Płock: badania średniowiecznego cmentarza – odkryto kolejne groby i artefakty
Obecnie prowadzone prace archeologiczne rozpoczęły się pod koniec lipca i planowane są do 20 września. Badania mają przybliżyć historię cmentarza, w tym szczegółowo określić jego zasięg i liczbę pochówków oraz doprecyzować datowanie obiektu – wcześniej ustalono wstępnie, że cmentarzysko pochodzi z XII do XIII wieku.
„Odsłoniliśmy pięć kolejnych grobów, w tym trzy już w całości. Pochówki te nawiązują przestrzennie do odkrytych poprzednio. Wtedy udało się odsłonić jedenaście grobów. Mamy więc obecnie już szesnaście znalezionych pochówków. Uważamy, że muszą być następne, które uda się nam odnaleźć” – powiedział w środę PAP kierujący badaniami archeologicznymi dr Tomasz Kordala, zastępca dyrektora płockiego Muzeum Mazowieckiego.
Wojciech Gerson Widok Płocka (1852, domena publiczna). Jak zaznaczył, podczas obecnych prac natrafiono także, ale już poza grobami, na wczesnośredniowieczne artefakty, z których najciekawsze to ołowiane plomby towarów. „Znaleźliśmy dotąd kilkanaście takich plomb, co potwierdzałoby wcześniejszą obserwację, że w średniowieczu dokonywano w tym miejscu także transakcji handlowych” – podkreślił. Wśród artefaktów, w trakcie obecnych wykopalisk, odkryto również paciorek z zielonego szkła oraz srebrną obrączkę – zabytki te, jak ocenił dr Kordala, pochodzą prawdopodobnie ze zniszczonych dawniej grobów.
„Jak na razie, wszystko wskazuje na to, że zarówno cmentarz, jak i targowisko, funkcjonowały w tym samym czasie, czyli, że w pobliżu miejsca pochówków znajdowało się miejsce targowe” – powiedział dr Kordala. Przyznał, że dokonane odkrycia mogą potwierdzać formułowaną już w 2016 r. hipotezę, że w pobliżu znajdował się również kościół, niewspominany w znanych dotąd źródłach historycznych, być może istniejący przez krótki czas.
„Z reguły bywało tak, że w średniowieczu cmentarz lokalizowany był w sąsiedztwie kościoła, a w pobliżu kościoła organizowane były z kolei targi” – wyjaśnił dr Kordala. „W pracach dotąd zrealizowanych, na ślad kościoła nie natrafiliśmy. Gdyby tak się stało, byłaby to z pewnością duża sensacja” – podkreślił.
W latach 2015-18 na terenie dawnej komendy wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Płocku, gdzie od połowy lat 40. do lat 50. XX wieku znajdował się areszt śledczy UB, badania archeologiczne prowadzili pracownicy IPN. Podczas tych prac odkryto szczątki kilku osób oraz artefakty pochodzące z połowy XX wieku, wskazujące na to, że może chodzić o ofiary komunistycznych zbrodni. Wśród znalezionych wówczas przedmiotów były m.in. przybory osobiste, a także metalowy wojskowy guzik z wizerunkiem orła w koronie. W pobliżu natrafiono również na pociski i łuski z broni automatycznej.
Gdy w 2016 r. pracownicy IPN objęli badaniami archeologicznymi dawny parking Milicji Obywatelskiej, w miejscu rozebranych w tym celu garaży, nieoczekiwanie natrafiono tam na pochówki wczesnośredniowieczne, jak się okazało, z nieznanego wcześniej cmentarzyska, które istniejąc prawdopodobnie już w XII, najpóźniej w XIII wieku, znajdowało się wówczas poza wałem grodu, a potem również poza granicami miasta, lokowanego w 1237 r. Odkryto wówczas w sumie jedenaście pochówków oraz artefakty, jak np. wagi szalkowe i ołowiane plomby towarów.
Płock to najstarsze miasto Mazowsza. W 1075 r. utworzono tam stolicę biskupstwa. W czasach Władysława I Hermana (ok. 1043-1102) i jego syna Bolesława III Krzywoustego (1086-1138) był stolicą Polski i ulubioną rezydencją tych władców – obaj pochowani są w krypcie tamtejszej katedry Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, wzniesionej w latach 1130-44 przez biskupa Aleksandra z Malonne. W 1180 r., przy kolegiacie św. Michała Archanioła, utworzono tam szkołę, która istnieje w tym samym miejscu do dziś – obecne Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego jest najstarszą szkołą w Polsce i jedną z najstarszych w Europie.
Historię Płocka prezentuje otwarta w 2010 r. w tamtejszym Muzeum Mazowieckim stała ekspozycja „X wieków Płocka”, gdzie oprócz zabytków, w tym z okresu wczesnego średniowiecza, można zobaczyć m.in. makietę, największy tego typu obiekt w Polsce, o powierzchni ok. 40 m kw. przedstawiający zabudowę miasta z ok. 1800 r.
Źródło: naukawpolsce.pap.pl
