Marcin Spórna — „Słownik najsłynniejszych wodzów i dowódców polskich” – recenzja i ocena

Słowniki biograficzne to specyficzny typ publikacji. Nie są zwykle ani pięknie wydane, ani nie stanowią podstawy pracy naukowej. Jednak mają to do siebie, że mogą być cennym uzupełnieniem każdego badania, przysłowiową kropką nad i. Taką pozycją jest też „Słownik najsławniejszych wodzów i dowódców polskich”.

Autor słownika Marcin Spórna opracował 216 biogramów polskich dowódców. Są to zarówno królowie i książęta, jak i hetmani Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Dużo miejsca autor poświęca wybitnym oficerom doby XIX-wiecznych powstań narodowych. Najwięcej jednak odnaleźć można postaci dwudziestowiecznych — oficerów z okresu pierwszej i drugiej wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej. Ostatnim akordem są biogramy kilku współczesnych oficerów polskich, zasłużonych w misjach międzynarodowych.

Biogramy są bogate w informacje faktograficzne, dzięki czemu czytelnik może dogłębnie poznać sylwetki polskich wodzów. Oprócz wielu szczegółów biograficznych (awanse, przydziały, odznaczenia) autor streszcza też ciekawsze bitwy i kampanie prowadzone przez konkretnych oficerów. Jedyną wątpliwość budzi brak charakterystyk dowódców Ludowego Wojska Polskiego — Mariana Spychalskiego, Floriana Siwickiego i, bodajże najbardziej znanego współczesnego „Generała”, Wojciecha Jaruzelskiego. Czy o takim stanie rzeczy zadecydowały względy polityczne, czy też niska ocena talentów tych oficerów — trudno powiedzieć.

Publikacja, licząca ponad 500 stron, jest przejrzysta i czytelna. Odnośniki do haseł, szczególnie dotyczące pseudonimów, ułatwiają odszukiwanie konkretnych informacji.

Tak więc „Słownik najsławniejszych wodzów i dowódców polskich” jest pozycją wartą polecenia. Niech za podsumowanie i ostateczną zachętę posłużą słowa recenzenta publikacji, prof. dra hab. Janusza Rajmana: Najnowsza książka Marcina Spórny wychodzi naprzeciw tym zainteresowaniom, wypełniając zarazem dotkliwą lukę na naszym rynku wydawniczym, jaką był brak słownikowego zestawienia wszystkich najwybitniejszych polskich wodzów i dowódców, jacy zapisali się w wojnach toczonych od X po początek XXI w. Biogramy wodzów i dowódców napisane przez M. Spórnę są zarazem swoistą lekcją historii Polski od czasów formowania się państwowości polskiej aż po najnowszą naszą (?) wojnę — w Iraku. [...]. Warto też powtórzyć za prof. Rajmanem, że publikacja ta jest tym ciekawsza, że odzwierciedla najnowszy stan wiedzy historycznej na temat polskich dowódców.