Wojciech Lipoński – „Dzieje kultury europejskiej. Średniowiecze” – recenzja i ocena
Wojciech Lipoński – „Dzieje kultury europejskiej. Średniowiecze” – recenzja i ocena
Każdy miłośnik historii niejednokrotnie zetknął się lub czytał ogólne opracowania dotyczące poszczególnych epok dziejów Europy. Nafaszerowane wiadomościami wielostronicowe tomy mogą przytłaczać nawet najwytrwalszego czytelnika. Sądzę, że ten kalejdoskop opisów, poza psychicznym zmęczeniem umysłu, pozwala czytelnikowi przyswoić niewielki procent informacji, a na dodatek pochłania czas.
A tu boom! pojawia się na rynku wydawniczym, dzieło profesora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Wojciecha Lipońskiego, które śmiało może trafić w ręce jedynie lekko zakręconego fana historii. Forma przekazu, w jaką autor ubrał epokę średniowiecza, jest tak skonstruowana, że będzie pasować dla czytelnika na różnym poziomie wiedzy na temat wieków średnich.
Wojciech Lipoński jest z zamiłowania i zawodu anglistą i historykiem sportu, a jednak wychodzi poza swoje wcześniejsze ramy naukowe. Od roku 2013 rozpoczyna badania nad historią Europy i upowszechnia je, dzięki prowadzonym wykładom na Uniwersytecie Szczecińskim. W prelekcjach, podkreśla znaczenie kultury ziem wschodnich, na kształt znanej nam Europy. Dzieje kultury europejskiej. Średniowiecze, ewidentne podkreślają wpływ wschodnich rubieży. Profesor Wojciech Lipoński pisze, że przykłada „szczególną uwagę i wysiłek, by ukazać w tym tomie historyczno-kulturowy charakter niezachodniej Europy”, nie przyczynia się jednak do zaniedbania tu powszechnie znanego wpływu Francji, Anglii czy też Niemiec, na całokształt Starego kontynetu.
Dzieje kultury europejskiej. Średniowiecze to książka naukowa, której ideą powstania był, jak pisze autor: „zamiar nakreślenia obiektywnego, wyważonego obrazu cywilizacji europejskiej”. Mottem, na którym opierał się Wojciech Lipoński podczas kreślenia poszczególnych wersów, były słowa Jana Pawła II: „Europa powinna oddychać dwoma płucami, a nie tylko jednym, zachodnim”. Bogata wiedza autora i ewidentnie pokaźny materiał źródłowy, zebrany dzięki współpracy z wieloma instytucjami zajmującymi się gromadzeniem, przechowywaniem i opracowywaniem materiałów należących do narodowych zasobów archiwalnych i bibliotecznych, przybliża czytelnikowi epokę średniowiecza, nie w oparciu o suche, wyświechtanych faktach i w ciemnych barwach, a ukazuje świat, w pełnej palecie kolorów i dźwięków. Pozwala to wysunąć tę pozycję na przodującą lokatę w wyścigu wydawniczym.
W książce Wojciecha Lipońskiego Dzieje kultury europejskiej. Średniowiecze, w sposób nieszablonowy ukazywane zostały problemy, z którymi borykały się wieki średnie. Język, którym uszyto tom, pozwala płynąć każdym słowem z nurtem informacji w łatwy i przystępny sposób. Często zaskakujące wątki, ukazane przez autora, nadają informacjom już powszechnie znanym, nowego smaku, jak np. średniowieczne menu w rozdziale poświęconym życiu codziennemu średniowiecza. Na pewno zaskoczeniem dla wielu może się okazać zaprezentowanie aktywności fizycznych ówczesnych ludzi m.in. w Polsce czy wyjaśnienie hasła średniowieczna turystyka lub patologie psychoreligijne. Są to tematy rzadko podejmowane w książkach o ogólnej tematyce dotyczącej poszczególnych epok.
Na blurbie książki możemy przeczytać, że wolumin „jest odzwierciedleniem autorskiej interpretacji procesów, wydarzeń i faktów”. I tu się zgodzę, ponieważ pojawia się tu novum pod postacią m.in. ukazania roli Pandidakterionu, czyli uniwersytetu powstałego w czasach świetności Bizancjum czy też dorobku kulturowego i wysokiego poziomu rozwoju państw słowiańskich, do czasu militarnego zburzenia ich rozwoju przez ekspansję turecką i tatarską.
Wojciech Lipoński próbuje pokazać, że Europa zachodnia i wschodnia, to w ciąż jedna Europa. Autor zaznacza, że te dwa główne nurty, wzbogacane są przez liczne strumienie kultur pogańskich, które ukraszają całość dziejów kontynentów o swoją mitologię i kulturę materialną widoczną w ciągle pozyskiwanym materiale archeologicznym.
Ten shake kulturowy, to właśnie średniowieczna Europa, którą zaprezentował w Wojciech Lipoński w Dziejach kultury europejskiej. Średniowieczu. Kto jest chętny poznania średniowiecza w innym ujęciu niż sucha faktografia, zapraszam do zapoznania się z tym woluminem.
