Stanisława Sowińska – „Gorzkie lata. Z wyżyn władzy do stalinowskiego więzienia” (informacja)

„W 1981 roku poprosiłem Stanisławę Sowińską, by została konsultantką mojego filmu „Przesłuchanie”. Odmówiła.

– Niech pan tego nie robi – powiedziała po przeczytaniu scenariusza. – Oni panu tego nigdy nie wybaczą.

– Kto to są ci oni? – zapytałem zdziwiony.

W popłochu wyprowadziła mnie ze swego mieszkania na ulicę. Rozglądając się nerwowo wokół, wyszeptała:

– Pan nie zna ich metod. Ja znam, bo sama to robiłam – i zniknęła w tłumie.

Pomyślałem, że trzeba koniecznie nakręcić film o kimś, kto został zniszczony przez system, który pomagał kiedyś sam budować. Taki film dotychczas nie powstał, ale książka, która napisała sama Sowińska, wyjaśnia – choć myślę, że w nieco zbyt samochwalczej formie – skąd wzięły się jej obsesje, lęki i paranoje.”

Ryszard Bugajski, reżyser

Stanisława Sowińska (1912–2004) – urodziła się jako Necha Zalcman w łódzkiej rodzinie robotniczej. Ukończyła siedem klas szkoły powszechnej; pracowała w fabrykach włókienniczych i metalowych. Od 1934 roku należała do Komunistycznej Partii Polski, w latach 1938–39 przebywała w więzieniu. Pierwsze lata wojny spędziła pod władzą sowiecką, następnie uratowała się z Zagłady na Białorusi. W 1942 roku przedostała się do Warszawy, gdzie po pewnym czasie została kierowniczką Sekretariatu Oddziału Informacji (wywiadu) Gwardii Ludowej. Po wojnie była oficerem do specjalnych zleceń Mariana Spychalskiego, a w latach 1946–48 szefową Biura Studiów Głównego Zarządu Informacji WP. W październiku 1949 została aresztowana, stając się jedną z ofiar czystki w poszukiwaniu „wroga wewnętrzne-go” w szeregach Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zwolniona została w grudniu 1954. Po krótkim okresie pracy w PWN utrzymywała się z renty i twórczości literackiej. Od 1981 roku przebywała na emigracji we Francji, gdzie zmarła.

Zobacz też pozostałe książki, dostępne w ofercie Ośrodka KARTA!