Najbardziej niezwykłe muzea w Polsce – wspólny wybór Czytelników i Redakcji Histmag.org!
Muzea w Polsce, które są inne niż wszystkie; takie w których wizyta szczególnie zapisuje się w pamięci. Czytelnicy i Redakcja Histmag.org wybrali crème de la crème polskich muzeów, które przedstawiamy poniżej. Jednak wierzymy, że ta lista nie jest skończona - dlatego zapraszamy do dzielenia się swoimi propozycjami w komentarzach!
Uwaga: muzea przyporządkowaliśmy zgodnie z podziałem na regiony historyczne Polski. Lista przedstawiona jest alfabetycznie.
Europejskie Centrum Solidarności (Pomorze Gdańskie)
Tak o ECS wypowiedział się nasz Czytelnik: „bardzo dobry audioprzewodnik, piękne sale i architektonicznie ciekawe”.
Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku. Hall prowadzący z ogrodu zimowego, w kierunku głównego wejścia. (fot. Yanek, CC BY-SA 3.0). Celem działalności Centrum jest „ upowszechnienie dziedzictwa „Solidarności” w Polsce i innych krajach oraz czynne uczestnictwo w budowie tożsamości europejskiej”. Na jego terenie znajduje się ekspozycja stała, która w przestrzeni sześciu sal przedstawia współczesną historię Polski, powstanie ruchu solidarnościowego oraz jego dziedzictwo.
Europejskie Centrum Solidarności w aktualny i atrakcyjny sposób pokazuje ideały ruchu Solidarności – demokrację, społeczeństwo otwarte i solidarne, a także kulturę dialogu. Ukazuje ruch Solidarności jako pokojowej europejskiej rewolucji, która we wspólnocie europejskich demokracji była ważną częścią mitu założycielskiego Europy.
Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku. Sala A wystawy stałej. (fot. Yanek, CC BY-SA 3.0). Link do strony Europejskiego Centrum Solidarności
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku (Pomorze Gdańskie)
Muzeum znajduje się w symbolicznej przestrzeni architektonicznej – 200 metrów od historycznego budynku Poczty Polskiej w Gdańsku oraz 7 kilometrów drogą wodną od półwyspu Westerplatte. W nowoczesny sposób prezentuje ona II wojnę światową zarówno z perspektywy ówczesnej wielkiej polityki, jak i przede wszystkim – przeżyć zwykłych ludzi.
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku (fot. Jroepstorff, CC BY-SA 4.0). Muzeum II Wojny światowej kładzie szczególny akcent na cierpienie Polaków w trakcie konfliktu oraz kultywuje pamięć o ofiarach totalitarnych systemów i bohaterach walk o wolność wielu narodowości. Według brytyjskiego historyka Timothy'ego Snydera „narracja wystawy w Gdańsku zupełnie zmienia sposób postrzegania wojny”.
Rekonstrukcja uliczki przedwojennego miasta (fot. Andrzej Otrębski, CC BY-SA 4.0). Link do strony Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa (Ziemia krakowska)
Od początku swojego istnienia Muzeum dba o kultywowanie lokalnych tradycji, takich jak Lajkonik, bractwo kurkowe czy szopki krakowskie. Od 1946 jest organizatorem konkursu szopek krakowskich.
Pałac pod Krzysztofory, Rynek Główny 35, Stare Miasto, Kraków (fot. Zygmunt Put/Zetpe0202, CC BY-SA 2.0). Wśród oddziałów Muzeum Historii Krakowa znajdują się m.in. Pałac Krzysztofory (wystawa stała „Cyberteka. Kraków – czas i przestrzeń”), Synagoga Stara (wystawa stała „Dzieje i kultura Żydów krakowskich”), Fabryka Schindlera (wystawa stała „Kraków – czas okupacji 1939-1945”), Apteka Pod Orłem (wystawa stała „Apteka Tadeusza Pankiewicza w getcie krakowskich”), Podziemia Rynku czy KL Plaszow (wystawa czasowa „Wystawa plenerowa „KL Plaszow").
Fragment stałej ekspozycji w pałacu Krzysztofory, Muzeum Historyczne miasta Krakowa (fot. Shaun Dunphy, CC BY-SA 2.0). Link do Muzeum Historii Krakowa.
Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzeg (Ziemia sandomierska)
Główną siedzibą Muzeum jest Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu-Dzikowie, dawna rezydencja hr. Tarnowskich herbu Leliwa. Zamek w Dzikowie, dzięki odbudowie zrealizowanej w latach 1928-1929, jest wybitnym dziełem architektury polskiej, a przy tym ostatnią monumentalną realizacją architektoniczną w dziejach ziemiaństwa polskiego.
Zamek Dzikowski - siedziba Muzeum (fot. Jacek Halicki) CC BY-SA 3.0 Muzeum w swym zamierzeniu nie tylko przedstawia historię Tarnobrzega, ale jest także próbą rekonstrukcji dawnych zbiorów dzikowskich, czyli kolekcji dzieł sztuki rodziny Tarnowskich z obrazami m.in. Paola Veronesa, Rembrandta, braci Carraccich, a także licznych rękopisów (w tym Pana Tadeusza Adama Mickiewicza).
Link do strony Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega
Muzeum Mitologii Słowiańskiej w Owidzu (Pomorze Gdańskie)
Tak o Muzeum Mitologii Słowiańskiej wypowiedziała się nasza Czytelniczka: „jedyne takie w Europie! Przybliża naszą przeszłość, a tuż obok znajduje się grodzisko do zwiedzenia! Uwielbiam tam wracać”
Muzeum Mitologii Słowiańskiej powstało, aby popularyzować wiedzę o wierzeniach i kulturze duchowej dawnych Słowian. Przedstawia wyobrażenia dawnych Słowian dotyczące powstania i struktury Wszechświata, prezentuje także odtworzony mit o Marzannie i Jaryle, fragment świątyni oraz posąg Świętowita z Arkony (zrekonstruowany w oparciu o zapiski XII-wiecznego kronikarza Saxo Gramatyka) oraz opowiada o przedchrześcijańskim rodowodzie wybranych tradycji i świąt, wciąż obecnych w naszej kulturze. Część muzeum zwiedza się w okularach 3D.
Link do strony Muzeum Mitologii Słowiańskiej
Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie (Wielkopolska)
Tak o Muzeum Mitologii Słowiańskiej wypowiedziała się nasza Czytelniczka: „Jest tu dużo do zwiedzania. Można w ciekawy sposób poznać historię naszego kraju za czasów pierwszych Piastów.”
Muzeum gromadzi eksponaty archeologiczne, a także kultury materialnej i sztuki od wczesnego średniowiecza do czasów współczesnych. Szczególny nacisk położony jest na zabytki i archiwalia związane z historią Gniezna i ziemi gnieźnieńskiej. Księgozbiór muzeum liczy ponad 17 tysięcy pozycji.
Wśród wystaw stałych znajdują się: „Początki państwa polskiego” (wystawa z projekcjami filmów w 3D), „Gniezno w dawnych wiekach”, „Oręż w dawnej Polsce” oraz „Piastów malowane dzieje”.
Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno (fot. Aung, domena publiczna) Muzeum jest instytucją zajmującą się głównie dziedzictwem polskiego średniowiecza oraz historią Gniezna i regionu. Posiada zbiory archeologiczne, sztuki, historyczne i archiwalne. Obok systematycznie wzbogacanych o nowe eksponaty wystaw stałych w muzeum organizuje się różnorodne, przekrojowe ekspozycje czasowe prezentujące zabytki od pradziejów, poprzez średniowiecze i czasy nowożytne, aż po współczesność.
Muzeum przechowuje także i otacza właściwą troską wytwory kultury i świadectwa historii powstałe w okresie od pradziejów do czasów dzisiejszych. Zaznajamia odbiorców z dziełami sztuki powstającymi obecnie i w nieodległej przeszłości, których forma i środki wyrazu wykraczają poza ścisłe ramy sztuk plastycznych.
Kafel płytowy gotycki z XV w. z Jankowa. Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie (fot. Aung, domena publiczna) Link do strony Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie
Muzeum Polskiej Wódki w Warszawie (Ziemia warszawska)
Muzeum dokumentuje ponad 600-letnią historię i tradycję wytwarzania wódki na ziemiach polskich. Mieści się w odrestaurowanym zabytkowym budynku rektyfikacji spirytusu z 1897 r. Prezentuje m.in. rozwój sposobów wytwarzania alkoholu na przestrzeni wieków, współczesne metody produkcji oraz kolekcję butelek do przechowywania wódki.
Budynek rektyfikacji na terenie kompleksu dawnej Warszawskiej Wytwórni Wódek „Koneser” (fot. Adrian Grycuk CC BY-SA 3.0 W lobby na parterze umieszczono m.in. obracające się czarne panele z motywami kłosów i zbóż.
Wystawa główna składa się z pięciu galerii, w których przedstawiono historię i technologię wytwarzania wódki na ziemiach polskich od XV wieku do czasów współczesnych. Pokazano tam m.in. laboratorium alchemika, karczmę i dwór, schemat aparatury destylacyjnej spirytusu Jana Pistoriusa z 1817, zrekonstruowaną gorzelnię rolniczą oraz opisano zwyczaje związane z piciem wódki. Podłogi w niektórych pomieszczeniach zostały wykonane z beczek po trunkach.
Muzeum Polskiej Wódki w Warszawie. Galeria 1 (fot. Adrian Grycuk CC BY-SA 3.0 Link do strony Muzeum Polskiej Wódki w Warszawie
Zapraszamy Was do wypisywania w komentarzach muzeów, w których wizyty nie mogliście zapomnieć! A może znacie muzea, których nie mieliście jeszcze okazji zwiedzić, ale wiecie że są niesamowite i chcecie zobaczyć je przy najbliższej okazji? Podzielcie się z nami, abyśmy mogli rozszerzyć naszą listę.
Spodobał ci się nasz artykuł? Podziel się nim na Facebooku i, jeśli możesz, wesprzyj nas finansowo. Dobrze wykorzystamy każdą złotówkę! Kliknij tu, aby przejść na stronę wsparcia.
Muzeum Przemysłu Siarkowego w Tarnobrzegu (Ziemia sandomierska)
Muzeum Polskiego Przemysłu Siarkowego jest oddziałem wcześniej już wspomnianego Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega.
Budynek Muzeum w starym spichlerzu (fot. Jacek Halicki), CC BY-SA 3.0 Obiekt znajduje się w XIX-wiecznym spichlerzu. Gromadzi geologiczne okazy siarki rodzimej, fragmenty maszyn i urządzeń pracujących niegdyś w głębinowych, odkrywkowych i otworowych kopalniach siarki, oraz dokumentuje historię wydobycia i przetwórstwa siarki, zarówno w dawnych polskich ośrodkach wydobywania siarki, jak i w Tarnobrzeskim Zagłębiu Siarkowym.
Link do strony Muzeum Przemysłu Siarkowego w Tarnobrzegu
Muzeum Przyrodnicze we Wrocławiu (Dolny Śląsk)
W tym niesamowitym miejscu znajduje się około 2,5 mln okazów zwierząt i ok. 0,5 mln okazów roślin, z czego wystawianych jest 3140 okazów zoologicznych i 600 botanicznych. Czynne są cztery wystawy tworzące największą ekspozycję przyrodniczą w Polsce: „świat zwierząt”, „świat roślin”, „układ kostny kręgowców” oraz „owady i człowiek”.
Szczególnie imponujący jest jedyny w Polsce niemal kompletny szkielet płetwala błękitnego – młodego osobnika mierzącego ponad 14,5 m długości.
Szkielet płetwala błękitnego i widok na ekspozycję Świat Zwierząt (fot. Julia Obrycka) Na wystawie poświęconej układowi kostnemu kręgowców możemy zobaczyć 66 kompletnych szkieletów różnych zwierząt, w tym ekspozycję czaszek. Do najcenniejszych eksponatów należą: czaszka tura i kompletny szkielet wymarłego jelenia olbrzymiego, którego poroże ma rozpiętość dwóch metrów i waży kilkadziesiąt kilogramów.
Z kolei ekspozycja poświęcona owadom prezentuje m.in. największe i najmniejsze owady, przykłady wspaniałego ubarwienia, najgroźniejsze „szkodniki” itp.
Fragment ekspozycji Świat Owadów (fot. Julia Obrycka) Link do strony Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego
Muzeum Techniki i Komunikacji w Szczecinie (Zajezdnia Sztuki w Szczecinie) (Pomorze Tylne)
Tak o Muzeum Techniki i Komunikacji w Szczecinie wypowiedział się nasz Czytelnik: „Bogactwo eksponatów z kilku etapów historycznych z życia miasta.”
Brama Muzeum Techniki i Komunikacji (fot. Kerim44) CC BY-SA 4.0 Jest to jedno z największych w Polsce muzeów o profilu technicznym. Prezentowane są motocykle przedwojennej firmy Alba, samochody marki Stoewer, jak i powojenne Junaki ze Szczecińskiej Fabryki Motocykli. Są też polskie jednoślady: skutery Osa, motorowery: Komar, Żak i Ryś, motocykle: WSK, SHL i Sokoły. W muzeum zgromadzono także prototypy polskich pojazdów: Beskida, Smyka, Wszędołaza, LPT i Iskrę.
Znajduje się tam również symulator tramwaju Konstal 105Na. Do kabiny wyciętej z prawdziwego wagonu dołożono wizualizację trójwymiarową wyświetlaną na przedniej szybie kabiny, obejmuje ona kawałek rzeczywistego Szczecina. Na ekspozycji znajdują się także pojazdy służb mundurowych, jednoślady z PRL-u czy motocykle II RP.
Ekspozycja – widok ogólny (fot. Kapitel), CC0 1.0 Link do strony Muzeum Techniki i Komunikacji
Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie (Warmia)
Muzeum znajduje się w gotyckim zamku kapituły warmińskiej. Prezentuje zabytki z regionu Warmii i Mazur z zakresu archeologii, historii, numizmatyki, sztuki, rzemiosła artystycznego, piśmiennictwa, kultury ludowej. Zawiera zbiory pochodzące w dużej mierze z muzeów z terenu byłych Prus Wschodnich, m.in. z Heimatmusem w Olsztynie.
Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie - siedziba muzeum (domena publiczna) Charakter zbiorów tworzą m.in. kolekcje: rzeźby gotyckiej, malarstwa religijnego Warmii, portretu holenderskiego, wyrobów konwisarskich i ludwisarskich, grafiki współczesnej.
Kolekcje są prezentowane we wnętrzach, które niegdyś służyły administratorowi dóbr kapituły warmińskiej. W latach 1516-1521 funkcję tę pełnił Mikołaj Kopernik. Do dziś na ścianie krużganka pozostała unikalna pamiątka po jego pobycie - własnoręcznie wykonana doświadczalna tablica astronomiczna, a w zbiorach Biblioteki przechowywany jest inkunabuł medyczny z którego korzystał.
Muzeum gromadzi pamiątki przeszłości regionu z zakresu archeologii, historii i numizmatyki, sztuki dawnej i współczesnej, rzemiosła artystycznego, piśmiennictwa, kultury ludowej. Niepowtarzalny charakter zbiorów tworzą m.in. kolekcje: rzeźby gotyckiej, malarstwa religijnego Warmii, portretu holenderskiego, wyrobów konwisarskich i ludwisarskich, grafiki współczesnej.
Link do strony Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
Muzeum Wsi Lubelskiej (Ziemia lubelska)
Muzeum Wsi Lubelskiej jest jednym z największych skansenów w Polsce. Na jego terenie znajdują się zabytki architektury drewnianej, murowanej, a także zbiory etnograficzne z rejonu dawnego województwa lubelskiego, wpisane do Państwowego Rejestru Muzeów.
Obiekt jest malowniczo położony w dolinie rzeki Czechówki. Jego ekspozycja podzielona została na sektory odzwierciedlające zróżnicowanie krajobrazowe i etnograficzne Lubelszczyzny: Wyżyna Lubelska, Roztocze, Powiśle, Podlasie, Nadbuże oraz sektory dworski i miasteczkowy.
Muzeum Wsi Lubelskiej (Skansen) - Dwór z Żyrzyna widziany od tyłu. Fot. M.Bucka CC BY-SA 4.0 Z życiem dawnej wsi można się zetknąć odwiedzając Wyżynę Lubelską (m.in. z wiatrakiem z Zygmuntowa – pierwszym obiektem przeniesionym do lubelskiego skansenu) oraz Roztocze. Na terenie drugiego z wymienionych sektorów znajduje się ponadto zabytkowa cerkiew greckokatolicka z Tarnoszyna. Centralnym obiektem sektora dworskiego jest położony niemal w sercu muzealnej ekspozycji XVIII-wieczny dwór z Żyrzyna (z wnętrzem poświęconym średniozamożnemu ziemiaństwu) otoczony malowniczym ogrodem. Urzekający pejzaż sektorów Powiśla i Podlasia zachęca do spacerów i odpoczynku nad wodą.
Cerkiew grekokatolicka im Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z Tarnoszyna z dzwonnicą w sektorze Roztocze Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie. Fot. Olek Remesz, CC BY-SA 3.0 Link do strony Muzeum Wsi Lubelskiej
Muzeum Ziemi Piskiej w Piszu (Mazury)
Ratusz w Piszu - siedziba muzeum (fot. Alina Zienowicz, CC BY-SA 3.0). W ramach ekspozycji stałej prezentowane są następujące wystawy:
- przyrodnicza, ukazująca mazurską faunę i florę oraz liczne skamieliny, ze szczególnym uwzględnieniem puszczy piskiej. Wśród eksponatów zobaczyć można m.in. rogi tura. Zbiór Przyroda Mazur obejmuje 171 gatunków ptaków, ssaków, gadów, ryb,
- historyczna, w skład której wchodzą znaleziska archeologicze (najstarsze pochodzące z X wieku p.n.e.), liczne starodruki i dokumenty (w tym wydawnictwa mazurskich staroobrzędowców), a także militaria, numizmaty meble oraz stare fotografie miasta i okolic,
- etnograficzna, prezentująca tutejszą kulturę ludową.
Link do strony Muzeum Ziemi Piskiej w Piszu
Państwowe Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie (Ziemia krakowska)
To muzeum specjalizujące się głównie w prezentacji zegarów słonecznych i przyrządów astronomicznych.
Dziedziniec muzeum – widoczna kopuła obserwatorium astronomicznego i neorenesansowe sgraffito (fot. Olerys CC BY-SA 3.0 .) Główny dział obejmuje zegary słoneczne i inne typy zegarów od XVI do XX wieku (np. zegary wodne, klepsydry, świece zegarowe), w tym wiele dzieł o wielkiej wartości artystycznej, pochodzących z najlepszych warsztatów Europy.
Do najciekawszych eksponatów zalicza się np.: zegar słoneczny z armatką strzelającą w południe wykonany w Paryżu dla króla Stanisława Leszczyńskiego, zegar słoneczny z XVI wieku wykonany przez Erazma Habermela, XVII–wieczną klepsydrę wodną wykonaną z majoliki.
Zegar typu norymberskiego ze wskazówką nitkową, regulowaną według szerokości geograficznej, XVII - XVIII w. (fot. Piotrus, CC BY-SA 3.0). Uzupełnieniem tych zbiorów jest kolekcja przyrządów astronomicznych i ksiąg poświęconych astronomii i gnomonice. Kolekcja zegarów w Jędrzejowie zajmuje trzecie miejsce w świecie pod względem liczebności i wartości eksponatów, po Planetarium w Chicago i Science Museum w Oksfordzie.
Link do strony Państwowego Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie
Zapraszamy Was do wypisywania w komentarzach muzeów, w których wizyty nie mogliście zapomnieć! A może znacie muzea, których nie mieliście jeszcze okazji zwiedzić, ale wiecie że są niesamowite i chcecie zobaczyć je przy najbliższej okazji? Podzielcie się z nami, abyśmy mogli rozszerzyć naszą listę.
