Maciej Gablankowski – „Piłsudski. Portret przewrotny. Biografia” – recenzja i ocena
Maciej Gablankowski – „Piłsudski. Portret przewrotny. Biografia” – recenzja i ocena
Józef Piłsudski jest nieodłącznym elementem historii Polski, a przez to obecny jest jak mało kto w świadomości zbiorowej Polaków. Marszałek, wielki wódz, żołnierz o ciętym języku i wytrawny polityk. Wzór do naśladowania dla kolejnych pokoleń. Postać budząca wiele sprzecznych emocji. Kult Piłsudskiego pojawił się jeszcze za jego życia i jest kultywowany do teraz, jednak jak wokół każdej słynnej postaci, tak i wokół niego narosło mnóstwo mitów. Maciej Gablankowski w książce „Piłsudski. Portret przewrotny. Biografia” podjął się zadania zrewidowania tych najbardziej znanych.
Autor jako historyk podszedł do tematu ze starannością i rzetelnością, czego dowodem jest bogata bibliografia i znajomość literatury przedmiotu. Książka w żadnym razie nie pretenduje jednak do miana rozprawy naukowej, jej celem jest przybliżenie czytelnikom biografii Józefa Piłsudskiego, uprzystępnienie jej i zainspirowanie do dalszych poszukiwań wiadomości na jego temat. O Marszałku napisano już wiele, pozycje zarówno poważne, naukowe jak i lżejsze, jest bohaterem podręczników szkolnych i opracowań o historii Polski. Książka Macieja Gablankowskiego wyróżnia się na ich tle, dzięki temu, że odziera bohatera z wielu mitów, odkłamuje krążące o nim opowieści i stara się ukazać na nieco ponad trzystu stronach prawdziwe życie człowieka, który na zawsze zapisał się w historii Polski.
Biografia klasycznie prowadzi opowieść o losach Marszałka począwszy od jego korzeni rodzinnych, poprzez lata dziecięce, działalność polityczną, wojskową, do końca jego dni. Oczywiście nie da się opowiedzieć historii człowieka tak uwikłanego w dzieje bez zarysowywania tła wydarzeń, co pojawia się w książce, choć w dość okrojonej postaci. Nie jest to zapis całego życia Piłsudskiego, lecz skupienie się na najważniejszych momentach oraz etapach, które wydają się znajome i oczywiste, i ukazanie ich w innym niż zazwyczaj świetle. Dążąc do obalenia mitów na temat bohatera, autor rekonstruuje pewne historie i opowiada je nowo, dzięki czemu poznajemy trochę odmiennego Marszałka. Nie jest on w żadnej mierze gloryfikowany, co sprawia, że książka wydaje się powiewem świeżego powietrza w często zbyt pompatycznym i wzniosłym prezentowaniu jego sylwetki. Zamiast tego otrzymujemy polemikę z przypisywanymi mu zasługami, takimi jak stworzenie niepodległej Polski czy wygrana bitwa warszawska.
W efekcie znane powszechnie historie wiele na tym zyskują, ponieważ przedstawione są od innej strony, nie na celu budowania mitu Józefa Piłsudskiego, ale w celu ukazania jego zaskakującego oblicza, zerwania z apoteozą i pokazania człowieka, razem z jego wadami, przywarami i grzechami. Nie jest to jednak subiektywny atak na postać Marszałka, podnoszone są także jego zalety i dokonania. Swoista analiza i rekonstrukcja charakteru, czyniona zgodnie z tytułem w sposób przewrotny jest wielką wartością książki i elementem który na pewno wzbudzi w czytelniku zainteresowanie. Anegdoty, przytaczane cytaty (bardzo soczyste, ponieważ jak wiadomo, Marszałek język cięty miał), mniej znane zdjęcia, ukazujące go w odsłonie prywatnej, wszystko to sprawia, że obraz Józefa Piłsudskiego ukazany w książce zaskakuje i intryguje.
Pozycja napisana jest lekkim, swobodnym języku, co sprawia, że całość czyta się bardzo przyjemnie, biorąc pod uwagę kaliber wziętej na warsztat postaci. Skupienie się na najciekawszych wątkach z życia Marszałka przysłużyło się celowi książki, jakim jest popularyzacja i ukazanie jego biografii w bardziej przystępnej formie. Ciekawym dodatkiem jest prolog, opowiadający zaskakującą historię i przykuwający uwagę od samego początku. Niewątpliwie autorowi nie udało się wspomnieć o wszystkim (miłośników zwierząt zawiedzie może brak wzmianek o Kasztance), było to jednak niemożliwe biorąc pod uwagę objętość książki, nie taki też był jej cel. Książka nie jest tak kontrowersyjna jak można się tego spodziewać, zaskakująca momentami na pewno, ale łowcy sensacji i mocniejszych wrażeń mogą nie być do końca usatysfakcjonowani.
„Piłsudski. Portret przewrotny. Biografia” Macieja Gablankowskiego jest na pewno ciekawą lekturą, w lekkiej formie obalającą mity, którymi obrosło życie Marszałka, pozwalającą na odkrycie go na nowo. Wielka historia opowiedziana w sposób przystępny i oryginalny, idealna pozycja na jesienno-zimowe wieczory. Polecam!
