George Patton – niepokorny generał
George Patton – zobacz też Rommel, Żukow, Patton... 10 generałów drugiej wojny światowej, których warto znać [Galeria]
George Patton, amerykański generał i dowódca 3. Armii (domena publiczna). Dokonania amerykańskiego generała, słynącego z kwiecistych wypowiedzi oraz niecodziennych poglądów absolwenta West Point, posłużyły za scenariusz dla kilku filmowych superprodukcji. George Patton zapisał się w historii wojskowości jako błyskotliwy i nietuzinkowy dowódca. Przez cały swój szlak bojowy: od Afryki, przez Sycylię i Normandię, a na Niemczech kończąc, wykazywał się wyjątkową nieustępliwością i zaciętością wobec wroga. Po II wojnie światowej został gubernatorem Bawarii, ale z powodu kontrowersyjnego zarządzania regionem musiał szybko rozstać się ze stanowiskiem. 9 grudnia 1945 roku uległ poważnemu wypadkowi samochodowemu. O życie walczył przez dwanaście dni, jednak tej bitwy nie zdołał już wygrać.
George Patton – uważany przez Niemców za najlepszego amerykańskiego generała – miał niemały wpływ na przebieg walk na froncie zachodnim. W grudniu 1943 roku odegrał istotną rolę w alianckich przygotowaniach do inwazji w Europie. Dowodził rozlokowaną w Dover 1. Grupą Armii USA. Cały jej skład stanowiło kilkuset żołnierzy, ustawiających w pobliżu kontynentu atrapy czołgów, samolotów i samochodów. Towarzyszący temu na falach radiowych harmider potęgował wrażenie realności. Wpływ maskarady na realizację planu „Overlord” okazał się zbawienny. Skutecznie zdezorientował Niemców, którzy do końca spodziewali się ataku od strony Calais.
W kolejnej fazie operacji Patton objął dowództwo nad nowo utworzoną 3. Armią. W lipcu 1944 roku, nie zważając na wątpliwości części oficerów zaopatrzenia, zdecydował się na energicznie działania. Brak 127 kompanii transportowych miał ich zdaniem negatywnie wpłynąć na harmonogram planu Overlord. Zuchwały generał, który na przestrzeni całej kampanii tylko dwukrotnie konsultował się ze swoim kwatermistrzem, zdołał wraz z podległym mu wojskiem osiągnąć Sekwanę 24 sierpnia. Oznaczało to, że zrealizował cel operacji na 11 dni przed terminem, który wyznaczyli 3. Armii jej zaopatrzeniowcy. Patton i jego żołnierze odegrali następnie niebagatelną rolę podczas bitwy o Ardeny.
W 1945 roku odniósł znamienny triumf na polu rywalizacji z Brytyjczykami. Nie zamierzał czekać, aż wojska generała Bernarda Montgomery’ego przekroczą Ren i – podobnie jak w przypadku kampanii sycylijskiej – uprzedził swoich angielskich sojuszników o kilka godzin. Tym samym przekroczył rzekę jako pierwszy aliancki dowódca.
Wyładunek wojsk i zaopatrzenia w Normandii w ramach operacji Overlord (domena publiczna) W niemieckim Ohrdruf miał okazję na własne oczy zobaczyć wyzwolony obóz koncentracyjny. Swoje wrażenia opisał następująco: „Był to najbardziej przerażający obraz, jaki można sobie wyobrazić”.
W drugiej połowie kwietnia 1945 roku doszło do osobliwego incydentu. Podczas lotu z Paryża samolot Pattona został zaatakowany przez pojedynczy myśliwiec Supermarine Spitfire. Wieczorem tego dnia generał zapisał w swoim dzienniku: „Rozbił się. Maszyny w tym zgrupowaniu nosiły oznaczenia RAF. Moim zdaniem było to Polskie Skrzydło Myśliwskie latające w barwach RAF. Nie wiem, dlaczego znalazło się poza swoim terytorium.” Do dziś nie ustalono narodowości ani nazwiska pilota tej maszyny.
Wciągnięcie amerykańskiej flagi w twierdzy Ehrenbreitstein w Koblencji (fot. ze zbiorów Bundesarchiv, Bild 146-1988-045-34, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Germany) Patton nie miał oporów przed komentowaniem planów nowego ładu w powojennym świecie i krytykowaniem porządku ustalonego na skutek radziecko-amerykańskiego sojuszu. Jego stosunek do Sowietów wyraziście oddaje notatka z 1943 roku: „Zwycięstwo Rosjan będzie miało dla nas równie złe konsekwencje jak zwycięstwo Niemców (…) Stany Zjednoczone powinny zniszczyć Niemcy i Japonię i przygotować się do stawienia czoła Rosji”. Po zakończeniu konfliktu w Europie nie odnosił się do radzieckich generałów z należnym ich randze szacunkiem.
Czy generał rzeczywiście myślał o wojnie przeciw ZSRR? Mimo zapewnień propagandy o dobrej współpracy, relacje aliantów zachodnich i Sowietów nacechowane były nieufnością. Brytyjski historyk Jonathan Walker w swojej pracy Trzecia wojna światowa opisał plan kampanii przeciw Związkowi Radzieckiemu. Opracować mieli go sztabowcy brytyjscy na polecenie Winstona Churchilla, który chciał w ten sposób wywrzeć presję na Stalina w sprawie Polski.
Jako wojskowy gubernator Bawarii, George Patton realizował kontrowersyjną politykę. Nie dopuścił do przeprowadzenia czystek w strukturach lokalnej władzy, co stanowiło odejście od programu denazyfikacji Niemiec. Praktyki te zwróciły uwagę jego przełożonego – generała Dwighta Eisenhowera, który w konsekwencji zdecydował się na usunięcie go ze stanowiska.
Dziś o generale przypomina nam prosty marmurowy krzyż na cmentarzu na terenie Luksemburga. Pomimo upływu 70 lat, śmierć George’a Pattona wciąż budzi wątpliwości, a na pytanie czy padł on ofiarą zamachu, czy też zginął na skutek zwykłego wypadku, nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi.
Bibliografia:
- O’Reilly Bill, Dugard Martin, Zabić Pattona. Niezwykła śmierć najzuchwalszego generała drugiej wojny światowej, Rebis, Poznań 2015.
- Van Creveld Martin, Żywiąc wojnę. Logistyka od Wallensteina do Pattona, Erica, Warszawa 2014.
- Walker Jonathan, Trzecia wojna światowa. Tajny plany wyrwania Polski z rąk Stalina, Znak, Kraków 2014.
Redakcja: Michał Woś
