Mieszko I (zm. 992)

opublikowano: 2020-02-04, 15:00
wolna licencja
Mieszko I (?–992) to władca plemienia Polan, który podporządkowując sobie kolejne ludy i tereny dał początki państwu polskiemu – symboliczna jest tu data 966 r., kiedy to Mieszko 1 wraz z najbliższymi członkami dworu przyjął chrzest, włączając Polskę w krąg państw chrześcijańskich – to z kolei miało ogromne znaczenie ze względów politycznych. Co wiemy o życiorysie pierwszego polskiego władcy, założyciela dynastii Piastów?
reklama
Ilu braci naprawdę miał Mieszko I? (domena publiczna)

Nie jest znana dokładna data narodzin Mieszka I (zm. 992) – historycy skłaniają się przede wszystkim ku okresowi 922–945 r., z bliższym wskazaniem na późniejszą datę. Władzę nad plemieniem Polan przejął prawdopodobnie ok. 960 r. z rąk swojego zmarłego ojca – przyjmuje się, że był to Siemomysł, choć najczęściej nie jest to postać uznawana historycznie.

W momencie objęcia władzy pod panowaniem Mieszka znajdowały się tereny zamieszkałe przez plemię Polan (dziś obszary Wielkopolski) oraz Goplan, a także prawdopodobnie jeszcze inne ziemie. Oprócz integracji tych terytoriów, Mieszko postawił sobie za cel dalszą ekspansję, ruszając m.in. przeciwko Wolinianom i Wieletom na północy. Geopolityczne położenie Piasta nie należało do najłatwiejszych – prócz licznych, niekoniecznie przychylnych plemion słowiańskich, władca Polan musiał mierzyć się również z zagrożeniem ze strony margrabiów niemieckich. Z całą pewnością Mieszko był zmuszony płacić Geronowi z Marchii Wschodniej trybut, nie można jednak stwierdzić, czy doszło ze strony tego drugiego do najazdu i i złupienia ziem Mieszka.

Ok. 965 r. nastąpiło porozumienie między Mieszkiem a władcą czeskim Bolesławem Srogim, które zaowocowało mariażem Mieszka z córką Bolesława, Dobrawą (Dąbrówką). Następnym istotnym krokiem było przyjęcie chrztu z rąk czeskich, które – jeśli nie było podyktowane głównie względami politycznymi – to z całą pewnością miało dalekosiężne polityczne konsekwencje. Dzięki owemu aktowi państwo pierwszego piastowskiego władcy otworzyło sobie drogę do politycznych porozumień z pozostałymi krajami chrześcijańskimi w Europie, z kolei żaden ościenny władca nie mógł zaatakować ziem polskich pod pretekstem chrystianizacyjnym. Wkrótce Kościół zaczął organizować tu również swoje pierwsze struktury.

Prawdopodobnie właśnie w tym okresie Mieszko po raz pierwszy pojawił się w zapiskach, konkretnie w relacji kupca i podróżnika Ibrahima ibn Jakuba. W 967 roku z kolei władca stoczył zwycięską bitwę z grafem Wichmanem i Wolinianami, która pozwoliła mu zająć ziemie na Pomorzu, m.in. wokół ujścia Odry. W kolejnych latach na wschodzie księciu udało się zdobyć m.in. Ziemię Sandomierską oraz, być może, Grody Czerwieńskie. Na zachodzie wciąż jednak trwały spory z niemieckimi władcami, a najsłynniejszym wydarzeniem z tym faktem związanym była bitwa pod Cedynią w 972 roku, kiedy to wojska Mieszka zmierzyły się z siłami margrabiego Marchii Łużyckiej Hodona. Szczególną rolę odegrał tu brat Mieszka, Czcibor, który w drugiej fazie starcia pomógł rozbić siły wroga.

Mniej więcej w 977 roku zmarła Dobrawa, a wkrótce potem książę Polan pojął za żonę Odę Dytrykównę, córkę margrabiego Marchii Północnej. Małżeństwo to zdecydowanie poprawiło pozycje Mieszka na arenie politycznej w tej części kontynentu. Sam władca w latach 80. X wieku chętnie angażował się m.in. w spory wewnętrzne, jakie miały miejsce w Rzeszy. Początkowo w walce o wpływy wspierał Henryka Kłótnika, a od ok. 985 roku przeszedł na stronę małoletniego cesarza Ottona III. Sojusz budowany z Rzeszą odbił się na poprawnych dotychczas relacjach z Czechami.

Prawdopodobnie ok. 990 roku zajął tereny Śląska i Małopolski, które wcześniej znajdowały się pod władaniem czeskim. W 991 roku powstało Dagome iudex, ważny dokument, w którym władca (utożsamiany z postacią Mieszka) oddaje swoje państwo pod opiekę Stolicy Apostolskiej. Rok ten to także czas zjazdu w Kwedlinburgu, w którym wzięli udział Mieszko i Otton. Były to jednak ostatnie lata panowania księcia – Mieszko I z dynastii Piastów zmarł, jak wskazują zapiski, 25 maja 992 roku.

Chrzest Polski wg Jana Matejki (domena publiczna)

Mieszko I – często zadawane pytania:

Czy Mieszko I był wikingiem?

Mieszko I czasem łączony jest ze skandynawskim pochodzeniem – mówi się, że był to wiking, który po prostu przejął w pewnym momencie władzę wśród plemienia Polan. Nieco bardziej szczegółowa teoria traktuje o tym, jakoby książę był Waregiem – wątki północne pojawiały się w biografii Mieszka jeszcze w okresie międzywojennym. Zdania historyków na temat korzeni władcy są podzielone, ale z całą pewnością nie ma jednoznacznych dowodów w tym zakresie. Co więcej istnieją też teorie łączące Mieszka np. z terenem Moraw. [CZYTAJ WIĘCEJ]

Co wydarzyło się po tym, gdy Mieszko przyjął chrzest?

Rok 966 to moment przełomu – chrzest Mieszka, który wówczas nastąpił, uważa się symbolicznie za początek państwa polskiego. Należy jednak pamiętać, że na chrześcijaństwo przeszedł jedynie władca z niewielką grupą oddanych ludzi, podczas gdy zdecydowana większość poddanych wciąż wyznawała kulty pogańskie. Proces chrystianizacji był długi i momentami trudny, z całą pewnością miał on jednak realny wpływ na zmiany w życiu codziennym mieszkańców polskiego księstwa. [CZYTAJ WIĘCEJ]

Czy przed czasami Mieszka istniało „Imperium Lechitów”?

Trzeba jasno i wyraźnie powiedzieć: nigdy nie istniało coś takiego jak „Wielka Lechia” czy „Imperium Lechitów”. Jest to wymysł oparty na fałszywych źródłach i manipulacji faktami – jednym słowem, wielki fantazmat. Nie oznacza to oczywiście, że przed 966 rokiem na ziemiach wchodzących później w skład Polski istniała bezludna pustynia. To temat szeroki, na który warto spojrzeć chłodnym okiem – i nie iść na historiograficzne skróty. [CZYTAJ WIĘCEJ]

Skąd się wzięli Polacy?

Świadomość narodowa we współczesnym rozumieniu kształtowała się dopiero w XIX wieku – nie oznacza to jednak, że nie możemy mówić o historii Polaków w kontekście wieków średnich. Co zostanie, gdy odłożymy na bok hipotezy o północnoeuropejskim pochodzeniu pierwszego polskiego władcy, Mieszka, oraz „turbolechickie” mity? [CZYTAJ WIĘCEJ]

Dowiedz się więcej! Przejdź do listy naszych pozostałych materiałów o Mieszku I i tematach pokrewnych!

Polecamy e-book Marcina Sałańskiego pt. „Wielcy polskiego średniowiecza”:

Marcin Sałański
„Wielcy polskiego średniowiecza”
cena:
Wydawca:
Michał Świgoń PROMOHISTORIA (Histmag.org)
Liczba stron:
71
Format ebooków:
PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)
ISBN:
978-83-65156-09-9
reklama
Komentarze
o autorze
Redakcja
Redakcja Histmag.org

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2024 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone