Pierre Montagnon – „Historia Legii Cudzoziemskiej. Od 1831 roku do współczesności” – recenzja i ocena
Praca Montagnona po raz pierwszy została opublikowana we Francji w 1999 roku. W Polsce ukazała się w 2006 roku. Autor opisuję historię formacji od czasów utworzenia w 1831 roku do dnia dzisiejszego. Ciekawostką jest fakt, że autor książki nie jest zawodowym historykiem, czy też miłośnikiem historii tej formacji. Pierre Montagnon jest weteranem Legii. Fakt ten już na początku lektury daje wiele do myślenia i każe zapytać czy autor rzeczywiście obiektywnie oddał całą prawdę o tej formacji. Mnie jego narracja pozytywnie zaskoczyła. Jest ona prowadzona bardzo poprawnie. Wiele w tym zasługi tłumacza, który musiał pracować nad tekstem w taki sposób, aby stał on się zrozumiały dla polskiego odbiorcy.
Wprawdzie Pierre Montagnon nie jest historykiem, jednak jego opowieść o Legii Cudzoziemskiej stanowi doskonałe kompendium wiedzy dla badaczy historii społecznej Francji lub historyków wojskowości. W swej pracy autor przedstawił szlak bojowy Legii od podboju Algierii przez Francję i jej chrztu bojowego pod El – Harrach w 1832 roku, poprzez wojnę krymską i osławione Camaron w Meksyku, gdzie 30 kwietnia 1863 roku mniej niż sześćdziesięciu legionistów pod wodzą kapitana Danjou stoczyło nierówny bój z wojskami meksykańskim. Pierre Montagnon na kartach swej książki przypomniał również szlak bojowy Legii Cudzoziemskiej podczas I wojny światowej oraz działania w Azji i Afryce po zakończeniu wojny z lat 1914-1918. Autor nie zapomniał też o walkach Legii Cudzoziemskiej podczas II wojny światowej i po jej zakończeniu. Przypomniał działania w Wietnamie z lat 1945-1954 oraz konflikt algierski. Ostatnią część książki autor poświęcił udziałowi swej byłej formacji w najnowszych konfliktach afrykańskich i konflikcie na Bałkanach.
Publikacja Pierre’a Montagnona to nie tylko zapis walk Legii. Jego praca jest również opowieścią o służbie w Legii różnych narodowości. W tyglu narodowościowym, który Legia uformowała w sprawnie działającą formację służyli i nadal służą między innymi Polacy. Montagnon na kartach swej pracy przypomina np. postać dowódcy polskiego batalionu z 1832 roku majora Tomasza Horaina. W owym czasie rekrutacja do Legii przebiegała według podziału narodowościowego. W wyniku tak skonstruowanych przepisów powołano polski batalion, którym dowodził major Horain. W formacji tej służyło jeszcze 14 polskich oficerów. Byli to w większości powstańcy z 1830 roku. Autor opisał również chrzest bojowy polskiego batalionu, który w 1835 roku brał udział w walkach pod Maktą w okolicach rzeki Sig. Polacy dowodzeni przez Horaina powstrzymali wówczas ataki wojsk emira Abd al-Kadira. Po bitwie o męstwie Polaków, jak również walczących tam Rosjan, z uznaniem wyrażał się książę Orleanu. Jednakże Montagnon nie poprzestał na tym wydarzeniu. Opisuje dalej udział naszych rodaków w bitwie pod Camaron. Jeden z nich, sierżant Morzycki, z dachu hacjendy Camaron zdawał raporty kapitanowi Danjou o podejściach żołnierzy meksykańskich. Nie było to jedyne polskie nazwisko. Wśród poległych legionistów można odnaleźć niejakiego Górskiego, który pośmiertnie został odznaczony przez Napoleona III Medalem Wojskowym. Na kartach książki Pierre Montagnona pojawia także się spadochroniarz Zbigniew Ziemski, który był jednym z pierwszych ochotników w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej dowodzonej przez generała Stanisława Sosabowskiego. Po zakończeniu II wojny, Ziemski w 1948 roku wstąpił do Legii Cudzoziemskiej. Jako legionista walczył w Indochinach, Algierii. W 1964 roku osiadł we Francji. Był jednym z wielu naszych rodaków, którzy współtworzyli i nadal współtworzą Legię Cudzoziemską.
Historia Legii Cudzoziemskiej Pierre’a Montagnona jest książką, która w sposób łatwy przybliża historię i współczesność Legii. Dla miłośników tej formacji będzie cennym uzupełnieniem bogatej bibliografii jej dotyczącej. Zaś dla tych, którzy zamierzają zyskać nieco podstawowej wiedzy o Legii może stanowić dobre kompendium.
Zredagował: Kamil Janicki
