Holandia: Rzymianie i Batawowie. Co ich łączyło?

Podczas prac archeologicznych Heeren odkrył ślady osadnictwa batawskiego nieopodal miejscowości Tiel w środkowej Holandii. Po przeanalizowaniu wykopanych znalezisk doszedł do wniosku, że miejscowa społeczność aktywnie uczestniczyła zarówno w ekonomicznym, jak i kulturalnym życiu legionów stacjonujących nad Renem. Batawowie korzystali z wielu osiągnięć rzymskich, co przejawiało się m.in. w stosowaniu nowych trendów w sztuce kulinarnej, zażywaniu regularnych kąpieli oraz zakładaniu gospodarstw rolnych według rzymskiego wzoru.

Zdaniem Holendra decydującym czynnikiem integrującym Batawów i Rzymian był fakt, że zarówno jedni jak i drudzy byli w dużym stopniu zależni od siebie. Rzymianie, którzy budowali swe obozy wojskowe na terenach przygranicznych (np. Castra Vetera i Novaesium), polegali na miejscowej ludności w kwestiach aprowizacyjnych. Produkcja żywności na rzecz rzymskich legionów automatycznie stawała się głównym źródłem dochodu.

Spisek Batawów pędzla Rembrandta van Rijn.

Warto zwrócić uwagę, że Batawowie odgrywali znaczącą rolę w armii rzymskiej. Nie musieli płacić podatków, byli jedynie wykorzystywani podczas wojen. Tacyt określił ich jako jedno z „najwaleczniejszych plemion”. Z uwagi na fakt, że Germanie odznaczali się dobrymi warunkami fizycznymi, często służyli w prestiżowej formacji, jaką była przyboczna gwardia cesarska. Badania demograficzne dowodzą, że statystycznie z każdej rodziny batawskiej w armii rzymskiej służył przynajmniej jeden syn.

Obu stron nie łączyły bynajmniej tylko dobre stosunki. W 69 roku Julius Civilis (obywatel rzymski, walczący u boku armii rzymskiej m.in. w Brytanii za cesarza Klaudiusza), korzystając z zamętu wewnętrznego w Cesarstwie (tzw. rok czterech cesarzy), stanął na czele rebelii i wypowiedział posłuszeństwo Rzymowi. Powstanie Batawów, która poważnie zagrażało spójności zachodnich prowincji Imperium (Galia, Germania) zostało stłumione w 70 r. przez Wespazjana.

Źródła

• 'Dutch' Batavians More Roman Than Thought,, „Science Daily”, 2-XI-2009.
• J. Lendering, The Batavian Revolt, „Livius.org”.