Zmysły w kulturze średniowiecza - konferencja w Warszawie
Spotkanie będzie poświęcone roli zmysłów w kulturze średniowiecza. Naszym celem jest przedyskutowanie utartych przekonań nad negatywnym postrzeganiem sfery zmysłowej przez ludzi wieków średnich. Poglądy te można znaleźć nie tylko w literaturze popularnonaukowej, ale także w książkach zasłużonych badaczy. Nadszedł już czas na zweryfikowanie ich tez.
W konferencji wezmą udział referenci z kraju i zagranicy, a wśród tych ostatnich prof. Eva Schlotheuber, która jest uznaną mediewistką. Spotkaniu będzie towarzyszyło kuratorskie oprowadzenie po nowej aranżacji Galerii Sztuki Średniowiecznej, a także koncert, przygotowywany na podstawie XIII wiecznego kodeksu, który dopiero w ostatnich latach został przywrócony światu naukowemu dzięki prof. Pawłowi Gancarczykowi. Rękopis, wydobyty niedawno z zapomnienia, jest jednym z dwudziestu tego typu, które zachowały się z terenu całej Europy. Ma więc unikatowy charakter. Treść kodeksu zostanie zaprezentowana zgromadzonemu audytorium.
Program konferencji:
4 KWIETNIA, PIĄTEK (Sala Kinowa, Muzeum Narodowe w Warszawie):
9.00 - uroczyste otwarcie pierwszego dnia konferencji
- PROF. HALINA MANIKOWSKA (IH PAN), Wielkopostne mimesis - zobaczyć mękę Chrystusa w późnośredniowiecznym Wrocławiu.
10.00 - DR KAMIL KOPANIA (IHS UW), Obrazy w ruchu. O teatralnych uwarunkowaniach późnośredniowiecznej pobożności.
10.30 - przerwa kawowa
11.00 - MGR MARCIN SAŁAŃSKI (IH UW), Pragmatyczne i estetyczne odczuwanie przyrody na na Śląsku i w Prusach krzyżackich w XIII-XIV w.
11.30 - MGR RAFAŁ RUTKOWSKI (IH PAN), „Nos non visa sed audita conscripsimus”. Mnich Teodoryk i jego źródła.
12.00 - MGR MARCIN KIEŁBUS (UŚ), Rola sztuk plastycznych w kazaniach Peregryna z Opola.
12.30 - MGR EWELINA KACZOR (IH UJK), „Fides ex auditu". Akt słuchania w średniowiecznym kaznodziejstwie.
13.00 - przerwa obiadowa
13.30 - (dla chętnych) - zwiedzanie zbiorów studyjnych Muzeum Narodowego w Warszawie
14.00 - MGR IKA MATYJASZKIEWICZ (IHS UW), Dystans i zbliżenie. Przestrzenne warunki dostępu do krucyfiksu „Volto Santo” w Lukce.
14.30 - MGR MARIANNA OTMIANOWSKA (MNW), Sensualne bogactwo „Poliptyku z jednorożcem” ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.
15.00 - MGR MATEUSZ GRZĘDA (IHS UJ), Obraz jako przedmiot: malarstwo a zmysły w wieku XIV.
15.30 - MGR ALEKSANDRA FILIPEK (IH UWr), „Causa fetoris",
czyli o powodach pisania o nieprzyjemnej woni w wybranych kronikach klasztornych („Cronica Domus Sarensis i Catalogus abbatum Saganensium”).
16.00 - MGR WERONIKA KONKOL (IH UG), „A oni leją nań nieczystymi pomyjami”. O roli zmysłów w średniowiecznych sposobach znieważania.
16.30 - przerwa kawowa
17.00 - kuratorskie oprowadzenie po Galerii Sztuki Średniowiecznej
5 KWIETNIA, SOBOTA (Sala Kinowa, Muzeum Narodowe w Warszawie):
9.00 - uroczyste otwarcie drugiego dnia konferencji
- PROF. EVA SCHLOTHEUBER (HHU DÜSSELDORF), Die Lehre vom Menschen: die fünf Sinne und die mittelalterliche Tugend- und Lasterlehre.
10.00 - PROF. PRZEMYSŁAW TYSZKA (UMCS), Zmysłowe postrzeganie zjawisk nadprzyrodzonych w „Dialogach” Grzegorza Wielkiego.
10.30 - przerwa kawowa
11.00 - DR MARÍA JOSÉ ORTÚZAR ESCUDERO (UNI TRIER), Action and the Five Senses in the 12th Century.
11.30 - MGR PAWEŁ FIGURSKI (IH UW), Zmysły - władza - Eucharystia: diachroniczne ujęcie średniowiecznej debaty nad teologią sakramentu ołtarza
12.00 - MGR MAKSYMILIAN SAS (IH UW), Zobaczyć i zrozumieć. Ewangelizacja przez zmysły we wczesnym średniowieczu.
12.30 - MGR MARIA MAGDALENA MORAWIECKA (IK UWr), Palcem po mapie – zmysły w kartografii średniowiecznej na przykładzie mapy z Hereford 13.00 - przerwa obiadowa
14.00 - MGR DARIUSZ ŻYTO (IHS UW), Dyscyplina zmysłów? Średniowieczne obrazy praktyk ascetycznych św. Jadwigi Śląskiej.
14.30 - MGR JERZY KOWALCZYK (IH UW), Rola wzroku w życiu świętego w świetle „Vita Sancti Geraldi" pióra Odona z Cluny.
15.00 - MGR WOJCIECH OCZKOWSKI (IH UW), Smak Karola Wielkiego.
O roli jedzenia i doświadczeń smakowych w kreowaniu wizerunku wczesnośredniowiecznego władcy.
15.30 - ANNA LASKOWSKA (IH UW), Dotknąć patrona. Karol Łysy
w bezpośrednim kontakcie ze świętym.
16.00 - przerwa kawowa
16.30 - DR GISELA CORONADO-SCHWINDT, LIC. GERARDO RODRIGUEZ (UNIVERSIDAD NACIONAL DE MAR DEL PLATA),
The reconstruction of medieval soundscapes through written sources.
17.00 - MGR ZOFIA ANUSZKIEWICZ (KI UW), Świat dźwięków w „Nowej kronice” Giovanniego Villaniego.
17.30 - MGR WERONIKA GROCHOWSKA (WHiHS UG), Pokuta drogą
do niebiańskiej uczty. Oddziaływanie legendy Marii Magdaleny na dzieła sztuki i liturgię w państwie krzyżackim.
18.00 - KONCERT MUZYKI ŚREDNIOWIECZNEJ „Wyśpiewać zmysły” wykonywany przez zespół „Gregorianum”
19.30 - ZAKOŃCZENIE KONFERENCJI
Konferencja organizowana jest we współpracy z Niemieckim Instytutem Historycznym w Warszawie, Instytutem Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego oraz Towarzystwem Miłośników Historii.
Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej naszego przedsięwzięcia - www.medieval-senses.pl
