Zofia Klemens uratowała 200 Żydów z Zagłębia. Teraz jej historię sfilmowano
Zobacz także:
- Wielkie zagrożenia, wielka odwaga. Polacy niosący pomoc Żydom w trakcie wojny
- Podczas II wojny światowej wielu Polaków ratowało Żydów przed Niemcami. Niektórzy byli przez nich szantażowani i stawali się ich zakładnikami
Zofia Klemens urodziła się 23 kwietnia 1910 roku w Katowicach. W czasie II wojny światowej, a dokładnie od wiosny 1943 do lutego 1944 roku, uratowała 200 Żydów. Ryzykowała życiem, aby ocalić setki żyć. Postać ta została bohaterką dziewiątego odcinka cyklu „Nie tylko Ulmowie”, tworzonego przez Instytut Pamięci Narodowej.
W sumie uratowała 200 osób, a jednym z pierwszych ocalonych był Szmuel Ron (Edek Rozencwajg). Zanim do niej trafił, ukrywał się w schronie znajdującym się pod kuchnią należącą do górniczej rodziny Kobylców. Kiedy poznał Zofię Klemens, wspólnie zaczęli działać na rzecz uciekinierów, których on sprowadzał do jej mieszkania, które mieściło się w Katowicach przy ul. Drzymały 5/6. Mąż Zofii - Artur - służył w niemieckim wojsku. Pod jego nieobecność kobieta przekazała jego dokumenty Szmuelowi. Dzięki nim mógł bez przeszkód przemieszczać się po Katowicach. Jak wskazują przedstawiciele IPN, „kolejne grupy Żydów były następnie nielegalnie przeprowadzane przez Pawła Jaworskiego przez granicę na Słowację”. Niestety, podczas jednej z akcji został on zastrzelony przez Niemców.
– Ludzie ci ukryli się u mnie, odpoczęli, zjedli, przenocowali, a na drugi dzień wieczorem Edek wyprowadził ich. Wywiózł ich do Bielska. Po pewnym czasie Edek przyprowadził do mnie kilka osób (zawsze Żydów) i znów ich wywiózł do Bielska. Czasami było u mnie jednocześnie i po 30 osób. Trwało tak od wiosny 1943 r. do lutego 1944 r. w tym czasie przewinęło się przez moje mieszkanie ok. 200 osób – wspominała po latach Zofia Klemens.
Klemens nie tylko ukrywała Żydów w swoim mieszkaniu, ale w sierpniu 1943 roku angażowała się również w przerzuty Żydów z gett znajdujących się na terenie Zagłębia Dąbrowskiego przez granicę słowacką.
Wciąż niewiele też wiadomo o kanałach przerzutowych uciekinierów z zagłębiowskich gett, zaczynających się w niepozornym domku w Michałkowicach należącym do 70-letniej wdowy po górniku, Karoliny Kobylec, a także w domu Zawiszowskiego, również w Michałkowicach i mieszkaniu Zofii Klemens w Katowicach. Zbiegów przeprowadzano do Czechowic, a następnie Bystrej Śląskiej, skąd Roman Brzuchowski, zabierał kilkuosobowe grupy przez Beskidy i Tatry na Słowację. Trasa prowadziła dalej przez Węgry, Bułgarię aż do Turcji - pisano w 1983 roku na łamach Trybuny Górniczej.
W styczniu 1944 roku aresztowało ją Gestapo. Jej i jej córce postawiono zarzut pomagania Żydom. Obie zostały osadzone w areszcie Gestapo w Katowicach, jednakże po pewnym czasie przewieziono je do Ersatz‑Polizei Gefängnis w Mysłowicach, skąd Zofię Klemens przetransportowano do obozu koncentracyjnego. Udało jej się przetrwać obozowe piekło. Kiedy II wojna światowa dobiegła końca, osoby, które ocaliła, chciały jej oddać pieniądze za poniesione koszty, jednakże nie przyjęła ich. 13 października 1964 roku otrzymała tytuł Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, nadawany przez Instytut Yad Vashem. Zmarła w 1965 roku.
Zobaczcie film!
- Naukowcy oceniają, że Niemcy w czasie II wojnie światowej zamordowali około tysiąca Polaków za udzielanie pomocy Żydom. Dzięki heroicznej postawie wielu mieszkańców Polski udało się uratować kilkadziesiąt tysięcy polskich obywateli pochodzenia żydowskiego - wskazują przedstawiciele IPN.
W cyklu „Nie tylko Ulmowie” opublikowano do tej pory następujące filmy:
- "Czerwone korale" o rodzinach Gądków, Kucharskich, Książków i Nowaków z Wolicy i Wierzbicy k. Miechowa,
- "Ukrywani uciekli, gospodarze zabici" o rodzinie Balawendrów z Zalesia k. Lubaczowa,
- "Bunkier pod łóżkiem" o rodzinie Kobylców z Michałkowic k. Katowic,
- „Ukryci pod dywanem” o bohaterstwie Emilii Dembskiej,
- „Rozstrzelani na podwórku i cmentarzu” o rodzinie Krysiewiczów, która zaryzykowała życie, by ratować swoich żydowskich współobywateli
- "Ukryli osiemnastu Żydów" o rodzinie Andrzejczyków,
- „Pomagała nawet w Auschwitz” o bohaterstwie małżeństwa Ciesielskich, które zaryzykowało życie, by ratować swoich żydowskich współobywateli.
- „Trzymali się za ręce” o bohaterstwie rodziny Baranków, która zaryzykowała życie, by ratować swoich żydowskich współobywateli.
- „Ocaliła dwustu Żydów” o Zofii Klemens,
- „Matka czwórki dzieci” o Marii Strutyńskiej z Drohobycza, która opiekując się czwórką swoich dzieci, dała schronienie trzynastu Żydom ściganym przez niemieckich okupantów.
Kolejny odcinki cyklu realizowanego przez IPN prezentowane będą do końca maja w każdy piątek o godzinie 10.00 na IPNTV na youtube.
