[snippet-462]

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/0.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/0_600x261_thb_1802824.jpg;Zacznijmy od rzutu okiem na cały obraz. Jak to bywało u Matejki, przedstawione na nim zdarzenia mają postać jedynie symboliczną, ciężko się bowiem spodziewać w prawdziwej bitwie takiego natłoku ważnych postaci na tak niewielkim skrawku ziemi. Artysta stworzył swoje dzieło przy użyciu farb olejnych na płótnie o wymiarach 426 na 987 cm. Prace trwały aż sześć lat (1872–1878), a dziś _Bitwę pod Grunwaldem_ zobaczymy w Muzeum Narodowym w Warszawie (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/1.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/1_353x600_thb_399541.jpg;W samym centrum obrazu wzrok przykuwa od razu ubrana w czerwony strój postać *Witolda Kiejstutowicza*, wielkiego księcia litewskiego. Choć jego stosunki z Jagiełłą nie zawsze można było nazwać poprawnymi, to pod Grunwaldem stawał jako ważny sojusznik polskiego króla, dowódca wojsk litewskich i ruskich. Na obrazie widzimy go z mieczem i tarczą uniesionymi w górę, co ma stanowić gest zwycięstwa (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/2.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/2_600x585_thb_791302.jpg;Innym charakterystycznym bohaterem dzieła jest *Ulrich von Jungingen*, odziany w biały płaszcz i z czarnym orłem na piersi. Ulrich był wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego – funkcję tę przejął zresztą od swojego brata, Konrada. Jego rządy nie trwały jednak długo, bo tylko trzy lata, a poległ właśnie pod Grunwaldem. Wedle źródeł śmiertelny cios miał zadać mu rycerz Mszczuj ze Skrzynna, aczkolwiek Matejko nieco inaczej przedstawił moment śmierci mistrza – jako mierzącego się z dwójką przeciwników, z których jeden uzbrojony jest w topór, a drugi we włócznię św. Maurycego (jej kopię otrzymał swego czasu Bolesław Chrobry, tu ma ona wymiar jedynie symboliczny) (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/3.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/3_600x422_thb_264669.jpg;Na poprzedni fragment załapało się dwóch rycerzy – przyjrzyjmy się im dokładniej. Pierwszy z lewej, z ciemniejszą brodą, to *Zyndram z Maszkowic*, którego Jagiełło miał mianować w przeddzień bitwy dowodzącym polskimi wojskami. Z siwą brodą widoczny *Mikołaj Skunarowski vel Skunaczewski*, który po bitwie otrzymał od polskiego króla zadanie przekazania wieści o zwycięstwie do Krakowa (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/4.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/4_600x360_thb_368062.jpg;Zerkamy teraz na dolną część obrazu. Matejko przedstawił tu umierającego Kuna (Konrada) von Liechtensteina, który pełnił funkcję wielkiego komtura, a więc był drugą względem wagi osobą w krzyżackim państwie. Nieco na prawo z kolei książę oleśnicki *Konrad VII Biały*, który w starciu brał udział po stronie zakonu. Przeżył, lecz dostał się do niewoli, aby w późniejszych latach stanąć przeciwko dawnym sojusznikom. Jan Matejko przedstawił go z berłem w ręku, którym wskazuje postać Witolda (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/5.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/5_521x600_thb_552186.jpg;Przenosimy się na lewą stronę płótna, gdzie widać kolejną pomniejszą potyczkę – książę *Kazimierz V szczeciński* rusza z pomocą von Jungingenowi, ale powstrzymuje go *Jakub Skarbek z Góry*, przy pomocy swojego giermka, który złapał za cugle konia ich wroga. Ten fragment oparty jest na historycznym fakcie, bowiem w rzeczywistej bitwie doszło do walki obu postaci, po której Jakub powziął Kazimierza do niewoli (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/6.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/6_600x296_thb_320081.jpg;Przechodzimy na prawą część dzieła. Niedaleko Witolda widzimy dwie inne ważne osobistości. W róg dmie *Marcin z Wrocimowic*, który w trakcie bitwy otrzymał zadanie dzierżenia chorągwi naczelnej z białym orłem – o ten przedmiot, jak można się domyśleć, toczyły się ciężkie pojedynki. Dalej na prawo mamy *Zawiszę Czarnego z Garbowa*, chyba najbardziej znanego rycerza polskiego średniowiecza (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/7.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/7_600x318_thb_1011062.jpg;W bitwie pod Grunwaldem brali udział także najemnicy. jednym z nich po stronie polsko-litewskiej był *Jan Žižka*, Czech, którego Matejko przedstawił w momencie zadawania śmiertelnego ciosu komturowi tucholskiemu *Heinrichowi von Schwelbornowi*. To jednak niekoniecznie realna wersja śmierci komtura, bo wedle Jana Długosza życie stracił poza polem bitwy, w trakcie ucieczki. Na prawo *Markward von Salzbach*, rudobrody komtur pokarmiński łapany na arkan (inaczej lasso) przez Tatara (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/8.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/8_402x600_thb_424909.jpg;W pobliżu prawego górnego rogu na jednym z bliższych planów zobaczymy *Heinricha von Plauena*, w ciemnym ubraniu i w hełmie z pióropuszem pawich piór. To już wyłącznie wizja Matejki, gdyż w rzeczywistości von Plauen nie brał udziału w batalii grunwaldzkiej, ale za to był następcą von Jungingena na stanowisku wielkiego mistrza. Daleko w tle w końcu widoczny jest dla nas *Władysław Jagiełło* na czele większej grupy (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/9.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/9_600x395_thb_176828.jpg;Warto jeszcze zwrócić uwagę na postać ukazaną ponad bitewnym chaosem: na obłoku w pobliżu centrum dzieła umieszczono *św. Stanisława ze Szczepanowa*, czyli patrona Polski (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/10.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/10_600x297_thb_55210.jpg;Trochę humoru: karykatura _Bitwy pod Grunwaldem_ autorstwa innego wybitnego twórcy, Stanisława Wyspiańskiego (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/11.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/11_600x426_thb_290326.jpg;Autor oryginału Jan Matejko w swojej pracowni. Niestety Juliusz Mien nie sfotografował go akurat w trakcie prac nad _Bitwą pod Grunwaldem_, ale wprawny obserwator dostrzeże prawy dolny róg _Konstytucji 3 Maja 1791 roku_, a więc również istotnego malunku (domena publiczna). Polecamy także "naszą galerię o drodze do unii lubelskiej":https://histmag.org/Droga-do-unii-lubelskiej-Galeria-18962.

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/0.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/0_600x261_thb_1802824.jpg;Zacznijmy od rzutu okiem na cały obraz. Jak to bywało u Matejki, przedstawione na nim zdarzenia mają postać jedynie symboliczną, ciężko się bowiem spodziewać w prawdziwej bitwie takiego natłoku ważnych postaci na tak niewielkim skrawku ziemi. Artysta stworzył swoje dzieło przy użyciu farb olejnych na płótnie o wymiarach 426 na 987 cm. Prace trwały aż sześć lat (1872–1878), a dziś Bitwę pod Grunwaldem zobaczymy w Muzeum Narodowym w Warszawie (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/1.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/1_353x600_thb_399541.jpg;W samym centrum obrazu wzrok przykuwa od razu ubrana w czerwony strój postać Witolda Kiejstutowicza, wielkiego księcia litewskiego. Choć jego stosunki z Jagiełłą nie zawsze można było nazwać poprawnymi, to pod Grunwaldem stawał jako ważny sojusznik polskiego króla, dowódca wojsk litewskich i ruskich. Na obrazie widzimy go z mieczem i tarczą uniesionymi w górę, co ma stanowić gest zwycięstwa (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/2.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/2_600x585_thb_791302.jpg;Innym charakterystycznym bohaterem dzieła jest Ulrich von Jungingen, odziany w biały płaszcz i z czarnym orłem na piersi. Ulrich był wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego – funkcję tę przejął zresztą od swojego brata, Konrada. Jego rządy nie trwały jednak długo, bo tylko trzy lata, a poległ właśnie pod Grunwaldem. Wedle źródeł śmiertelny cios miał zadać mu rycerz Mszczuj ze Skrzynna, aczkolwiek Matejko nieco inaczej przedstawił moment śmierci mistrza – jako mierzącego się z dwójką przeciwników, z których jeden uzbrojony jest w topór, a drugi we włócznię św. Maurycego (jej kopię otrzymał swego czasu Bolesław Chrobry, tu ma ona wymiar jedynie symboliczny) (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/3.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/3_600x422_thb_264669.jpg;Na poprzedni fragment załapało się dwóch rycerzy – przyjrzyjmy się im dokładniej. Pierwszy z lewej, z ciemniejszą brodą, to Zyndram z Maszkowic, którego Jagiełło miał mianować w przeddzień bitwy dowodzącym polskimi wojskami. Z siwą brodą widoczny Mikołaj Skunarowski vel Skunaczewski, który po bitwie otrzymał od polskiego króla zadanie przekazania wieści o zwycięstwie do Krakowa (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/4.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/4_600x360_thb_368062.jpg;Zerkamy teraz na dolną część obrazu. Matejko przedstawił tu umierającego Kuna (Konrada) von Liechtensteina, który pełnił funkcję wielkiego komtura, a więc był drugą względem wagi osobą w krzyżackim państwie. Nieco na prawo z kolei książę oleśnicki Konrad VII Biały, który w starciu brał udział po stronie zakonu. Przeżył, lecz dostał się do niewoli, aby w późniejszych latach stanąć przeciwko dawnym sojusznikom. Jan Matejko przedstawił go z berłem w ręku, którym wskazuje postać Witolda (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/5.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/5_521x600_thb_552186.jpg;Przenosimy się na lewą stronę płótna, gdzie widać kolejną pomniejszą potyczkę – książę Kazimierz V szczeciński rusza z pomocą von Jungingenowi, ale powstrzymuje go Jakub Skarbek z Góry, przy pomocy swojego giermka, który złapał za cugle konia ich wroga. Ten fragment oparty jest na historycznym fakcie, bowiem w rzeczywistej bitwie doszło do walki obu postaci, po której Jakub powziął Kazimierza do niewoli (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/6.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/6_600x296_thb_320081.jpg;Przechodzimy na prawą część dzieła. Niedaleko Witolda widzimy dwie inne ważne osobistości. W róg dmie Marcin z Wrocimowic, który w trakcie bitwy otrzymał zadanie dzierżenia chorągwi naczelnej z białym orłem – o ten przedmiot, jak można się domyśleć, toczyły się ciężkie pojedynki. Dalej na prawo mamy Zawiszę Czarnego z Garbowa, chyba najbardziej znanego rycerza polskiego średniowiecza (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/7.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/7_600x318_thb_1011062.jpg;W bitwie pod Grunwaldem brali udział także najemnicy. jednym z nich po stronie polsko-litewskiej był Jan Žižka, Czech, którego Matejko przedstawił w momencie zadawania śmiertelnego ciosu komturowi tucholskiemu Heinrichowi von Schwelbornowi. To jednak niekoniecznie realna wersja śmierci komtura, bo wedle Jana Długosza życie stracił poza polem bitwy, w trakcie ucieczki. Na prawo Markward von Salzbach, rudobrody komtur pokarmiński łapany na arkan (inaczej lasso) przez Tatara (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/8.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/8_402x600_thb_424909.jpg;W pobliżu prawego górnego rogu na jednym z bliższych planów zobaczymy Heinricha von Plauena, w ciemnym ubraniu i w hełmie z pióropuszem pawich piór. To już wyłącznie wizja Matejki, gdyż w rzeczywistości von Plauen nie brał udziału w batalii grunwaldzkiej, ale za to był następcą von Jungingena na stanowisku wielkiego mistrza. Daleko w tle w końcu widoczny jest dla nas Władysław Jagiełło na czele większej grupy (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/9.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/9_600x395_thb_176828.jpg;Warto jeszcze zwrócić uwagę na postać ukazaną ponad bitewnym chaosem: na obłoku w pobliżu centrum dzieła umieszczono św. Stanisława ze Szczepanowa, czyli patrona Polski (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/10.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/10_600x297_thb_55210.jpg;Trochę humoru: karykatura Bitwy pod Grunwaldem autorstwa innego wybitnego twórcy, Stanisława Wyspiańskiego (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2019_ciekawostki/matejkogrunwald/11.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbs/11_600x426_thb_290326.jpg;Autor oryginału Jan Matejko w swojej pracowni. Niestety Juliusz Mien nie sfotografował go akurat w trakcie prac nad Bitwą pod Grunwaldem, ale wprawny obserwator dostrzeże prawy dolny róg Konstytucji 3 Maja 1791 roku, a więc również istotnego malunku (domena publiczna). Polecamy także "naszą galerię o drodze do unii lubelskiej":https://histmag.org/Droga-do-unii-lubelskiej-Galeria-18962.

Polecamy e-book Marcina Sałańskiego pt. „Wielcy polskiego średniowiecza”:

Jan Matejko „Bitwa pod Grunwaldem”: kto jest na obrazie? [Galeria]

Wolna licencja

Polecamy e-book Marcina Sałańskiego pt. „Wielcy polskiego średniowiecza”:

Zamów newsletter