W 1017 dni dookoła świata Francisa Drake'a
Francis Drake (domena publiczna). 13 grudnia 1577 roku Drake wraz z ponad 160 mężczyznami wypłynął z portu w Plymouth na pokładzie „Pelikana”, „Elżbiety” i „Aksamitki”. Dwa mniejsze statki – „Łabędź” i „Benedykt” – służyły im do przewozu prowiantu. Żaden członek załogi nie znał faktycznego celu podróży ani kryjącego się za nim powodu – powiedziano im, że to wyprawa handlowa do Delty Nilu. Mimo ryzyka, jakie niosły wtedy morskie podróże i świadomości, że więcej żeglarzy ginęło po zjedzeniu obiadu na pokładzie niż od kul wroga, marynarze nie porzucili marzeń o pieniądzach i sławie. Natomiast Drake zamierzał zbadać możliwości handlowe i kolonijne osadnictwa na Pacyfiku oraz zgłębić wiedzę na temat niezbadanej jeszcze Australii. Przede wszystkim jednak zależało mu na wypełnieniu woli królowej Elżbiety I i złupieniu wszelkich kolonii i statków hiszpańskich, które miały napatoczyć się po drodze do wybrzeży Południowej Afryki. Ku zdziwieniu uczestników podróż okazała się być wielką wyprawą dookoła świata.
Z Plymouth ekspedycja przepłynęła do Sao Tiago na Wyspach Zielonego Przylądka, gdzie uzupełniono zapasy i zebrano siły do przekroczenia Atlantyku. Wkrótce po odbiciu od brzegu załoga trafiła na dwa portugalskie statki, co Drake prędko wykorzystał. Przechwycił jedną z łodzi a następnie przekazał ją w dowództwo Thomasowi Doughty’iemu. Kolejny przystanek wypadł w San Julian, gdzie doszło do nieoczekiwanego kryzysu: kapitan odkrył, że Thomas planował wszczęcie buntu zagrażającego ekspedycji. Po natychmiastowym procesie winowajca został stracony, ale tajemnica tego kim był i dla kogo pracował pozostała nierozwiązana.
Zanim wyruszono dalej, Drake zniszczył statki z zapasami i portugalski łup ze względu na ich kiepski stan. W uszczuplonym składzie flota płynęła przez Cieśninę Magellana kiedy to została zaskoczona przez rozszalały sztorm. „Aksamitka” uległa zrujnowaniu, a „Elżbietę” fale wytrąciły z kursu na tyle poważnie, by jej żeglarze musieli wrócić z powrotem do Anglii. Mimo to Drake kontynuował swoją wyprawę pod mottem „najlepszą zbroją jest odwaga”. Przemianował również „Pelikana” na „Złotą Łanię”, prawdopodobnie sugerując się obecnością zwierzęcia w herbie najhojniejszego sponsora wyprawy – sir Christophera Hattona.
Zobacz też:
- Ekspansja zaoceaniczna i jej skutki dla cywilizacji amerykańskiej
- Europejczycy odkrywają Filipiny, czyli kto zabił Ferdynanda Magellana?
W miarę jak galeon sunął wzdłuż wybrzeża, marynarze skrzętnie plądrowali hiszpańskie wioski i statki ze złota, srebra i biżuterii. Bogactwa przybywało, a jedzenia zaczynało brakować, dlatego też trzeba było gdzieś się zatrzymać. Padło wreszcie na Nowy Albion, czyli dzisiejsze San Francisco. Drake umiejętnie wykorzystał fakt, że tamtejsi mieszkańcy byli bardzo przyjaźni podróżnikom i momentalnie ogłosił ląd własnością Anglii.
Podróż Drake'a dookoła świata (aut. Continentalis, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported). Planowana część ekspedycji powoli zmierzała ku końcowi. Kapitan chciał wracać do kraju przez Cieśninę Magellana, ale jego udane korsarskie manewry spowodowały, że bał się zemsty hiszpańskiej, dlatego też postanowił ostatecznie przepłynąć z powrotem Pacyfikiem i Oceanem Indyjskim. Zatrzymał się po zapasy wody na Wyspach Filipińskich i po przyprawy na Wyspach Korzennych. Zahaczył również o Wyspy Celebes i Jawę. Po przebyciu Oceanu Indyjskiego przepłynął dookoła Przylądka Dobrej Nadziei. Do Plymouth dotarł 26 września 1580 roku, po niemalże trzyletniej podróży, z prawdopodobnie najdroższym ładunkiem jaki zawitał do angielskiego portu, w przybliżeniu równoważnym dwuletnim dochodom królewskim.
Wyczyn Drake’a uczynił z niego narodowego bohatera. Ostatecznie przecież wzbudził zainteresowanie przyszłego Imperium Brytyjskiego Oceanem Spokojnym, a to przełożyło się na liczne i prominentne wyprawy handlowe w rejonie Dalekiego Wschodu. Niemniej jednak awanturnicze wypady załogi na hiszpańską flotę rozwścieczyły króla Hiszpanii Filipa II, który nie tylko zażądał ukarania kapra, ale także wyznaczył za jego głowę nagrodę 20 tysięcy dukatów. Królowa Elżbieta natomiast zareagowała na pogróżki hiszpańskie prędko mianując Drake’a szlachcicem i zlecając mu kolejne zuchwałe rajdy w Nowym Świecie.
Źródło: Hans P. Kraus, Sir Francis Drake: A Pictorial Biography, Amsterdam 1970
