanego „doktryną wyzwolenia”. Synkretyczny system składał się z elementów teozofii, spirytualizmu, wierzeń różokrzyżowców oraz odniesień do starożytnego Egiptu. Człowiek powinien skupiać się na transcendencji, dążyć do osiągnięcia boskiego stanu duszy. Mimo tego melanżu religijnego, Pelley uważał, iż jego system to lepsza, skorygowana forma chrześcijaństwa. Ucieleśnieniem zła mieli być według tej doktryny Żydzi oraz komuniści.

Obserwując rosnącą w siłę NSDAP, a później stopniowe zdobywanie władzy przez Hitlera, 30 stycznia 1933 Pelley założył Srebrny Legion. W 1936 roku uzyskał nominację do wyborów prezydenckich z ramienia Chrześcijańskiej Partii Ameryki (Christian Party of America), jednak nie wystartował w głównych wyborach. Po otrzymaniu zaledwie 1600 głosów w prawyborach Pelley doszedł do wniosku, iż należy oddzielić nauki religijne od polityki. Pronazistowskie nastawienie twórcy Srebrnego Legionu oraz nawoływanie do nieangażowania się USA w II wojnę światową poskutkowało aresztowaniem za naruszenie Espionage Act of 1917. W 1942 roku Pelley został skazany na 15 lat więzienia. Został wypuszczony w 1950 roku z zakazem angażowania się w działalność polityczną oraz opuszczania centralnej Indiany. Postanowił więc skupić się na swojej doktrynie religijnej. Wzbogacił ją o zagadnienia niezidentyfikowanych obiektów latających (stały się elementem wierzeń) oraz zmienił nazwę systemu na „doskonalenie duszy” ([soulcraft]). Pod koniec życia uważał, iż rozmawia z Nostradamusem, dzięki czemu miał mieć również kontakt z wybitnymi postaciami z historii Ameryki. Zmarł w Noblesville 1 lipca 1965 (niektórzy podają datę 30 czerwca 1965).

Polecamy e-book Mateusza Kuryły – „Powaby totalitaryzmu. Zarys historii intelektualnej komunizmu i faszyzmu”

Srebrny Legion rozpoczyna marsz

Srebrny Legion Ameryki został utworzony 30 stycznia 1933 roku – w dniu nominacji Hitlera na kanclerza Rzeszy. To właśnie to wydarzenie przekonało Pelleya, iż niemożliwe stało się możliwe. Gdzieś na świecie władzę przejęli ludzie, którzy tak jak on walczyli z Żydami. Walczyli z tymi, którzy w rozumieniu Pelleya sprawowali władzę nad całym państwem i jego gospodarką. Chciał stworzyć podobny ruch, oparty na tradycji amerykańskiej (fascynowało go magiczne znaczenie swastyki, jednak nie przyjął tego symbolu za logo partii, gdyż nie był on amerykański), który tak jak NSDAP i Hitler stopniowo przejmie władzę.

Członkiem mógł zostać każdy osiemnastoletni człowiek niebędący Żydem bądź Murzynem, regularnie płacący roczne składki w wysokości dziesięciu dolarów, do czego dochodziła jednorazowa opłata sześciu dolarów za mundur. Kandydat chcący wstąpić do Legionu musiał dostarczyć dwa zdjęcia, rodowód rasowy (!), ewentualne zaświadczenie o doświadczeniu bojowym oraz świadectwo urodzenia z datą oraz minutą urodzenia (!). Po tych formalnościach następowało dziewięciotygodniowe szkolenie.

List gończy za Williamem Dudleyem Pelleyem

Ubiór legionisty składał się z koszuli o srebrnym kolorze (stąd przydomek „srebrne koszule”) z wyszytą literą „L” na sercu, która miała symbolizować lojalność, miłość oraz wyzwolenie ([loyalty, love, liberation]). Do koszuli noszono krawat, na którym każdy miał wyszyty swój indywidualny numer. Resztę ubioru stanowiły niebieskie spodnie sztruksowe. Srebrne koszule posługiwały się białą, kwadratową flagą z literą „L”.

Organizacja składała się z kilku szczebli. Oprócz głównego dowództwa (nie miało stałej siedziby, Pelley ciągle się przenosił) istniały dywizje, w których skład wchodziły departamenty, między innymi: relacji z przemysłem, struktur młodych działaczy, kontaktów zagranicznych oraz Srebrni Strażnicy ([Silver Rangers]). Nazywano tak paramilitarne ugrupowanie około 100 działaczy każdej z dywizji, którzy byli zbrojnym ramieniem organizacji. Według Pelleya mieli być użyci w przyszłości do walki z wrogami państwa. Wraz ze skazaniem lidera na karę więzienia organizacja zakończyła działalność. Została reaktywowana 9 kwietnia 2010 roku.

Doktryna i działalność

Doktryna Srebrnego Legionu została w całości stworzona przez Pelleya. Dążono do utworzenia państwa teokratycznego (w rozumieniu Pelleya), hierarchicznego i organicznego. Miało się ono opierać na systemie gospodarczym nazywanym wspólnotą ([commonwealth]). Była to doktryna społeczna niebędąca ani kapitalizmem, ani socjalizmem, ani faszyzmem, ani też komunizmem. W rzeczywistości system łączył elementy gospodarcze wszystkich tych ideologii. Pelley wykreował wizję teokratyczno-korporacyjnego państwa ze scentralizowaną gospodarką oraz kontrolą produkcji, przemysłem będącym własnością rządu, szerokim programem pomocy społecznej, państwową ochroną zatrudnienia oraz poszanowaniem prywatnej własności.

William Dudley Pelley w sądzie, 1941 rok (fot. E.M. Ball Photographic Collection (1918-1969), Special Collections, D.H. Ramsey Library, University of North Carolina at Asheville)

Dzięki takiemu ustrojowi człowiek mógł jakoby rozwijać się, aby osiągnąć doskonałość duszy, która pozwoliłaby mu stać się nową, idealną osobą. Celem organizacji miało być nie tylko przejęcie władzy w świecie ziemskim, ale stworzenie ludzi, którzy osiągną specyficznie pojmowaną przez Pelleya boskość. Główną siłę Legionu stanowili robotnicy, pracownicy biurowi, studenci i uczniowie. Występowano przeciwko Żydom jako elementowi obcemu religijnie (nieprotestanckiemu) oraz posiadającemu najwięcej kapitału. W pewnym momencie walka z nimi stała się głównym celem organizacji. Uważano, iż Ameryka powinna pozbyć się niebiałej ludności oraz występować zdecydowanie przeciwko komunizowi. Prezydenta Roosevelta oskarżano o zdradę konstytucji oraz sprzyjanie żydowskim kapitalistom. Rezerwę Federalną również uważano za powiązaną z żydowskimi bankami.

Srebrne Koszule prowadziły działalność nie tylko społeczno-polityczną, ale również bojówkarską. Ciekawym przykładem była walka z woźnicami z organizacji Local 544 oraz innymi „unionistami” w Minneapolis, w wyniku której Srebrne Koszule zostały pokonane i wyparte z miasta. Członkowie Legionu musieli przenieść spotkania do miejscowości St. Paul. Często dochodziło też do ataków na Żydów. Jak je uzasadniano? W trzecim numerze (z 24 sierpnia 1933 roku) poufnego biuletynu organizacji można wyczytać, iż: „Są trzy główne powody, dla których Srebrne Koszule nie akceptują wpływów Żydów […]. Pierwszy – ekonomiczne działania Żydów. Drugi – swoisty sposób prowadzenia biznesu. Trzeci – nomadyczny charakter Żydów, przez który stają się internacjonalistami, których ostatecznym celem może być zniszczenie USA”. To właśnie na podstawie takich oskarżeń dochodziło do fizycznych ataków na mienie Żydowskie oraz słownych napaści w prasie Srebrnych Koszul.

Kupuj świetne e-booki historyczne i wspieraj ulubiony portal!

Regularnie do sklepu Histmaga trafiają nowe, ciekawe e-booki. Dochód z ich sprzedaży wspiera działalność pierwszego polskiego portalu historycznego. Po to, by zawsze był ktoś, kto mówi, jak było!

Sprawdź dostępne tytuły pod adresem: https://sklep.histmag.org/

Inspiracje faszystowskie i nazistowskie

W działalności Srebrnego Legionu Ameryki możemy dostrzec elementy charakterystyczne zarówno dla nazizmu, jak i faszyzmu. Cechami łączącymi organizację Pelleya z tymi ruchami są: silna pozycja wodza, masowość (niezależnie od specyficznych dla danego ruchu wytycznych dotyczących przyjmowaniu nowych członków), umundurowanie na wzór faszystowski, dążenie do budowy hierarchicznego, organicznego państwa.

Silny, wręcz fanatyczny antysemityzm oraz rasizm (których nie odnajdziemy we włoskim faszyzmie) łączy Srebrny Legion z hitleryzmem. Nienawiść do Żydów stała się w późniejszym okresie obsesją obu formacji. Oprócz wspólnych z nazizmem argumentów przeciwko narodowi żydowskiemu, Pelley podnosił jeszcze argument religijny (Żydzi nie wywodzą się z tradycji protestanckiej). Można domniemywać, iż przedstawianie rodowodu rasowego przez kandydatów chcących wstąpić do Legionu zostało zaczerpnięte z III Rzeszy.

Elementem wyróżniającym ugrupowanie Pelleya była chęć budowy teokratycznego państwa (opartego o religię stworzoną przez przywódcę Srebrnych Koszul) z własnym system gospodarczym – Wspólnotą ([Commonwealth]). Dzięki temu Amerykanie (oczywiście biali) osiągnąć mieli zbawienie i „boski stan duszy”, do którego kluczem miały być nauki Pelleya.

Podsumowanie

Broszura autorstwa Williama Dudleya Pelleya wprowadzająca do religijnego systemu doskonalenia duszy ([ soulcraft ])

William Dudley Pelley to osoba bardzo kontrowersyjna. Stworzył własny synkretyczny system religijny, który mimo wszystko nazywał chrześcijańskim. Celem doktryny było wykreowanie nowego, silnego duchowo człowieka, który miał dążyć do osiągnięcia boskich zdolności. Pelleya cechował silny antysemityzm, do czego przyczyniły się zapewne jego życiowe doświadczenia oraz fascynacja Adolfem Hitlerem i NSDAP. Gdy tworzył Srebrny Legion Ameryki, próbował oprzeć jego ideologię na swojej koncepcji religijnej; wiedział już też, że jego organizacja powinna być antysemicka. W pewnym momencie Żydzi wyrośli w jego oczach na naczelnego wroga Legionu i Ameryki, przez co organizacja zatraciła swój potencjał. Po japońskim ataku na Pearl Harbor Pelley został aresztowany i skazany na karę więzienia, wskutek czego organizacja straciła lidera i rozpadła się. Została reaktywowana w 2010 przez grupę zafascynowaną osobą Pelleya, jednak jest to ugrupowanie całkowicie marginalne.

Zobacz też:

• Prawnopolityczna zasada supremacji woli wodza w systemie ustrojowym III Rzeszy;
• Chaos i przyzwolenie. Polikratyczna struktura reżimu hitlerowskiego do 1939 r.;
• Historyczno-kulturowe korzenie propagandy faszystowskiej.

Bibliografia

• American Jewish Committee Archive, „Bulletin No. 3. The Silver Shirts: their history, founder and activities”, August 24, 1933, [dostęp: 25 lipca 2012], <[http://www.ajcarchives.org/AJC_DATA/Files/THR-SS1.PDF]>.
• William Dudley Pelley [biografia przygotowana przez rodzinę Pelleya], [w:] D.H. Ramsey Library. Special Collections and University Archives, [dostęp: 22 lipca 2012], <[http://toto.lib.unca.edu/findingaids/mss/pelley_william/pelley_biography/pelley_family_biography.htm]>.
• Scott Beekman, William Dudley Pelley (12 Mar. 1890–1 July 1965), [w:] American National Biography Online, Oxford University Press under the auspices of the American Council of Learned Societies, październik 2007 [dostęp: 21 lipca 2012], <[http://www.anb.org/articles/15/15-01310.html]>.
• Sara Diamond, Roads to Dominion: Right-Wing Movements and Political Power in the United States, Guilford Press, New York 1995.
• Michael Kleen, The Enigma of American Fascism in the 1930s, „Alternative Right Magazine”, 6 marca 2011 [dostęp: 20 lipca 2012], <[http://www.alternativeright.com/main/the-magazine/the-enigma-of-american-fascism-in-the-1930s/]>.
• David Lobb, Fascist Apocalypse: William Pelley and Millennial Extremism, „The Journal for Millenial Studies”, Vol. 2, Issue 2 (winter 2000), [dostęp: 19 lipca 2012], <[http://www.mille.org/publications/winter2000/lobb.PDF]>.
• A.V. Schaeffenberg, William Dudley Pelley. Father of American Racial Mysticism, [w:] Integral Tradition. Revolt Against The Modern World. Conservative Revolution [kopia w Internet Archive], [dostęp 23 lipca 2012], <[http://web.archive.org/web/20091026071512/http://geocities.com/integral_tradition/pelley.html]>.
• 1938: How Teamsters Quelled Fascist Thugs [fragmenty książki Farrell Dobbs, Teamster Politics, Monad Press, New York 1975], „The Militant”, Vol. 62, No. 41 (November 16, 1998), [dostęp: 25 lipca 2012], <[http://www.themilitant.com/1998/6241/6241_30.html]>.
• Silver Legion of America – History [w:] „Silver Legion of America”[blog], [dostęp 25 lipca 2012], <http://thesilverlegion.blogspot .com/p/silver-legion-of-america-history.html .com/p/silver-legion-of-america-history.html]>.

Redakcja: Roman Sidorski

Lubisz czytać artykuły w naszym portalu? Wesprzyj nas finansowo i pomóż rozwinąć nasz serwis!