Jak po raz pierwszy w historii USA obrabowano bank?

Filadelfia w stanie Pensylwania to ciekawe pod względem historycznym miasto, które odegrało bardzo ważną rolę w czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. W mieście zebrał się I Kongres Kontynentalny, a 4 lipca 1776 r. II Kongres Kontynentalny ogłosił Deklarację Niepodległości. Od 25 maja do 17 września 1787 r. w mieście miały miejsce obrady konwencji, które zakończyły się ratyfikowaniem Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki. Wreszcie w latach 1790-1800 Filadelfia pełniła rolę tymczasowej stolicy kraju.

Jednak nie wszystkie karty historii „stolicy rewolucji” są równie chwalebne. W 1793 r. Filadelfia padła ofiarą największej w historii USA epidemii żółtej febry, która spowodowała śmierć blisko 10% ówczesnej populacji miasta, czyli ok. 5000 osób. 5 lat później Filadelfia stała się z kolei miejscem pierwszego w historii Stanów Zjednoczonych napadu na bank.

Bank Pensylwanii: pierwszy obrabowany bank w historii USA

Nazwa Bank Pensylwanii odnosi się do dwóch instytucji: pierwsza z nich została założona 17 lipca 1780 r. przez Thomasa Paine’a, jednego z ojców założycieli Stanów Zjednoczonych. Bank powstał z myślą o sfinansowaniu potrzeb Armii Kontynentalnej. Druga instytucja o tej nazwie powstała w 1793 r. Był to bank z prawdziwego zdarzenia, utworzony na podstawie statutu wspólnoty Pensylwanii. Od 1798 r. w Filadelfii siedziba banku mieściła się w Carpenters’ Hall. Tam właśnie zgromadził się I Kongres Kontynentalny. Mury tego budynku po raz kolejny miały stać się świadkiem historycznego wydarzenia. W nocy z 31 sierpnia na 1 września 1798 r. złodzieje wynieśli z budynku 162 821 dolarów. Dzisiaj wartość skradzionej sumy wynosiłaby 3 miliony dolarów.

Podejrzany kowal z Filadelfii

Kiedy kradzież wyszła na jaw, policja nie znalazła śladów włamania i uznała, że użyto podrobionego klucza. Organy ścigania szybko wskazały głównego podejrzanego. Miał nim być Patrick Lyon, miejscowy kowal, który kilka tygodni przed napadem wykonał drzwi do bankowego skarbca oraz zamontował nowe zamki. Okazało się również, że domniemany sprawca wyjechał z miasta. Wniosek wydaje się prosty – uciekł ze skradzionymi pieniędzmi.

Patrick Lyon urodził się w Szkocji, niedaleko Aberdeen. Jego rodzina przeniosła się do Londynu, gdzie młody poznał podstawy swojego przyszłego fachu. W 1793 r. Szkot wyemigrował do Stanów Zjednoczonych mimo wyraźnego sprzeciwu rodziny. Osiedlił się w Filadelfii, gdzie pracował jako czeladnik kowala, a następnie otworzył własną działalność. Lyon zyskał renomę zdolnego rzemieślnika, dlatego to właśnie jemu Bank Pensylwanii zlecił budowę drzwi i zamków do skarbca w nowej siedzibie w Carpenters’ Hall.

Winny wbrew wszystkiemu

W 1798 r. Filadelfię ponownie nawiedziła epidemia żółtej febry. To właśnie przez nią Patrick Lyon podjął decyzję o przeprowadzce. Choroba zabrała już jego żonę i być może była również przyczyną śmierci jego córki. 26 sierpnia kowal opuścił miasto wraz ze swoim czeladnikiem i udał się do Lewes w stanie Delawere. Tam do Lyona doszły wieści o napadzie. Ku swojemu przerażeniu dowiedział się także, że jest głównym podejrzanym w tej sprawie.

Jak na niewinnego człowieka przystało, Lyon zdecydował się czym prędzej wrócić do Filadelfii, by wyjaśnić sprawę. Policja i prezes banku uznali jednak, że opowieść kowala o jego wyjeździe do Lewes zaraz przed napadem brzmi sztucznie i jest zbyt szczegółowa. Szczególną determinacją w przypisywaniu winy Lyonowi wykazał się konstabl John Haines, któremu najwyraźniej bardzo zależało, by odebrać wyznaczoną za podejrzanego nagrodę w wysokości 2000 dolarów. Patrick Lyon został aresztowany i osadzony w więzieniu Walnut Street.

Zbrodnia niemal doskonała

Osobą, która zgłosiła się do kowala ze zleceniem montażu drzwi i wymiany zamków do skarbca w Carpenters’ Hall był Samuel Robinson, ślusarz zatrudniony przez bank w celu nadzorowania przenosin do nowej siedziby. Patrick Lyon zabrał drzwi do swojego warsztatu, gdzie odwiedził go Robinson w towarzystwie innego mężczyzny, który bardzo interesował się budową zamka oraz kluczami. Zachowanie nieznajomego od razu przykuło uwagę rzemieślnika. Towarzyszem Robinsona okazał się niejaki Isaac Davis, członek gildii Carpenters' Company, która była właścicielem Carpenters’ Hall. To właśnie on oraz Thomas Cunningham, stróż nocny w banku, byli sprawcami zuchwałego rabunku. Cunningham nie zdołał nacieszyć się pieniędzmi. Zmarł na żółtą febrę kilka dni po napadzie. Davis postanowił zaś ulokować skradzioną sumę w różnych bankach, w tym również w banku, który właśnie obrabował…

Tym sposobem Davis przykuł uwagę wymiaru sprawiedliwości i szybko przyznał się do napadu. Dzięki wpływowemu wujowi, sędziemu Benjaminowi Brannonowi, uniknął jednak kary więzienia w zamian za oddanie skradzionej sumy.

W walce o sprawiedliwość

Tymczasem konstabl wciąż nie godził się na uwolnienie Lyona. Dopiero kiedy ława przysięgłych odmówiła wniesienia oskarżenia, Haines nie miał już wyboru i wypuścił kowala. Trzymiesięczny pobyt w więzieniu Walnut Street niemal kosztował Lyona życie po tym, jak zaraził się żółtą febrą. Więzienie odcisnęło na kowalu silne piętno. Już w 1799 r. Lyon spisał swoją historię i wydał ją jako książkę pod tytułem: Opowieść Patricka Lyona, który cierpiał trzy miesiące surowego uwięzienia w więzieniu w Filadelfii, jedynie z powodu niejasnego podejrzenia o byciu zamieszanym w napad na Bank Pensylwanii: z jego uwagami na ten temat.

Patrick Lyon wniósł również pozew przeciwko m.in. prezesowi banku i konstablowi o bezpodstawne oskarżenie i bezprawne uwięzienie. W odpowiedzi prawnik banku utrzymywał, że kowal był mózgiem całej operacji. Sprawa trafiła na wokandę w lipcu 1805 r. i zakończyła się zwycięstwem Lyona, któremu sąd przyznał odszkodowanie w wysokości 12 000 dolarów. Strona pozwana złożyła apelację, lecz ostatecznie doszło do zawarcia ugody pomiędzy stronami.

Polecamy e-book: „Czerwone mundury. Armia Brytyjska w czasach wojny o niepodległość USA”

Bibliografia

·       Avery R., America's First Bank Robbery, Carpenters’ Hall, https://www.carpentershall.org/americas-first-bank-robbery, [dostęp: 29.11.2024].

·       Hunt K., The first major bank heist in America happened 225 years ago in Philly — and the wrong guy went to prison, PhillyVoice, https://www.phillyvoice.com/first-bank-robbery-us-philly-carpenters-hall-patrick-lyon/. [dostęp: 29.11.2024].

·       Rakich W., Patrick Lyon (1769-1829), George Washington’s amount Vernon, https://www.mountvernon.org/library/digitalhistory/digital-encyclopedia/article/patrick-lyon-1769-1829, [dostęp: 29.11.2024].