Ewa Kassala – „Boska Nefretete” – recenzja i ocena
„Fascynująca podróż w głąb antycznego świata silnych kobiet” – to krótkie i chwytliwe zdanie umieszczone na okładce zachęca do lektury najnowszej książki Ewy Kassali (właściwie Doroty Stasikowskiej-Woźniak). Powieść, której główną bohaterką jest jedna z ikon starożytnego Egiptu, kobieta-symbol i (chyba tylko po Kleopatrze) najbardziej rozpoznawalna w kulturze masowej kobieca postać historyczna związana z krajem nad Nilem, zatytułowana została po prostu Boska Nefretete. Książka ukazała się nakładem katowickiego wydawnictwa Sonia Draga.
Dorota Stasikowska-Woźniak, ukrywająca się pod literackim pseudonimem Ewa Kassala to działaczka społeczna, autorka tekstów dotyczących autoprezentacji, w przeszłości scenarzystka i prowadząca programy telewizyjne, czy w reszcie – co nas najbardziej interesuje – pisarka. Spod jej pióra wyszły takie powieści jak Kleopatra (1995), Portret kobiety wieku zatracenia (1999), Mandragora (2014), Żądze Kleopatry (2015), a także liczne poradniki, dotyczące m.in. savoir-vivre, czy kreowania wizerunku. Nietrudno zauważyć, że naczelnymi postaciami w jej twórczości są przede wszystkim kobiety. Nie inaczej jest w przypadku recenzowanej pozycji.
Na kartach Boskiej Nefretete, poza bohaterką tytułową, spotkamy się także z innymi, wyrazistymi postaciami kobiecymi – Boską Małżonką Teje (żoną Amenhotepa III), czy Dinaną, kapłanką bogini Isztar. Bohaterowie płci męskiej, których spotkamy na kartach powieści siłą rzeczy znacznie więcej, zdają się być jedynie tłem dla działań energicznych, przedsiębiorczych i pełnych wigoru niewiast. Dzięki przyjęciu przez autorkę takiej koncepcji poznamy życie dworu egipskiego z perspektywy innej niż ta z podręczników historii.
Jako, iż książka jest powieścią historyczną, warto powiedzieć kilka słów o wydarzeniach, jakie poruszane są na jej kartach. Akcja powieści obejmuje w zasadzie okres od ostatnich lat panowania Amenhotepa III do wstąpienia na tron Tutanchatona (zwanego później Tutanchamonem). Autorka, zgodnie z jedną z istniejących teorii utożsamia Nefretete z Taduhepą, córką króla państwa Mitanni – Tuszratty. Przyjmuje także, iż żona Echnatona, pod imieniem Semenechkare-Neferneferuaton najpierw jako koregentka (w obliczu pogrążania się Amenhotepa IV w tzw. herezji amarneńskiej), a następnie samodzielny władca sprawowała władzę nad Egiptem. Osią fabuły jest życie dworskie, przez co polityka zewnętrzna władców Klejnotu Nilu na kartach książki przewija się jedynie momentami – wspomniane zostały na przykład starcia wojsk faraona z Hetytami. Z czysto historycznego punktu widzenia książka Ewy Kassali została napisana poprawnie. Widać, że autorka przestudiowała sporą ilość literatury, dotyczącej okresu o którym na kartach powieści mowa. Sama zresztą przyznaje, że posiłkowała się przy pisaniu popularnonaukowymi pracami poświęconymi Nefretete pióra Philippa Vandenberga, Christiana Jacqa czy Joyce Tyldesley.
Akcja powieści została podzielona na dziewięć niezbyt długich rozdziałów, rozdzielonych krótkimi modlitwami Taduhepy-Nefretete, w których przedstawiane są czytelnikowi wewnętrzne rozważania głównej bohaterki. Te krótkie przemyślenia pełnią także funkcję podsumowania poszczególnych rozdziałów. Autorka posiada bez wątpienia lekkie pióro, dzięki czemu książkę czyta się naprawdę szybko.
Na pochwałę zasługują także przypisy, w których niezaznajomionemu ze szczegółami egipskiej historii czytelnikowi wytłumaczone zostały najważniejsze terminy i wyrażenia, pojawiające się na kartach powieści. Nieco po macoszemu potraktowana została oś czasu umieszczona tuż przed pierwszym rozdziałem, która obrazuje ile lat minęło od panowania Nefretete do dziś. Szkoda też, że autorka nie zdecydowała się na umieszczenie w swojej książce żadnych ilustracji, przedstawiających zachowane przecież wizerunki najważniejszych postaci historycznych, będących głównymi bohaterami książki. Bez wątpienia zamieszczenie jako dodatku chociażby fotografii popiersia żony Echnatona, które odnalazł w 1912 roku Ludwig Borchardt, czy też słynnej płaskorzeźby przedstawiającej rodzinę królewską, okrasiłoby dodatkowo tekst i pozwoliło lepiej wyobrazić sobie wizerunki postaci.
Nie zmienia to faktu, że Boska Nefretete wydana nakładem wydawnictwa Sonia Draga to książka bez wątpienia warta uwagi. Wartka akcja i wyraziste postacie kobiece to jej główne zalety. Dzięki nim powinna zainteresować każdego miłośnika historii i kultury państwa faraonów.
