Maria Piłsudska – pierwsza żona marszałka

opublikowano: 2011-08-17, 14:46 — aktualizowano: 2024-08-17, 05:00
wolna licencja
To dla niej przyszły marszałek zmienił wyznanie, to ją też po kilku latach zostawił dla innej kobiety. Do końca życia formalnie jednak pozostawała jego żoną, a w pewnym momencie także Pierwszą Damą odrodzonej Rzeczypospolitej. 17 sierpnia 1921 r. w Krakowie zmarła Maria Piłsudska z domu Koplewska.
reklama

Maria Piłsudska – zobacz też: Gdzie Piłsudski wysiadł z tramwaju, czyli historie poprzekręcane

Maria Koplewska, primo voto Juszkiewiczowa, secundo voto Piłsudska (1865-1921).

Maria Koplewska urodziła się w 1865 r. w Wilnie w rodzinie szlacheckiej. Pracowała jako nauczycielka, była także związana z konspiracją. Bardzo młodo wyszła za mąż za inżyniera Juszkiewicza, z którym miała córkę Wandę (ur. 1889 r.). Związek ten zakończył się jednak rozwodem. Maria Juszkiewicz prowadziła w Wilnie salon, będący miejscem spotkań konspiratorów politycznych. O względy pięknej rozwódki zabiegał m.in. przyszły przywódca Narodowej Demokracji Roman Dmowski. Jej wybór padł jednak na młodszego od niej o dwa lata Józefa Klemensa Piłsudskiego, który w 1892 r. powrócił z syberyjskiego zesłania.

Małżeństwo między Marią i Józefem zostało zawarte 15 lipca 1899 r. w Paproci Dużej w guberni łomżyńskiej. Niestety, rozwódka nie mogła wziąć ponownie ślubu katolickiego, dlatego też nowożeńcy wcześniej zmienili wyznanie na ewangelicko-augsburskie. Po ślubie Piłsudscy przenieśli się do Łodzi, gdzie przyszły Naczelnik Państwa pod pseudonimem „Wiktor” prowadził drukarnię PPS. W nocy z 21 na 22 lutego 1900 r. do ich mieszkania przy ul. Wschodniej wkroczyła carska żandarmeria. Wpadka skutkowała aresztowaniem obydwojga konspiratorów, uwięzionych następnie w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Marię wkrótce zwolniono, Józef zaś zaczął symulować chorobę psychiczną, dzięki czemu przewieziono go do szpitala więziennego św. Mikołaja Cudotwórcy w Petersburgu. Uciekł stamtąd 14 maja 1901 r.

Józef Piłsudski w 1899 r.

Piłsudscy wraz z córką Marii z pierwszego małżeństwa przenieśli się do Galicji. W tym czasie Józef energicznie zaangażował się w działalność partyjną, w 1904 r. wyjechał do Japonii, a od wybuchu rewolucji 1905 r. włączył się w kierowanie Organizacją Bojową PPS. Właśnie wtedy, w maju 1906 r., poznał również zaangażowaną w działalność konspiracyjną 24-letnią Aleksandrę Szczerbińską. Ich romans rozpoczął się w 1907 r., gdy w czasie przygotowań do napadu na bank w Kijowie Piłsudski wyznał Aleksandrze miłość. Wspólnie brali też udział w jednej z najważniejszych akcji OB PPS – ataku na rosyjski pociąg pocztowy pod Bezdanami 26 września 1908 r.

Od tego czasu małżeństwo Piłsudskiego faktycznie rozpadło się. W 1908 r. zmarła ukochana córka Marii Wanda, ona sama zaś zaczęła chorować. Przez kilkanaście lat trwania nieformalnego związku jej męża ze Szczerbińską nie wyraziła jednak zgody na rozwód. W 1918 r. ze związku Józefa i Aleksandry urodziła się ich pierwsza córka, Wanda, dwa lata później zaś druga – Jadwiga.

Maria Piłsudska z domu Koplewska zmarła w nocy z 16 na 17 sierpnia 1921 r. Pięć dni później pochowano ją na wileńskim cmentarzu na Rossie. Józef, w tym czasie Naczelnik Państwa, w pogrzebie nie uczestniczył – reprezentował go jego młodszy brat Jan. Po dwóch miesiącach, 25 października 1921 r., Piłsudski poślubił w Belwederze Aleksandrę Szczerbińską.

Aleksandra i Józef Piłsudscy w 1928 r.

Źródło: Andrzej Garlicki, Romansy i awansy, „Polityka”, 9 listopada 2009 (dostęp: 17 sierpnia 2011).

Korekta: Agnieszka Kowalska

Polecamy e-book: Paweł Rzewuski – „Wielcy zapomniani dwudziestolecia”

Paweł Rzewuski
„Wielcy zapomniani dwudziestolecia cz.1”
cena:
Wydawca:
PROMOHISTORIA [Histmag.org]
Liczba stron:
58
Format ebooków:
PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)
ISBN:
978-83-934630-0-8
reklama
Komentarze
o autorze
Tomasz Leszkowicz
Doktor historii, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Publicysta Histmag.org, redakcji merytorycznej portalu w l. 2006-2021, redaktor naczelny Histmag.org od grudnia 2014 roku do lipca 2017 roku. Specjalizuje się w historii dwudziestego wieku (ze szczególnym uwzględnieniem PRL), interesuje się także społeczno-polityczną historią wojska. Z uwagą śledzi zagadnienia związane z pamięcią i tzw. polityką historyczną (dawniej i dziś). Autor artykułów w czasopismach naukowych i popularnych. W czasie wolnym gra w gry z serii Europa Universalis, słucha starego rocka i ogląda seriale.

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2024 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone