Jerzy Chociłowski – „Najpierw Polska. Rzecz o Józefie Becku” – recenzja i ocena
Jerzy Chociłowski – „Najpierw Polska. Rzecz o Józefie Becku” – recenzja i ocena
Józef Beck to bez wątpienia postać wyjątkowa; w jego biografii jak w soczewce skupia się cała historia Polski pierwszej połowy XX wieku. Kolejne etapy jego życia ukazują ewolucję polityczną i polską drogę do niepodległości, a następnie dwudziestolecia wolności i upadku Rzeczpospolitej. Gdy w ten sposób spojrzymy na życiorys Becka, przed naszymi oczami stanie postać fascynująca i warta głębszego poznania. Książka „Najpierw Polska – rzecz o Józefie Becku” pióra Jerzego Chociłowskiego to przejaw tej właśnie fascynacji i niesłabnącego zainteresowania dawnym szefem polskiej dyplomacji.
Autor ma inną ocenę tej postaci, niż szereg historyków i publicystów, jak Stanisław Cat-Mackiewicz czy choćby Olgierd Terlecki, co jest wielką wartością jego książki. W swojej pracy Chociłowski proponuje czytelnikowi właśnie podróż biografię wybitnego polityka II RP. Poznajemy kolejne funkcje pełnione przez Becka oraz okoliczności, w których działał (począwszy od walki zbrojnej w okresie wielkiej wojny). Finalnie narracja książki doprowadza nas do Rumunii, gdzie w okresie II wojny światowej internowany polityk dokończył żywota, spisując uprzednio swe wspomnienia w formie pamiętników.
Autor przyzwyczaił swoich czytelników do tego, że potrafi prowadzić swój wywód bardzo sprawnie i umiejętnie, potrafi zainteresować czytelnika omawianym tematem – nawet jeśli nie jest on znawcą przedwojennej sceny politycznej i sytuacji geopolitycznej. Potrafi uciec od naukowego, zdystansowanego tonu i opowiadać o swoim bohaterze jak o głównej postaci prozy fabularnej.
Dużym atutem narracji w książce są także liczne ciekawostki i dygresje, które co rusz serwuje autor urozmaicając główny tok opowieści. Dzięki nim poznajemy Becka nie tylko jako męża stanu i wytrawnego gracza sceny politycznej, ale również jako człowieka – posiadającego określone wady i uwikłanego w rozliczne namiętności. Takie podejście niewątpliwie przybliża czytelnikowi omawianą postać.
Przy tym wszystkim nie znika z pola widzenia książki to, kim Beck w największym stopniu był – państwowcem, dla którego dobro Polski było rzeczą nadrzędną. I choć można się spierać co do kolejnych jego poczynań oraz ruchów na politycznej szachownicy dziejów – krytykować małostkowość, krótkowzroczność i nietrafione decyzje, to jednak patriotyzm Józefa Becka nie ulega najmniejszej wątpliwości.
Punktem kulminacyjnym kariery Becka było jego słynne wystąpienie sejmowe z 5 maja 1939 roku. Stawiające odpór bezprawnym żądaniom Niemców przemówienie szefa polskiego MSZ stanowiło rodzaj credo polskiej polityki w przededniu wybuchu II wojny światowej. Nic zatem dziwnego, że zawarta w tamtej mowie fraza zaczynająca się od słów „My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę...” przeszła do historii.
Książka wydawnictwa Iskry jest zaś kolejną próbą zmierzenia się z biografią człowieka, który swą karierę zaczynał jako adiutant Józefa Piłsudskiego, a kończył jako minister spraw zagranicznych. Czy praca Chociłowskiego to udana próba przywrócenia szacunku tej postaci? Ocenią czytelnicy. Pozostaje powiedzieć jedno – jest to pozycja obowiązkowa dla każdego miłośnika historii.
