Tears In Heaven
Tears In Heaven – zobacz też: Light My Fire – „Na stro(u)nie” cz. 9
Autor artykułu: Bartłomiej Tarkowski Takie właśnie wydarzenie stało się przyczyną, dla której Eric Clapton napisał swoje najbardziej popularne współcześnie dzieło – czyli „Tears in heaven”.
Naśladowanie mistrzów
Ważny jest także fakt, że piosenka ta (jak to czasem z wielkimi hitami i nie dorastającymi do nich artystami bywa) nie stworzyła gwiazdy Claptona – jest on muzykiem z potężną przeszłością, jedną z największych osobowości, jakie tworzyły muzykę nowoczesną na przestrzeni kilku ostatnich dziesięcioleci. Jego historia zaczęła się w 1945 roku, kiedy to po urodzeniu Erica, jego 16-letnia wówczas matka porzuciła go, a jego wychowaniem zajęli się dziadkowie Rose i Jack, po nich też przyjął nazwisko, jako że nigdy nie poznał swojego biologicznego ojca. To także dziadkowie sprezentowali mu na jego czternaste urodziny gitarę, a on nauczył się na niej grać samodzielnie, naśladując ówczesnych mistrzów bluesa.
Zaczynając występy w małej londyńskiej kapeli The Roosters, Clapton zyskiwał uznanie dla swej gry, w 1963 roku dołączył do grupy The Yardbirds (która po paru latach i całkowitych zmianach personalnych z The New Yardbirds przeistoczyła się w Led Zeppelin), jednak już w 1965 opuszcza zespół, aby grać wraz z The Bluesbreakers, uznawanymi ówcześnie za najlepszy skład wykonujący brytyjskiego bluesa. Dzięki ciągłym koncertom Eric Clapton poznaje Jacka Bruce’a (wokalistę i gitarzystę basowego) i Gingera Bakera (perkusistę) z którymi sformował w 1966 roku pierwszy zespół okrzyknięty supergrupą: Cream.
Muzycy zespołu Cream Ich muzyka oparta na bluesowej improwizacji i traktowaniu jako instrumenty solowe także perkusji i gitary basowej znalazła wielu naśladowców, mimo iż grupa z braku dalszych koncepcji rozwoju rozpadła się, a jej koncert pożegnalny odbył się 26 listopada 1968 roku w Royal Albert Hall (Wielka Brytania). Wkrótce po rozwiązaniu Cream, Eric Clapton powołał do życia kolejny zespół, który przyjął miano Blind Faith. Grupa, która wydała tylko jedną płytę, nie potrafiła oderwać się od mitu Cream i tym samym utraciła swą tożsamość. Słynny podówczas Eric Clapton wspomagał swymi umiejętnościami także innych artystów, a wśród nich takie sławy jak Arethę Franklin, Billy’ego Prestona, The Rolling Stones czy The Beatles.
Layla
Przez swojego przyjaciela, George’a Harisona z The Beatles poznaje on jego żonę: Patti Boyd, w której się zakochuje, a owocem tego uczucia staje się płyta nagrana z nowym zespołem – Derek And The Dominos: „Layla And Other Assorted Love Songs”, na której znajduje się przebój „Layla” adresowany do Patti Boyd. Album ten jest wielkim dokonaniem w historii muzyki rozrywkowej; pomimo iż grupa przetrawała zaledwie rok, każdy szanujący się fan blues rocka zna nazwę Derek And The Dominos.
Po zakończeniu działalności tej grupy Clapton popada w problemy z narkotykami i alkoholem, dopiero pomoc jego przyjaciół muzyków pozwala mu powrócić do tworzenia i koncertowania, poczynając od występu charytatywnego dla mieszkańców Bangladeszu. Od lat 70-tych Eric Clapton występuje pod własnym nazwiskiem, a w jego zespole grają wyrobieni i doskonale zgrani muzycy, każda płyta tego weterana blues rocka to kolejna odsłona jego stale ewoluującego i wciąż zaskakującego talentu.
Powróćmy jednak do utworu „Tears in heaven”. Zaczyna się on od granego na gitarze akustycznej motywu, w którym – jak to często bywa w muzyce Claptona – możemy wyczuć silne wpływy bluesa, krótka introdukcja wprowadza nas do podobnej do niej zwrotki w której Eric smutnym, jakby przygaszonym głosem zaśpiewa:
Would you know my name
If I saw you in heaven?
Would it be the same
If I saw you in heaven?
I must be strong
And carry on,
’Cause I know I don’t belong
Here in heaven.
W następującym po zwrotce refrenie opadające chromatycznie akordy (kolejna bluesowa naleciałość) dodatkowo podkreślają przygnębienie zawarte w utworze, przejaśnienie następuje, kiedy z molowej tonacji w jakiej zaczął się refren następuje przejście do kolejnej zwrotki granej w A-dur.
Would you hold my hand
If I saw you in heaven?
Would you help me stand
If I saw you in heaven?
I’ll find my way
Through night and day,
’Cause I know I just can’t stay
Here in heaven.
Echa improwizacji
Po następnym refrenie przychodzi czas na pozornie weselsze (przynajmniej muzycznie) przejście, jednak w warstwie tekstowej zmienia się niewiele, ta część stanowi przygotowanie do następującej po niej solówki, granej swobodnie ponad akompaniamentem ze zwrotki, melodia solowej gitary akustycznej przekształca linię melodyczną wokalisty, mamy tutaj echa improwizacji na dany temat, tak popularnej w muzyce jazzowej. Po tej niosącej nieco nadziei solówce, rozpoczyna się kolejny refren, a po nim wieńczące cały utwór powtórzone pierwsza zwrotka i refren.
Time can bring you down,
Time can bend your knees.
Time can break your heart,
Have you begging please, begging please
Beyond the door,
There’s peace I’m sure,
And I know there’ll be no more
Tears in heaven.
Would you know my name
If I saw you in heaven?
Would it be the same
If I saw you in heaven?
I must be strong
And carry on,
’Cause I know I don’t belong
Here in heaven.
Tak kameralna aranżacja, nie wykorzystująca w sobie nic z brzmienia przesterowanych gitar, częstych u Claptona, podkreśla refleksyjny charakter utworu, i pozwala skupić się na tekście. Dla tych spośród Was, którzy za angielskim nigdy nie przepadali, zamieszczam poniżej dokonane przeze mnie tłumaczenie, które po polsku nosi tytuł:
Łzy w niebie
Czy będziesz mnie znać
Gdy spotkamy się w niebie?
Czy me serce drgnie
Gdy spotkamy się w niebie?
Trzeba mi sił
Bym lepszy był
Bo wiem, że nie należę
Tu, do nieba
Czy chwycisz mą dłoń
Gdy spotkamy się w niebie?
Czy podtrzymasz mnie
Gdy spotkamy się w niebie?
Znajdę mą moc
Przez dzień i noc
Lecz wiem, że nie mógłbym być
Tutaj w niebie
Czas może cię zgnieść
Twe kolana zgiąć
Złamać serce ci
Błagać by nadszedł cierpień kres
Gdy dotrę sam
Za nieba bram
Wiem, nie będzie więcej już
Łez tu, w niebie
Czy będziesz mnie znać
Gdy spotkamy się w niebie?
Czy me serce drgnie
Gdy spotkamy się w niebie?
Trzeba mi sił
Bym lepszy był
Bo wiem, że nie należę
Tu, do nieba
Niektórych spośród Was na pewno uderzył już sam tytuł utworu. Jak to „łzy w niebie”? Warto sobie zadać to pytanie, a także zastanowić się, co takiego zmusiło autora piosenki, czyli samego Erica Claptona, do napisania nie tylko tak przejmującego tekstu, i do tego do opatrzenia go tak paradoksalnym tytułem. Aby poznać odpowiedź, musimy przestudiować dokładniej biografię Claptona, a konkretniej cofnąć się do roku 1990.
Był to szczególnie nieszczęśliwy rok dla tego wybitnego muzyka bluesowego: podczas amerykańskie trasy promującej płytę „Journeyman”, po koncercie, jaki Clapton zagrał w Alpine Valley w stanie Wisconcin, jego kolega-muzyk Stevie Ray Vaughan miał być przetransportowany w dalszą drogę wynajętym przez Erica Claptona helikopterem. Tragicznie śmigłowiec rozbił się, a wszyscy pasażerowie zginęli na miejscu.
Nie ten fakt jednak miał główny wpływ na napisanie pięknych „Tears in heaven”. Parę miesięcy po katastrofie w Wisconsin, z okna mieszkania Claptona w wieżowcu na Manhattanie wypadł kilkuletni Conor Clapton – synek muzyka.
Ból i pytania
Pomimo tak przygniatającego pasma tragedii Eric podźwignął się, a ukojenie w wielkim cierpieniu odnalazł w swej twórczości, w 1992 roku nagrywa on dwie płyty: jedną z nich jest soundtrack do filmu Rush, druga to nagrany na żywo w MTV album „Unplugged”, na której znalazła się zagrana spokojnie nowa wersja dawnego hitu „Layla”. Płyta uzyskała dużą popularność. Warto dodać, że w dużej mierze dzięki znajdującej się na niej kompozycji „Tears in heaven”, która została okrzyknięta najlepszą piosenką roku, a Claptonowi przyniosła siedem nagród Grammy, w tym między innymi dla najlepszego wokalisty, za nagranie najlepszej płyty i napisanie najlepszej piosenki.
Nie byłoby dobrej piosenki bez dobrego tekstu. „Tears in heaven” wyraża nie tylko ból po utracie synka, niesie także pytania o to, czy w niebie nadal będziemy pamiętać o swoim ziemskim życiu, a więc i o sobie nawzajem. Czy wraz z utratą życia umierają także nasze emocje do innych ludzi, które są częścią naszej fizycznej, śmiertelnej natury? Autor piosenki chce jak najszybciej spotkać się ze swym dzieckiem, ale wie, że jeszcze nie nadszedł jego czas, aby odejść, dlatego też musi znieść tę rozłąkę, kiedy piosenkarz i jego syn są rozdzieleni między ziemią a niebem.
W przejściu Eric śpiewa o tym, jak bardzo czas oczekiwania może być nieznośny i jak wiele przynosi cierpienia, w refrenie zapewnia jednak, że za „bramami nieba”, jest spokój jakiego on potrzebuje, i nigdy więcej nie będzie już płakał. Clapton odnajduje ukojenie po tragicznych wydarzeniach, jakie stanęły na jego drodze życia, w wierze chrześcijańskiej, która głosi życie wieczne po śmierci. Należy więc dziękować siłom wyższym za fakt, że tak wybitny twórca i wykonawca mimo wielkiej tragedii nie wycofał się z działalności artystycznej, gdyż dla świata byłaby to niepowetowana strata.
Kupuj świetne e-booki historyczne i wspieraj ulubiony portal!
Regularnie do sklepu Histmaga trafiają nowe, ciekawe e-booki. Dochód z ich sprzedaży wspiera działalność pierwszego polskiego portalu historycznego. Po to, by zawsze był ktoś, kto mówi, jak było!
Sprawdź dostępne tytuły pod adresem: https://sklep.histmag.org/
