[snippet-452]

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/1.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/1_459x600_thb_68072.jpg;Zaczęło się od przewrotu. W nocy z 24 na 25 października 1917 (6 na 7 listopada według kalendarza gregoriańskiego) wybuchła tzw. rewolucja październikowa, zbrojne wystąpienie bolszewików, którego efektem było ostateczne pogrzebanie dawnego porządku i carskiej Rosji. Na zdjęciu przywódca rewolucji i jej główny ideolog – Włodzimierz Lenin, przemawiający na Placu Czerwonym w Moskwie w 1919 roku (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/2.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/2_600x427_thb_236207.jpg;Wygrana bolszewików nie była jednak oczywista. Na zdjęciu posterunek czerwonogwardzistów w Piotrogrodzie, listopad 1917. Czerwona Gwardia została potem przekształcona w Armię Czerwoną. Nowym władzom potrzebna była siłą militarna – do walki o Rosję musieli stanąć z „Białymi”, czyli zwolennikami starego porządku. Konflikt zakończył się zwycięstwem „czerwonych”, ale dopiero w czerwcu 1923 roku. Do tego czasu zginęły miliony ludzi (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/3.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/3_600x456_thb_99416.jpg;Nim za czasów stalinowskich opracowano koncepcję „budowy socjalizmu w jednym kraju”, Lenin zakładał wywołanie rewolucji światowej i rozprzestrzenianie systemu sowieckiego na inne kraje. Świetnym przykładem była nie tylko wojna polsko-bolszewicka, ale też powstanie Kominternu – komunistycznej międzynarodówki. Na zdjęciu II kongres Kominternu, oprócz Lenina są widoczni m.in. Maksym Gorki, Karol Radek, Grigorij Zinowiew (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/4.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/4_600x418_thb_183615.jpg;Włodzimierz Lenin zmarł w styczniu 1924 roku. Władzę po nim przejął Gruzin, Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili. Do historii przeszedł jednak pod innym nazwiskiem: Józefa Stalina. Dyktator rządził żelazną ręką aż do swojej śmierci w 1953 roku, tworząc co prawda z ZSRR ważnego gracza światowej polityki, ale jednocześnie powodując śmierć dziesiątek milionów ludzi. Na zdjęciu scena sielankowa, wręcz rodzinna: Stalin w ogrodzie, a na pierwszym planie jego córka, Swietłana Alliłujewa. Siedzi na kolanach Ławrientija Berii, szefa NKWD... (domena publiczna)@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/5.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/5_600x383_thb_65404.jpg;Związek Radziecki był krajem wielu paradoksów. Z jednej strony mieszkańcy mieli do czynienia z głodem i terrorem, z drugiej na ich oczach prowadzono monumentalne inwestycje. Ciekawym przykładem jest widoczna tu Dnieprzańska Elektrownia Wodna wybudowana w latach 1927-1932. W 1941 tama hydroelektrowni została wysadzona przez żołnierzy NKWD – miało to być wymierzone przeciw Niemcom. Wywołana powódź odebrała jednak życie dziesiątek tysięcy sowieckich cywilów (wedle niektórych szacunków nawet do 120 tys.) (fot. Bundesarchiv, opbulikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Niemcy (CC BY-SA 3.0 DE)":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/6.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/6_600x439_thb_133964.jpg;Lata 30. to okres wzmożonego terroru państwowego. Na zdjęciu (ok 1932) „rozkułaczanie” – rodzina zostaje wypędzona ze swojego domu w czasie przymusowej kolektywizacji rolnictwa. „Kułakami” określano właścicieli gospodarstw rolnych, którzy sprzeciwiali się włączaniu swoich majątków do tzw. kołchozów (gospodarstw kolektywnych). Celem represjonowania kułaków było oczywiście zastraszanie innych chłopów (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/7.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/7_600x426_thb_19384.jpg;
Inną tragedią związaną z bezwzględnym wprowadzaniem kolektywizacji rolnictwa była wielka klęska głodu z lat 1932-1933, która szczególnie dotknęła tereny Ukrainy. Na zdjęciu jedna z ofiar „Hołodomoru”. Szacuje się, że w tym okresie z powodu głodu zginęło 6 do 10 milionów ludzi. W niektórych krajach, w tym w Polsce, wielki głód uznaje się za ludobójstwo (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/8.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/8_600x430_thb_90291.jpg;Symbol tzw. „wielkiej czystki” u szczytów władzy w ZSRR w latach 1934-1939. Na zdjęciu obok Stalina szef NKWD Nikołaj Jeżow. Gdy jednak popadł w niełaskę... (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/9.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/9_600x410_thb_103487.jpg;... zniknął ze zdjęcia. Wróg Stalina nie tylko mógł zostać wyeliminowany fizycznie, ale też „wyparty z historii” (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/10.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/10_600x415_thb_78191.jpg;W okres II wojny światowej ZSRR wszedł jako agresor i sojusznik hitlerowskich Niemiec. Podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow przypieczętowało wspólny atak dwóch totalitaryzmów na Polskę. Na zdjęciu powitanie sojuszników, radziecki i niemiecki żołnierz wymieniają uścisk dłoni (1939, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/11.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/11_600x396_thb_175568.jpg;Taki układ nie mógł przetrwać jednak długo. III Rzesza zaatakowała ostatecznie ZSRR 22 czerwca 1941 roku. Dla Związku Radzieckiego był to początek tzw. wielkiej wojny ojczyźnianej. Dla wielu – trudy niewoli. Na zdjęciu jeńcy sowieccy w 1942 lub 1943 roku (fot. Bundesarchiv, opbulikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Niemcy (CC BY-SA 3.0 DE)":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/12.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/12_600x381_thb_126448.jpg;Kwiecień 1943 roku. Rosyjski chłop Parfien Kisielew opowiada międzynarodowej komisji o zbrodni katyńskiej, której był świadkiem. Po zajęciu jego rodzinnych okolic przez Armię Czerwoną został zmuszony do odwołania tych zeznań i zrzucenia winy na Niemców (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/13.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/13_600x370_thb_69019.jpg;Przełomowy moment wojny: bitwa pod Stalingradem 1942/1943. Pokonanie Niemców w „mieście Stalina” oprócz wymiaru strategicznego, miało też duży wymiar symboliczny. Na zdjęciu radzieckie pozycje obronne (fot. Bundesarchiv, opbulikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Niemcy (CC BY-SA 3.0 DE)":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/14.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/14_600x410_thb_110634.jpg;Kolejny niezwykły sojusz: żołnierze amerykański i radziecki w swoich objęciach, Torgau nad Łabą, 25 kwietnia 1945 (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/15.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/15_426x600_thb_97256.jpg;2 maja 1945 roku – radziecki sztandar zatknięty nad Reichstagiem (azerski znaczek, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/16.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/16_600x421_thb_274823.jpg;Po II wojnie światowej Europę podzieliła żelazna kurtyna. Jednym z symboli podziału było też powstawanie wojskowych paktów. Na Zachodzie było to NATO, z kolei w obozie „demokracji ludowej” funkcję tę pełnił Układ Warszawski, powstały z sowieckiej inicjatywy w 1955 roku (na zdjęciu zjazd Układu w 1981 roku, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/17.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/17_600x463_thb_201541.jpg;Rywalizacja między USA a ZSRR przejawiała się w „kosmicznym wyścigu”. Choć to Amerykanie wylądowali pierwsi na Księżycu, to Sowieci jako pierwsi wypuścili sztucznego satelitę Ziemi (Sputnik 1), jako pierwsi umieścili na orbicie okołoziemskiej żywe stworzenie (suczkę Łajkę) i w końcu jako pierwsi wysłali w kosmos człowieka. Na zdjęciu ten oto człowiek – Jurij Gagarin – witany po powrocie z misji jako bohater na ulicach Warszawy (1961, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/18.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/18_600x417_thb_106474.jpg;Kosmonauci: Jurij Gagarin, Pawło Popowicz i Walentina Tierieszkowa (pierwsza kobieta w kosmosie) i radziecki przywódca z lat 1953-1964 Nikita Chruszczow (fot. RIA Novosti, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/19.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/19_600x466_thb_263219.jpg;Okres rządów Chruszczowa to także moment chyba najpoważniejszego kryzysu zimnej wojny – kryzysu kubańskiego. Wykrycie przez amerykański wywiad na Kubie sowieckich pocisków balistycznych średniego zasięgu wywołało ogromną burzę polityczną, która groziła wręcz konfliktem atomowym. Niebezpieczeństwo zostało ostatecznie zażegnane. Na zdjęciu szczyt w Wiedniu – Nikita Chruszczow spotyka się z prezydentem USA Johnem F. Kennedym, jeszcze przed wybuchem kryzysu (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/20.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/20_600x385_thb_82524.jpg;Następcą Chruszczowa został Leonid Breżniew. Do historii przeszła tzw. „doktryna Breżniewa”, dotycząca ograniczonej suwerenności państw wewnątrz bloku wschodniego, uzasadniająca ew. interwencję polityczną i wojskową (na zdjęciu Breżniew na obchodach Dnia Kobiet w 1973, RIA Novosti, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/21.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/21_600x373_thb_300657.jpg;W 1979 roku Związek Radziecki wkroczył do Afganistanu. Kosztowna wojna, która trwała niemal dekadę, zakończyła się klęską i wycofaniem wojsk sowieckich (oddział Specnazu przygotowuje się do walki, fot. Mikhail Evstafiev, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.5":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/22.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/22_399x600_thb_37262.jpg;Po krótkich rządach Andropowa i Czernienki w 1985 roku przywódcą ZSRR zostaje Michaił Gorbaczow, który obiera kurs reformatorski. Nastaje czas „pieriestrojki” (przebudowy), która zmienia polityczne oblicze Związku radzieckiego (fot. RIA Novosti, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/23.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/23_600x450_thb_756608.jpg;W 1986 roku miała miejsce katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Przez przegrzanie reaktora doszło do wybuchu wodoru, pożaru i katastrofy ekologicznej, której reperkusje dotknęły także tereny daleko poza granicami ZSRR (blok 4 reaktora, fot. Carl Montgomery, opublikowano na licencji  "Creative Commons Uznanie autorstwa 2.0.":https://creativecommons.org/licenses/by/2.0/deed.pl 	@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/24.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/24_600x401_thb_72102.jpg;Ostatnią próbą zatrzymania zmian w ZSRR był tzw. pucz Janajewa (od nazwiska wiceprezydenta Giennadija Janajewa). Okazał się on porażką „twardogłowych ” komunistów. ZSRR przestał istnieć 26 grudnia 1991 roku (na zdjęciu: sprzeciwiający siepuczowi Borys Jelcyn pod gmachem parlamentu, fot. Kremlin.ru, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0":https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/deed.pl).

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/1.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/1_459x600_thb_68072.jpg;Zaczęło się od przewrotu. W nocy z 24 na 25 października 1917 (6 na 7 listopada według kalendarza gregoriańskiego) wybuchła tzw. rewolucja październikowa, zbrojne wystąpienie bolszewików, którego efektem było ostateczne pogrzebanie dawnego porządku i carskiej Rosji. Na zdjęciu przywódca rewolucji i jej główny ideolog – Włodzimierz Lenin, przemawiający na Placu Czerwonym w Moskwie w 1919 roku (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/2.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/2_600x427_thb_236207.jpg;Wygrana bolszewików nie była jednak oczywista. Na zdjęciu posterunek czerwonogwardzistów w Piotrogrodzie, listopad 1917. Czerwona Gwardia została potem przekształcona w Armię Czerwoną. Nowym władzom potrzebna była siłą militarna – do walki o Rosję musieli stanąć z „Białymi”, czyli zwolennikami starego porządku. Konflikt zakończył się zwycięstwem „czerwonych”, ale dopiero w czerwcu 1923 roku. Do tego czasu zginęły miliony ludzi (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/3.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/3_600x456_thb_99416.jpg;Nim za czasów stalinowskich opracowano koncepcję „budowy socjalizmu w jednym kraju”, Lenin zakładał wywołanie rewolucji światowej i rozprzestrzenianie systemu sowieckiego na inne kraje. Świetnym przykładem była nie tylko wojna polsko-bolszewicka, ale też powstanie Kominternu – komunistycznej międzynarodówki. Na zdjęciu II kongres Kominternu, oprócz Lenina są widoczni m.in. Maksym Gorki, Karol Radek, Grigorij Zinowiew (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/4.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/4_600x418_thb_183615.jpg;Włodzimierz Lenin zmarł w styczniu 1924 roku. Władzę po nim przejął Gruzin, Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili. Do historii przeszedł jednak pod innym nazwiskiem: Józefa Stalina. Dyktator rządził żelazną ręką aż do swojej śmierci w 1953 roku, tworząc co prawda z ZSRR ważnego gracza światowej polityki, ale jednocześnie powodując śmierć dziesiątek milionów ludzi. Na zdjęciu scena sielankowa, wręcz rodzinna: Stalin w ogrodzie, a na pierwszym planie jego córka, Swietłana Alliłujewa. Siedzi na kolanach Ławrientija Berii, szefa NKWD... (domena publiczna)@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/5.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/5_600x383_thb_65404.jpg;Związek Radziecki był krajem wielu paradoksów. Z jednej strony mieszkańcy mieli do czynienia z głodem i terrorem, z drugiej na ich oczach prowadzono monumentalne inwestycje. Ciekawym przykładem jest widoczna tu Dnieprzańska Elektrownia Wodna wybudowana w latach 1927-1932. W 1941 tama hydroelektrowni została wysadzona przez żołnierzy NKWD – miało to być wymierzone przeciw Niemcom. Wywołana powódź odebrała jednak życie dziesiątek tysięcy sowieckich cywilów (wedle niektórych szacunków nawet do 120 tys.) (fot. Bundesarchiv, opbulikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Niemcy (CC BY-SA 3.0 DE)":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/6.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/6_600x439_thb_133964.jpg;Lata 30. to okres wzmożonego terroru państwowego. Na zdjęciu (ok 1932) „rozkułaczanie” – rodzina zostaje wypędzona ze swojego domu w czasie przymusowej kolektywizacji rolnictwa. „Kułakami” określano właścicieli gospodarstw rolnych, którzy sprzeciwiali się włączaniu swoich majątków do tzw. kołchozów (gospodarstw kolektywnych). Celem represjonowania kułaków było oczywiście zastraszanie innych chłopów (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/7.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/7_600x426_thb_19384.jpg; Inną tragedią związaną z bezwzględnym wprowadzaniem kolektywizacji rolnictwa była wielka klęska głodu z lat 1932-1933, która szczególnie dotknęła tereny Ukrainy. Na zdjęciu jedna z ofiar „Hołodomoru”. Szacuje się, że w tym okresie z powodu głodu zginęło 6 do 10 milionów ludzi. W niektórych krajach, w tym w Polsce, wielki głód uznaje się za ludobójstwo (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/8.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/8_600x430_thb_90291.jpg;Symbol tzw. „wielkiej czystki” u szczytów władzy w ZSRR w latach 1934-1939. Na zdjęciu obok Stalina szef NKWD Nikołaj Jeżow. Gdy jednak popadł w niełaskę... (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/9.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/9_600x410_thb_103487.jpg;... zniknął ze zdjęcia. Wróg Stalina nie tylko mógł zostać wyeliminowany fizycznie, ale też „wyparty z historii” (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/10.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/10_600x415_thb_78191.jpg;W okres II wojny światowej ZSRR wszedł jako agresor i sojusznik hitlerowskich Niemiec. Podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow przypieczętowało wspólny atak dwóch totalitaryzmów na Polskę. Na zdjęciu powitanie sojuszników, radziecki i niemiecki żołnierz wymieniają uścisk dłoni (1939, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/11.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/11_600x396_thb_175568.jpg;Taki układ nie mógł przetrwać jednak długo. III Rzesza zaatakowała ostatecznie ZSRR 22 czerwca 1941 roku. Dla Związku Radzieckiego był to początek tzw. wielkiej wojny ojczyźnianej. Dla wielu – trudy niewoli. Na zdjęciu jeńcy sowieccy w 1942 lub 1943 roku (fot. Bundesarchiv, opbulikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Niemcy (CC BY-SA 3.0 DE)":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/12.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/12_600x381_thb_126448.jpg;Kwiecień 1943 roku. Rosyjski chłop Parfien Kisielew opowiada międzynarodowej komisji o zbrodni katyńskiej, której był świadkiem. Po zajęciu jego rodzinnych okolic przez Armię Czerwoną został zmuszony do odwołania tych zeznań i zrzucenia winy na Niemców (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/13.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/13_600x370_thb_69019.jpg;Przełomowy moment wojny: bitwa pod Stalingradem 1942/1943. Pokonanie Niemców w „mieście Stalina” oprócz wymiaru strategicznego, miało też duży wymiar symboliczny. Na zdjęciu radzieckie pozycje obronne (fot. Bundesarchiv, opbulikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Niemcy (CC BY-SA 3.0 DE)":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/14.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/14_600x410_thb_110634.jpg;Kolejny niezwykły sojusz: żołnierze amerykański i radziecki w swoich objęciach, Torgau nad Łabą, 25 kwietnia 1945 (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/15.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/15_426x600_thb_97256.jpg;2 maja 1945 roku – radziecki sztandar zatknięty nad Reichstagiem (azerski znaczek, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/16.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/16_600x421_thb_274823.jpg;Po II wojnie światowej Europę podzieliła żelazna kurtyna. Jednym z symboli podziału było też powstawanie wojskowych paktów. Na Zachodzie było to NATO, z kolei w obozie „demokracji ludowej” funkcję tę pełnił Układ Warszawski, powstały z sowieckiej inicjatywy w 1955 roku (na zdjęciu zjazd Układu w 1981 roku, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/17.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/17_600x463_thb_201541.jpg;Rywalizacja między USA a ZSRR przejawiała się w „kosmicznym wyścigu”. Choć to Amerykanie wylądowali pierwsi na Księżycu, to Sowieci jako pierwsi wypuścili sztucznego satelitę Ziemi (Sputnik 1), jako pierwsi umieścili na orbicie okołoziemskiej żywe stworzenie (suczkę Łajkę) i w końcu jako pierwsi wysłali w kosmos człowieka. Na zdjęciu ten oto człowiek – Jurij Gagarin – witany po powrocie z misji jako bohater na ulicach Warszawy (1961, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/18.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/18_600x417_thb_106474.jpg;Kosmonauci: Jurij Gagarin, Pawło Popowicz i Walentina Tierieszkowa (pierwsza kobieta w kosmosie) i radziecki przywódca z lat 1953-1964 Nikita Chruszczow (fot. RIA Novosti, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/19.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/19_600x466_thb_263219.jpg;Okres rządów Chruszczowa to także moment chyba najpoważniejszego kryzysu zimnej wojny – kryzysu kubańskiego. Wykrycie przez amerykański wywiad na Kubie sowieckich pocisków balistycznych średniego zasięgu wywołało ogromną burzę polityczną, która groziła wręcz konfliktem atomowym. Niebezpieczeństwo zostało ostatecznie zażegnane. Na zdjęciu szczyt w Wiedniu – Nikita Chruszczow spotyka się z prezydentem USA Johnem F. Kennedym, jeszcze przed wybuchem kryzysu (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/20.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/20_600x385_thb_82524.jpg;Następcą Chruszczowa został Leonid Breżniew. Do historii przeszła tzw. „doktryna Breżniewa”, dotycząca ograniczonej suwerenności państw wewnątrz bloku wschodniego, uzasadniająca ew. interwencję polityczną i wojskową (na zdjęciu Breżniew na obchodach Dnia Kobiet w 1973, RIA Novosti, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/21.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/21_600x373_thb_300657.jpg;W 1979 roku Związek Radziecki wkroczył do Afganistanu. Kosztowna wojna, która trwała niemal dekadę, zakończyła się klęską i wycofaniem wojsk sowieckich (oddział Specnazu przygotowuje się do walki, fot. Mikhail Evstafiev, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.5":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/22.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/22_399x600_thb_37262.jpg;Po krótkich rządach Andropowa i Czernienki w 1985 roku przywódcą ZSRR zostaje Michaił Gorbaczow, który obiera kurs reformatorski. Nastaje czas „pieriestrojki” (przebudowy), która zmienia polityczne oblicze Związku radzieckiego (fot. RIA Novosti, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/23.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/23_600x450_thb_756608.jpg;W 1986 roku miała miejsce katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Przez przegrzanie reaktora doszło do wybuchu wodoru, pożaru i katastrofy ekologicznej, której reperkusje dotknęły także tereny daleko poza granicami ZSRR (blok 4 reaktora, fot. Carl Montgomery, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa 2.0.":https://creativecommons.org/licenses/by/2.0/deed.pl @https://histmag.org/grafika/2017_ciekawostki/zsrr przez dekady/24.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/24_600x401_thb_72102.jpg;Ostatnią próbą zatrzymania zmian w ZSRR był tzw. pucz Janajewa (od nazwiska wiceprezydenta Giennadija Janajewa). Okazał się on porażką „twardogłowych ” komunistów. ZSRR przestał istnieć 26 grudnia 1991 roku (na zdjęciu: sprzeciwiający siepuczowi Borys Jelcyn pod gmachem parlamentu, fot. Kremlin.ru, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0":https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/deed.pl).

Polecamy e-book Tomasza Leszkowicza – „Oblicza propagandy PRL”:

Książka dostępna również jako <a href="https://sklep.histmag.org/produkt/tomasz-leszkowicz-oblicza-propagandy-prl-audiobook/" target="_blank">audiobook</a>!<br>

Najpierw rewolucja, a potem... Historia ZSRR przez dekady [Galeria]

Wolna licencja

Polecamy e-book Tomasza Leszkowicza – „Oblicza propagandy PRL”:

Zamów newsletter