„Pomocnik Historyczny. Biografie. Franciszek Józef I” – recenzja i ocena
Całość publikacji podzielona jest na cztery bloki: Epoka i Postać, Konteksty, Detale, Dokumenty. W skład pierwszego bloku wchodzą teksty opisujące monarchię Austro-Węgierską, przemiany ustrojowe oraz bezpośrednio okres władania monarchy. Warto wspomnieć tutaj tekst Andrzeja Chwalby, który w doskonały sposób przybliża zmiany, jakie zachodziły w cesarsko-królewskiej monarchii od czasu Wiosny Ludów lar 1848-1849. Nie do przecenienia jest fakt, że Franz Joseph – jako nieliczny z ówczesnych władców – miał możność przeprowadzenia swojego kraju od czasów półfeudalnych aż do momentu przekształcenia monarchii w nowoczesną, uwzględniającą prawa niemal wszystkich obywateli.
W drugim bloku autorzy tekstów skupiają się na kontekstach działalności CK monarchii w okresie panowania Franza Josepha. Oprócz informacji z momentów funkcjonowania monarchii habsburskiej na arenie międzynarodowej zajdziemy również wiele faktów dotyczących statusu Polaków w zaborze austriackim. Nie dotyczy to tylko stosunku feudalnego, ale przede wszystkim tych, którzy znaleźli się bardzo wysoko w hierarchii urzędniczej. Także reakcje na śmierć Najjaśniejszego Pana pokazują, że nie był on tak bardzo znienawidzony jak np. car rosyjski. Wśród znajdujących się w tym bloku ciekawostek możemy znaleźć informacje kulinarne (powszechnie wszak wiadomo, że na Śląsku Cieszyńskim nie podawano gramatury poszczególnych składników, a gwarancją udanego wypieku była stałość i niezmienność panowania domu Habsburgów), a także przewodnik po imperialnym Wiedniu oraz miejscu, jakie zajmuje Najjaśniejszy Pan w popkulturze. Kto bowiem nie widział filiżanek, plakatów, obrazów, figurek Franza Josepha, które można kupić w punktach informacji turystycznej na terenie Śląska Cieszyńskiego?
Blok trzeci jest właściwie wpleciony w całość numeru. Ubiór Cesarza, etykieta dworu Habsburgów, doradcy cesarscy, karykatury z epoki, rodzina cesarska czy kalendarium to ciekawostki, które niewątpliwie pomogą zrozumieć zawiłość dworu cesarsko-królewskiego. Także cytaty oraz anegdoty pozwolą przybliżyć większości Polaków postać monarchy, a może nawet pozwolą zrozumieć żywioną gdzieniegdzie po dziś dzień sympatię do tego zaborcy.
Ostatnim blokiem tematycznym są dokumenty. W nich to czytelnik może wejrzeć w relacje małżeńskie Franza Josepha czy też zapoznać się z dokumentami, które bezpośrednio dotyczyły sytuacji Polaków. Akt 5 listopada był bowiem bezprecedensowy dla walczących u boku wojsk cesarsko-królewskich Legionów Polskich.
Pomocniki Historyczne Tygodnika „Polityka” cieszą się od długiego już czasu uznaniem czytelników. Niewątpliwie przyczyniają się one do popularyzacji wiedzy o kluczowych wydarzeniach w dziejach świata. Być może jedynym minusem tych publikacji jest cena: za 19,99 zł można czasami kupić książkę (zwłaszcza w czasie świątecznych promocji). Z drugiej strony, dość trudno byłoby znaleźć pozycję, która w tak rozległy i wieloaspektowy sposób opisuje biografię jednego człowieka. Do tego takiego, który pomimo tego iż był zaborcą, dla wielu Polaków stał się ikoną.
