Paweł Strzelecki – niestrudzony podróżnik i badacz: Paweł Czechowski w Programie 4 Polskiego Radia
Posąg Pawła Strzeleckiego w Jindabyne (Australia), fot. berichard, CC BY-SA 2.0 Paweł Edmund Strzelecki był wybitnym polskim podróżnikiem i odkrywcą – przez 9 lat zdołał okrążyć prawie cały świat, odwiedzając wszystkie kontynenty oprócz Antarktydy. Jego życiorys jest tak barwny, że stanowi właściwie gotowy scenariusz do filmu. Najbardziej znany wątek z jego życia dotyczy Australii. Najwyższy szczyt Wielkich Gór Wododziałowych nosi bowiem imię Tadeusza Kościuszki i to właśnie Strzelecki nadał mu tę nazwę.
Dlaczego Strzelecki wyruszył w podróż?
Jak mówił w audycji Paweł Czechowski, są dwie teorie na temat przyczyn opuszczenia Polski przez Strzeleckiego. Pierwsza z nich mówi o nieszczęśliwej miłości – Strzelecki zakochał się w szlachciance Aleksandrze Turnie, ale ze względu na duże różnice majątkowe jej ojciec nie zgodził się na ślub. Wyprawa miała być dla przyszłego odkrywcy ucieczką od tej trudnej sytuacji. Druga teoria wiąże się ze skutkami powstania listopadowego – Strzelecki miał uciec z kraju w obawie przed represjami.
Paweł Strzelecki – pierwszy odkrywca australijskich złóż złota
W kwietniu 1839 roku Strzelecki dotarł do brzegów Australii. Wtedy ów kontynent nazywany był Nową Holandią i, jako część imperium brytyjskiego, był ogromną kolonią karną gdzie znajdowali się przestępcy. Podczas swoich badań geologicznych odkrywca opracował wiele cennych map Australii i Oceanii. Swoją najsłynniejszą mapę geologiczną sporządził w ogromnej skali - po rozwinięciu miała aż 7 metrów długości – wspominał w audycji Paweł Czechowski.
Polski podróżnik jako pierwszy odkrył australijskie złoża złota w Nowej Południowej Walii, jednakże za namową gubernatora nie opisał swojego odkrycia, tracąc przez to szansę na ogromny majątek i przepustkę do wielkiego świata nauki. Jak tłumaczył podczas audycji rozmówca, powodem był ówczesny status Australii jako kolonii karnej – gubernator nie mógł pozwolić, by liczni znajdujący się tam przestępcy potraktowali pobyt jako szansę na błyskawiczne wzbogacenie się. Tymczasem ponad 10 lat później australijska gorączka złota rozpoczęła się za sprawą Edwarda Hargravesa.
Za sporządzoną przez siebie monografię wschodniej i południowej części Australii Strzelecki otrzymał doktorat honorowy Oxford University, a królowa Wiktoria nadała mu tytuł Rycerza Orderu św. Michała i św. Jerzego. Dziś imieniem podróżnika nazwane jest pasmo górskie, rezerwat przyrody i rzeka w Australii, a także dwie góry w Oceanii oraz kilka gatunków zwierząt.
Całej audycji możesz posłuchać TUTAJ!
Paweł Strzelecki - zobacz też:
- Historia Australii w 10 minut! [video]
- Historia Australii na mapie, rok po roku [Video]
- Seweryn Korzeliński i australijska gorączka złota (cz. 1)
- Co się dzieje, jeśli państwo utraci swój „akt urodzenia”?
- Pomyłki kartograficzne – wyspy, których nie było [Galeria]
