J. Szymczak – „Pojedynki i harce, turnieje i gonitwy” – recenzja i ocena

opublikowano: 2009-03-21, 00:54
wszelkie prawa zastrzeżone
Kwestia przeprowadzania pojedynków i turniejów w średniowiecznej Polsce niejednokrotnie stawała się przedmiotem badań i tematem prac historyków, jednak zazwyczaj pojawiała się raczej na marginesie czy też jako tło dla myśli przewodniej prac niż jako przedmiot osobnych badań. Do tej pory nie ukazała się żadna monografia traktująca o turniejach na ziemiach polskich. Praca Jana Szymczaka (w założeniu autora) miała być całościowym spojrzeniem na sprawę, wyjaśniającym zarówno genezę, sposób przeprowadzania oraz obyczaje związane z tym aspektem średniowiecznego życia.
reklama
Jan Szymczak
Pojedynki i harce, turnieje i gonitwy. Walki o życie, cześć, sławę i pieniądze w Polsce Piastów i Jagiellonów
cena:
36,00 zł
Wydawca:
DiG
Okładka:
twarda
Liczba stron:
288
Format:
140 × 200
ISBN:
978-83-7181-549-2

Rozrywki wojowników...

Autor podzielił zagadnienie na trzy główne części – Pojedynki, Harc, czyli solowa walka przed bitwą oraz Turnieje i gonitwy. Kryterium podziału był charakter danego rodzaju walki, a dla każdej autor przedstawił genezę, rozwój na przestrzeni wieków, zasady obowiązujące przy jej przeprowadzaniu, obyczaje z nią związane, a także poglądy ówczesnych. Zasięg terytorialny pracy obejmuje ziemie polskie, z uwzględnieniem zmiennego przebiegu granic, na przestrzeni od X do XVI w.

...nie tylko w Polsce

W czasie badań autor opierał się nie tylko na źródłach polskich - pracach Galla Anonima, Jana Długosza, Marcina Bielskiego, Łukasza Górnickiego i wielu innych - ale również zagranicznych, wśród których poczesne miejsce zajmują kroniki czeskie i niemieckie oraz często cytowana The Knight Tale Chaucer’a. Liczne odwołania do źródeł obcych autor argumentuje ubóstwem źródeł rodzimych, w których brakuje opisów pojedynków i turniejów.

Według koncepcji autora, przywoływane w narracji przykłady ilustrujące problematykę turniejową, a pochodzące ze źródeł obcych, opisujące wydarzenia nie tylko z krajów sąsiednich, takich jak Czechy czy kraje Rzeszy Niemieckiej, ale również odnoszące się do Francji, Anglii, a nawet Hiszpanii, miały za zdanie przybliżyć czytelnikowi obraz, którego nie odnajdzie on w źródłach polskich. Jednak obszerne opisy pojedynków i turniejów odbywających się w Europie Zachodniej zaciemniają nieco obraz i główny tok narracji, powodując, że momentami treść odnosząca się do ziem polskich pozostaje niezauważona, a uwagi ich dotyczące pozostają na marginesie rozważań autora.

Zarówno wady jak i zalety

W narracji autor posługuje się licznymi cytatami ze źródeł w różnych językach, mającymi za zadanie ilustrować poruszane przez niego problemy. Zdarza się jednak, że zbyt długie cytaty rozbijają tok narracji. Brak również jednakowego traktowania cytatów, z których jedne są tłumaczone, a inne nie. Dotyczy to również cytowań w obrębie jednego języka. W książce, przede wszystkim w części poświęconej turniejom, znajdują się ilustracje przybliżające czytelnikowi od strony wizualnej różne aspekty rycerskiej obyczajowości.

Treść opatrzona jest licznymi przypisami, nie tylko podającymi źródła cytatów, opinii i stwierdzeń, ale także odsyłającymi do innych pozycji z literatury przedmiotu. Daje to możliwość dotarcia do innych prac, zyskania szerszego spojrzenia na omawiane sprawy, zobaczenia ich w różnych kontekstach. Praca zawiera również bogatą i przejrzystą bibliografię.

W odbiorze pracy przeszkadza warstwa stylistyczna. Dosyć toporny styl wypowiedzi autora, mieszanie wyrażeń wyrafinowanych i potocznych sprawia, że książkę czyta się dosyć ciężko. Jednak najbardziej rażącą sprawą jest powtarzanie w różnych rozdziałach tych samych sformułowań, zdań, a nawet całych akapitów. Pomimo podziału pracy na części, te same informacje pojawiają się w różnych miejscach książki, powodując wrażenie chaosu i przypadkowości w konstrukcji wypowiedzi.

Zagadnienie do dalszych badań?

Podsumowując, praca ta daje dobre wprowadzenie w tematykę pojedynków i turniejów, jednak nie można traktować jej w kategoriach wyczerpującej monografii tego zagadnienia na ziemiach polskich, gdyż, wbrew tytułowi, analiza tego zjawiska kultury rycerskiej stanowi jedynie część rozważań autora i to wcale nie najobszerniejszą. Warto ją potraktować jako punkt wyjścia do dalszego studiowania problemu.

Tekst zredagował: Tomasz Leszkowicz

reklama
Komentarze
o autorze
Urszula Zachara
Studentka historii w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego oraz filologii klasycznej, także na UW. Absolwentka LXVII LO im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie. Interesuje się problematyką społeczną i kulturową średniowiecza, zwłaszcza późnej fazy tej epoki w Polsce oraz życiem codziennym w XIX w. Wielbicielka literatury pięknej i muzyki klasycznej, a także dawnych wnętrz, pałaców, zamków i ruin, ze szczególnym uwzględnieniem Otynia.

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2024 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone