Zmarła prof. Krystyna Śreniowska (21 listopada 1914–12 maja 2013)

(fot. Exploti, domena publiczna)

Krystyna Śreniowska urodziła się we Lwowie 21 listopada 1914 roku. W 1937 roku ukończyła Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie – kierunki: historia i studia dyplomatyczne. Następnie w latach 1939–1942 pracowała w Bibliotece Czartoryskich, Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie i w Ossolineum we Lwowie, natomiast w okresie 1943–1944 była zaangażowana w tajne nauczanie historii w liceum kierowanym przez dr Jerzego Kreczmara w Warszawie.

Po 1945 roku zaangażowała się w tworzenie Uniwersytetu Łódzkiego. Jak pisała kilka lat temu:

Do pracy na Uniwersytecie Łódzkim przyjęto mnie w marcu 1945 r. w charakterze asystenta w katedrze prof. Mariana Henryka Serejskiego. Od początku więc, a nawet jeszcze przed formalnym powołaniem uczelni do życia, miałam możność uczestniczenia w budowie tej nowej w Polsce placówki naukowo-dydaktycznej”.

W 1964 Krystyna Śreniowska uzyskała na UŁ habilitację (profesor od 1992), natomiast w latach 1953–1961 była też pracownikiem Instytutu Historii PAN. Od 1966 do 1986 była kierownikiem Zakładu Historii Historiografii w Instytucie Historii UŁ, a w okresie od 1966 do 1973 roku sprawowała funkcję prodziekana Wydziału Historyczno-Filozoficznego UŁ. W latach 1981 do 1986 roku była wicedyrektorem Instytutu Historii UŁ. Przeszła na emeryturę w roku 1986, ale do 2007 roku (od 1979) była wykładowcą Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Łodzi.

Była historykiem historiografii. Jej najważniejsze publikacje to: Stanisław Zakrzewski. Przyczynek do charakterystyki poglądów ideologicznych w historiografii polskiej 1893–1936 (Łódź 1957); Sprawa chłopska w XIX wieku na ziemiach polskich w okresie reform uwłaszczeniowych (Warszawa 1958); Zarys historii historiografii polskiej, cz. 3, (1900–1939) (współautorzy: Marian H. Serejski, Józef Dutkiewicz, Łódź 1959); Materiały do dziejów uwłaszczenia w Królestwie Polskim, (współautor: Stanisław Śreniowski, wstęp Witold Kula, Wrocław 1961), Kościuszko bohater narodowy. Opinie współczesnych i potomnych 1794–1946 (Warszawa 1973). Publikowała też wiele na łamach „Kwartalnika Historycznego”, „Historyki”, „Więzi”, „Zeszytów Historycznych, „Krytyki”, „Tygla Kultury”, „Tygodnika Powszechnego” czy „Rocznika Lwowskiego”.

W marcu 1968 Krystyna Śreniowska była podczas strajków opiekunką i doradcą łódzkich studentów. W latach 1976–1980 jej mieszkanie było miejscem spotkań Uniwersytetu Latającego i Towarzystwa Kursów Naukowych. Odbywały się tam też zebrania redakcyjne drugoobiegowego pisma „Kronika Łódzka” oraz druk „Robotnika”. W 1980 roku zaangażowała się w ruch „Solidarności”. W okresie słynnych strajków łódzkich (mających na celu wywarcie presji na władzę, by umożliwiły ogólnopolską rejestrację Niezależnego Zrzeszenia Studentów) doradzała Międzyzakładowemu Komitetowi Strajkowemu łódzkich szkół wyższych. Była negocjatorem podczas rozmów z przedstawicielami Komisji Rządowej.

Po wprowadzeniu stanu wojennego zaangażowała się w pomoc osobom i rodzinom represjonowanym, na forum Rady Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ aktywnie broniła usuwanych z uczelni pracowników i studentów. W okresie 1983–1988 była wykładowcą środowych spotkań w Duszpasterstwie Środowisk Twórczych w Łodzi, jednocześnie zajmowała się kolportażem pism z drugiego obiegu: „Biuletynu Łódzkiego”, „Kursu” i „Zewu”.

Za swoje zasługi została odznaczona medalem: O Niepodległość Polski i Prawa Człowieka 13 XII 1981 – 4 VI 1989 oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2009). Jej uczniami było wielu łódzkich historyków historiografii.

Odejście prof. Krystyny Śreniowskiej jest dużym ciosem dla nauki polskiej. Uroczystość pogrzebowa odbędzie się w czwartek 16 maja 2013 roku o godzinie 14.15 w kaplicy na cmentarzu pod wezwaniem św. Rocha na Radogoszczu w Łodzi, przy ul. Zgierskiej 141.

Bibliografia

• Jubileusz profesor Krystyny Śreniowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004.
• Barbara Szafran, Śreniowska Krystyna, [w:] Encyklopedia „Solidarności”, t. 1, Opozycja w PRL 1976–1989, Volumen, Warszawa 2010, s. 453.
• Informacje uzyskane od prof. Małgorzaty Dąbrowskiej i prof. Rafała Stobieckiego.

Redakcja: Roman Sidorski