Polskie odkrycie wstrząsnęło Rumunią

opublikowano: 2010-02-04, 20:00
wolna licencja
Czy rewolucja z grudnia 1989 r. w Rumunii mogła skończyć się zupełnie inaczej? Historyk Adam Burakowski odkrył polskie dokumenty świadczące, że tuż po ucieczce Nicolae Ceausescu nowe kierownictwo rumuńskie zwracało się do ZSRR z prośbą o interwencję.
reklama
Jedna ze scen z czasów rumuńskiej rewolucji (źródło: 1989 Libertate Roumanie" , ed. by Denoel Paris, opublikowano na licencji Creative Commons ver. 3.0).

Badacz z Instytutu Studiów Politycznych PAN odnalazł w archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie notatkę z polskiej ambasady w Bukareszcie z 23 grudnia 1989 r. Przypomnijmy – w grudniu 1989 r. w Timişoarze w zachodniej części kraju wybuchły protesty, które stały się iskrą zapalną rewolucji w kraju przez wiele lat rządzonym twardą ręką komunistycznego dyktatora Nicolae Ceauşescu. Protesty szybko rozlały się po całym kraju, obejmując również stolicę. Wysocy dygnitarze wojska i partii zorganizowali w międzyczasie zamach stanu, zmuszając dyktatora do ucieczki ze stolicy – stało się to 22 grudnia. Tymczasowym prezydentem został Ion Iliescu, drugorzędny polityk komunistyczny który wiele lat wcześniej popadł w niełaskę dyktatora.

Według notatki odnalezionej przez Burakowskiego, Iliescu 23 grudnia poprosił ZSRR o interwencję i pomoc w opanowaniu sytuacji w kraju. Ekipa Gorbaczowa odmówiła. Iliescu i popierający go członkowie Frontu Ocalenia Narodowego musieli poradzić sobie sami. 25 grudnia sąd doraźny skazał Ceauşescu i jego żonę Elenę na śmierć, wyrok wykonano natychmiast. Przez kilka dni w kraju toczyły się walki pomiędzy rewolucjonistami a częścią wojska i policji wiernej nadal dyktaturze. Ostatecznie ekipa Iliescu utrzymała się przy zdobytej władzy.

Artykuł Burakowskiego opublikował jeden z najważniejszych rumuńskich tygodników opinii „22”, założony miesiąc po rewolucji przez działaczy Grupul pentru Dialog Social, organizacji zajmującej się promowaniem demokracji, praw człowieka i wolności obywatelskich. Liczba „22” nawiązuje do daty 22 grudnia – symbolicznego końca dyktatury Ceauşescu.

Iliescu nigdy nie ujawnił faktu zwracania się o pomoc do ZSRR. Do 1996 r. pełnił urząd prezydenta, jednocześnie kierując przekształceniem partii komunistycznej w socjaldemokratyczną. Do dziś jest jej honorowym prezesem. W 2000 roku ponownie został wybrany prezydentem, funkcję tę pełnił do 2004 r. W 2003 r. został odznaczony Orderem Orła Białego.

Dr Adam Burakowski jest autorem książki Geniusz Karpat. Dyktatura Nicolae Ceausescu 1965-1989 (Wydawnictwo Trio, Warszawa 2008).

Źródło: wp.pl/IAR

Zobacz też:

reklama
Komentarze
o autorze
Tomasz Leszkowicz
Doktor historii, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Publicysta Histmag.org, redakcji merytorycznej portalu w l. 2006-2021, redaktor naczelny Histmag.org od grudnia 2014 roku do lipca 2017 roku. Specjalizuje się w historii dwudziestego wieku (ze szczególnym uwzględnieniem PRL), interesuje się także społeczno-polityczną historią wojska. Z uwagą śledzi zagadnienia związane z pamięcią i tzw. polityką historyczną (dawniej i dziś). Autor artykułów w czasopismach naukowych i popularnych. W czasie wolnym gra w gry z serii Europa Universalis, słucha starego rocka i ogląda seriale.

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2024 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone