Lekarstwo na kaca i operacje oczu – najnowsze odkrycia ze świata starożytnego

Mieszkańcy Egiptu okresu hellenistycznego mieli nietuzinkowe pomysły na zwalczanie skutków suto zakrapianej biesiady. Antyczny tekst, zapisany na papirusie w języku greckim, zaleca by nawlec na nić liście lauru aleksandryjskiego ([Alexandrian chamaedaphne]) i obwiązać sobie wokół szyi. Nie wiadomo, czy tak nietypowa metoda naprawdę leczyła kaca. Z całą pewnością jest to jednak cenna wzmianka na temat antycznego stanu wiedzy o medycynie. A to dopiero wierzchołek góry lodowej. Przetłumaczone ostatnio papirusy kryją w sobie informacje znacznie większej wagi.

Chirurdzy wśród piramid

Papirus z Oksyrynchos (domena publiczna).

Papirus sprzed 1900 lat, w którym zawarto wspomniany wyżej sposób leczenia kaca, to część znacznie większej kolekcji. Pół miliona dokumentów z okresu hellenistycznego znaleziono w egipskim mieście Oksyrynchos. Tego przełomowego odkrycia dokonali badacze Bernard Grenfell i Artur Hunt. Rzecz w tym, że miało to miejsce ponad 100 lat temu. Badania, konserwacja i tłumaczenie antycznych dokumentów to jednak bardzo długotrwały, trwający do dziś, proces. Ostatnio wydano 80 tom, zawierający wyniki pracy naukowców nad 30 papirusami o tematyce medycznej. Poza wspomnianym lekarstwem na kaca znalazły się także wzmianki o zwalczaniu hemoroidów, wrzodów czy problemów z zębami. Autorzy tych starożytnych papirusów w dużej mierze oparli się na wiedzy Greków. Wielki wpływ na to miało rozprzestrzenienie się kultury hellenistycznej na Bliskim Wschodzie po podbojach Aleksandra Wielkiego – tłumaczy prof. Vivian Nutton z Uniwersytetu w Londynie.

W zbiorze znalazły się też wzmianki na temat leczenia oczu. Papirusy wspominają o operacji na zawiniętej powiece, którą należało przeciąć, by powróciła na właściwe miejsce. Inny tekst zawiera przepis na płyn do czyszczenia oczu o nazwie collyrium. Receptura składa się z m.in. płatków miedzi, tlenku antymonu, skrobi, suszonych róż, wody deszczowej, gumy arabskiej, soku z maku i rośliny zwanej nardem celtyckim.

Nowy tom, zawierający ostatnie wyniki badań, to największa opublikowana jak dotąd kolekcja papirusów o tematyce medycznej – podsumowuje prof. Nutton.

Źródło: livescience.com ; ees.ac.uk.