„Helena Modrzejewska (1840-1909). Z miłości do sztuki” – wystawa w Muzeum Teatralnym
Sto lat temu zmarła w Kalifornii Helena Modrzejewska, bodaj najodważniejsza, najbardziej ambitna i bezkompromisowa aktorka polska wszech czasów. Los hojnie ją obdarzył rozległą skalą talentu, siłą magnetycznej osobowości, arystokratyczną urodą kobiecości, a także urodą ducha, urodą człowieczeństwa. Rodzinnym gniazdem Modrzejewskiej był Kraków i stary krakowski teatr przy Placu Szczepańskim, ale jej artystyczna osobowość skrystalizowała się w latach 1869-1876, kiedy po zwycięsko stoczonej walce z rywalkami „zaświeciła najmocniej na gwiaździstym nieboskłonie teatru warszawskiego". Tu stała się świadomą swoich celów artystką-intelektualistką, budzącą miłość i podziw publiczności „une grande dame du théâtre”. Od romantyków przejęła kult Szekspira i wbrew oporom rosyjskiej cenzury uczyniła go głównym autorem swoich warszawskich sezonów. Równą miłością jak Szekspira darzyła Słowackiego. Jej uporowi, jej pozycji towarzyskiej, jej wpływowym przyjaciołom publiczność warszawska zawdzięczała pierwsze wystawienia dramatów nielojalnego wobec władz emigranta Juliusza Słowackiego: „Marii Stuart” i „Mazepy”. Modrzejewska była zapewne najwybitniejszą artystką polską, jaka kiedykolwiek występowała na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie. Także jej przyszłe amerykańskie i angielskie sukcesy miały swoją genezę w doświadczeniach warszawskich. Tu w gronie przyjaciół rodziły się jej marzenia, a następnie plany, które w kolejnych latach realizowała z charakterystyczną dla siebie determinacją i konsekwencją. Sztukę, we wszystkich jej wymiarach i gatunkach, ceniła ponad wszystko, a dla sztuki teatru gotowa była na każde wyrzeczenie – tak Modrzejewską charakteryzuje dyrektor Teatru Wielkiego-Opery Narodowej Waldemar Dąbrowski.
Wystawa dostępna od 20 października do 10 stycznia 2010 r. powstała dzięki dwuletnim staraniom Muzeum Teatralnego, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i Muzeum Bowers w Santa Ana w Kalifornii i jest najobszerniejszą prezentacją pamiątek po wybitnej polskiej aktorce – pochodzą one m.in. z Muzeów Narodowych w Krakowie i Warszawie, Muzeum im. Juliusza Słowackiego w Krakowie oraz prywatnych zbiorów badaczy twórczości Modrzejewskiej Krzysztofa Ciepłego i Józefa Szczublewskiego.
Na wystawie oglądać można będzie m.in. kostiumy sceniczne, afisze, biżuterię czy też pamiątki osobiste. Przy opracowaniu katalogu wystawy z twórcami współpracowali także wybitni teatrolodzy z Krakowa i Warszawy.
Źródło: Teatr Wielki
