Jak Władysław Jagiełło podbił Nowy Jork?

zobacz też

Znany nam wszystkim król Władysław Jagiełło, zwycięzca spod Grunwaldu, nawet w najśmielszych snach nie spodziewał się, że jego podobizna zawędruje za wielką wodę. Historia umieszczenia jego pomnika w największym parku w NY sięga roku 1910 oraz wielkich obchodów 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Ówczesna Polonia amerykańska wyszła wówczas z zamiarem ufundowania pomnika, który miał przypominać o tym ważnym dla Polaków wydarzeniu. Niestety, ostatecznie z tych planów nic nie wyszło.

(fot. K. Kartasiński).

Do idei pomnika powrócono w 1937 roku, z myślą o Wystawie Światowej w Nowym Jorku, która miała miejsce dwa lata później. Pomnik wykonany przez Stanisława Kazimierza Ostrowskiego witał gości, którzy odwiedzali polski pawilon. Był to strzał w dziesiątkę, ponieważ liczący sobie 7 metrów monument przyciągał wielu odwiedzających.

Pomnik (jak i inne eksponaty) miały po zakończeniu wystawy wrócić do Polski. Niestety – wybuch II wojny światowej przeszkodził w zrealizowaniu tego planu. Zgromadzone na wystawie dzieła w trakcie II wojny światowej zostały umieszczone w magazynach. Taki sam los spotkał pomnik zwycięzcy spod Grunwaldu. Tuż po zakończeniu wojny w Europie, w lipcu 1945 roku, pomnik został przekazany władzom Nowego Jorku przez polski Komitet Pomnika Jagiełły.

Warto dodać, że ówczesnemu prezydentowi,,Big Apple” Fiorello la Guardi pomnik tak się spodobał, że zdecydował o umieszczeniu go w Central Parku. Pomnik obecnie znajduję się po wschodniej stronie Stawu Żółwiowego (Turtle Pond), naprzeciwko wzgórza z zameczkiem belwederskim.

Będąc w zeszłym roku w Nowym Jorku nie mogłem sobie odmówić przyjemności jego zobaczenia. Należy przyznać, że lokalizacja (jak i wymiary monumentu) powodują, że nie sposób go nie zauważyć. Jest to jeden z najbardziej okazałych pomników znajdujących się w Central Parku. W bliskiej odległości od rzeźby znajduje się plac, gdzie odbywają się różnego rodzaju imprezy dotyczące polskiej jak i wschodnioeuropejskiej kultury. Nie będzie zaskoczeniem, że co roku w kolejne rocznicy bitwy pod Grunwaldem Polonia amerykańska organizuję pod pomnikiem uroczystości przypominające o tym ważnym wydarzeniu.

„Król Jagiełło, Król Polski, Wielki Książę Litewski, Założyciel Wolnego Związku Ludów Europy Środkowo-Wschodniej, Zwycięzca nad Krzyżackimi najeźdźcami pod Grunwaldem, 15 lipca 1410” (fot. K. Kartasiński).