Zaskakujące odkrycie dotyczące bitwy pod Bosworth

Dzięki czteroletnim pracom archeologicznym, analizie nieznanych wcześniej dokumentów, przeprowadzeniu szczegółowych badań toponomastycznych i gleboznawczych, zespołowi angielskich naukowców zrzeszonych w organizacji „The Battlefields Trust” udało się zlokalizować teren, na którym w 1485 roku stoczono bitwę pod Bosworth. Znajduje się on ok. 2 mile na południowy zachód od punktu, w którym według wcześniejszych ustaleń rywalizować miały obie strony konfliktu. Z obawy przed przyciągnięciem rzesz tzw. poszukiwaczy skarbów dysponujących wykrywaczami metalu, nazwy miejscowości pod którą stoczono bitwę nie podano jeszcze do publicznej wiadomości. Przegląd pola bitwy jest prowadzony w dalszym ciągu a jego celem jest, jak zaznaczają angielscy badacze, przeprowadzenie dokładnej rekonstrukcji wydarzeń sprzed 524 lat.

Przez przeszło 200 lat, historycy byli przekonani, że wspomniana bitwa została stoczona na obszarze okalającym Wzgórza Ambion, na zachód od wsi Shenton w hrabstwie Leicestershire. W latach 80. i 90. XX wieku pojawiły się hipotezy na temat innych, leżących nieopodal, ewentualnych miejsc stoczenia bitwy (brano pod uwagę wsie: Dadlington, Sutton Cheney i Stoke Golding, blisko której, na wzgórzu Crown Hill, dokonano koronacji Henryka Tudora na króla Anglii). Prace nad zlokalizowaniem pola bitwy zapoczątkowano dopiero w 2005 roku, kiedy to organizacja „The Battlefields Trust” otrzymała wsparcie finansowe w wysokości 154 tys. funtów.

Bitwa pod Bosworth pędzla Philippa Jakoba Loutherbourga.

Na miejscu, w którym, zdaniem ekspertów, stoczono bitwę, archeolodzy znaleźli wiele elementów wyposażenia wojskowego z przełomu XIV i XV wieku. Wśród odkopanych artefaktów są: trzy egzemplarze ręcznej broni palnej (posiadające zamek lontowy), fragmenty mieczy oraz elementy rzędu końskiego: uzda i ostrogi. Znaleziono również, a może przede wszystkim, 19 kul armatnich (najcięższa z kul o średnicy 93 mm waży 7,2 kg), stanowiących największą XV-wieczną kolekcję tego typu w Europie. Liczebność oraz różnorodność kul pozwala sądzić, że artyleria odegrała znaczącą rolę w bitwie. Do tej pory jednak nie wiadomo, czy pod Bosworth artylerią dysponowała jedynie armia Ryszarda III czy też, wbrew powszechnemu przekonaniu, posiadali ją również zwolennicy Henryka Tudora.

Różne punkty widzenia

Zdaniem Michaela Jonesa (autor książki: „Bosworth 1485: Psychology of a Battle”) bitwa pod Bosworth nie należała do wielkich batalii. Starcie obu niezbyt liczebnych armii trwało nie więcej niż dwie godziny. Historycy próbujący zrekonstruować obraz bitwy zmagali się do tej pory z wieloma trudnościami, do których zaliczyć należy przede wszystkim niedostateczną ilość źródeł pisanych. Fakt, iż wynik bitwy przesądził o tym, że korona angielska przypadła dynastii Tudorów przyczynił się do tego, że przez wieki postać króla Ryszarda III przedstawiano jedynie w ciemnych barwach. W uczynieniu z ostatniego króla z dynastii Plantagenetów symbolu zła spory udział miał m.in. Szekspir. W sztuce „Ryszard III” przedstawił go jako intryganta i tyrana, co, jak się wydaję, było zabiegiem czysto propagandowym. W niekorzystnym świetle ukazał go również Laurence Olivier w filmie „Ryszard III”, będącym ekranizacją sztuki Szekspira.

Najnowsze badania (których wynikiem jest m.in. odkrycie miejsca bitwy) są niepowtarzalną szansą na poznanie prawdy historycznej i, co za tym idzie, odkrycie nieznanych do tej pory faktów na temat jednej z najbardziej znaczących bitew w dziejach Anglii.

Tło historyczne

Bitwa pod Bosworth była decydującą batalią podczas angielskiej wojny domowej, zwanej Wojną Dwóch Róż (od róż – symboli heraldycznych dwóch walczących rodów: Lancasterów i Yorków). 22 sierpnia 1485 roku pod Bosworth zmierzyły się: 10-15 tys. armia króla Ryszarda III oraz wojska podległe hrabiemu Richmond, Henrykowi Tudorowi w sile 5 tys. zbrojnych. Podczas bitwy część wojsk królewskich, w tym chorągwie Tomasza i Williama Stanleyów, odmówiło posłuszeństwa swemu władcy i przeszło na stronę nieprzyjaciela. Bitwa zakończyła się klęską, a zarazem śmiercią Ryszarda III. Straty w jego armii wyniosły ok. 1000 zabitych i rannych. Po stronie przeciwnej poległo ok. 200 zbrojnych.

W wyniku zwycięskiej bitwy, dotychczasowy pretendent do tronu, Henryk Tudor, zdobył koronę angielską zapoczątkowując tym samym 118-letni okres rządów dynastii Tudorów. Mimo, iż rezultat bitwy pod Bosworth praktycznie przesądził o ostatecznym wyniku wojny to trwała ona jeszcze przez dwa lata. Zakończyła ją dopiero zwycięska dla króla Henryka VII bitwa pod Stoke, stoczona 16 czerwca 1487 roku.

Źródła

• D. Keys, How the battle of Bosworth was lost, „The Independent”, 28-X-2009.
• Battle played key role in shaping Britain, „The Independent”, 28-X-2009.
• M. Jones, Why the Battle of Bosworth Field is difficult to reconstruct, „Times Online”, 29-X-2009.
• Ch. Gravett, Bosworth 1485. Last Charge of the Plantagenets, Osprey-Oxford 1999.
• T. Wise, The Wars of the Roses, Osprey-Oxford 2001.
• Serwisy poświęcone bitwie:
• UK Battlefields Resource Centre
• Battlefield Heritage Centre and Country Park