Happy Xmas (War is Over)
Zobacz też: Boże Narodzenie - historia i świąteczne tradycje
Mam nadzieję, że nie trzeba nikomu tłumaczyć, kim był John Lennon. Dla porządku jednak przedstawię pokrótce jego sylwetkę, aby wszystkim tym, którzy nie mieli okazji poznać jego twórczości, nieco ją przybliżyć. Lennon objawił się szerokiemu światu, śpiewając, grając na gitarze i pianinie oraz komponując w zespole The Beatles, którego był liderem. Beatlesi powstali na początku lat 60. i już u zarania swej działalności uzyskali dużą popularność, która z czasem tylko zyskiwała na wielkości. Z jej powodu w 1966 roku zmuszeni byli zaprzestać koncertów, ponieważ okrzyki fanów zagłuszały ich występy. John Lennon wraz z drugim frontmanem grupy, Paulem McCartneyem, stworzył wiele hitów, które dzisiaj są już uznawane za klasykę, a wielu ludzi wręcz nie wyobraża sobie świata bez przebojów, takich jak „Yesterday”, „Yellow Submarine” czy „Let It Be”. Wielka popularność oznaczała także wielkie problemy z atmosferą w zespole. Spięcia, jakie występowały między członkami grupy (zwłaszcza McCartneyem i Lennonem), spowodowały, że w 1971 roku grupa The Beatles przestała istnieć. Każdy z Beatlesów, z mniejszym lub większym powodzeniem, rozpoczął karierę solową. Niedawny lider formacji zyskał zaś sławę nie mniejszą niż w czasie, kiedy był jeszcze członkiem najwspanialszego zespołu rockowego świata. Do dziś jest pamiętany głównie dzięki utworowi „Imagine” i kilku innym, które stworzył jako artysta niezależny. Mimo że John Lennon 8 grudnia 1980 roku został zastrzelony przed swą posiadłością Dakota House w Nowym Yorku przez niezrównoważonego psychicznie fana (w tym roku mija 25 rocznica śmierci muzyka), stał się on nieśmiertelną legendą i na stałe wszedł do panteonu twórców nowoczesnej muzyki rozrywkowej.
Trochę historii
Szczególnie w grudniu Johna Lennona przypomina nam jedna z jego piosenek. Wraca ona w okresie przedświątecznym niczym bumerang. Naturalnie mowa tutaj o „Merry Christmas (War Is Over)”. Idea, jaka przyświęcała stworzeniu tego utworu, narodziła się w 1969 roku przed świętami Bożego Narodzenia, kiedy to Lennon, manifestując swój sprzeciw wobec wojny w Wietnamie (w 1969 roku rozpoczęły się rokowania pokojowe), rozwiesił w 12 wielkich miastach na całym globie plakaty z pacyfistycznym hasłem „Merry Christmas, war is over”. Wojna trwała jednak dalej… W 1971 roku na Boże Narodzenie został wydany singiel z piosenką obdarzoną tytułem będącym jednocześnie hasłem z plakatów sprzed 2 lat. Zdobywając ogromną popularność, przebój przyczynił się do szerzenia przesłania pokoju i braterstwa między różnymi rasami.
A jak prezentuje się ta jakże popularna piosenka? Na początku nagrania słyszymy szepty – bliscy Johna Lennona składają sobie życzenia świąteczne. Właściwy utwór rozpocznie się, kiedy John zaintonuje pierwszą zwrotkę. Najpierw towarzyszą mu jedynie gitara akustyczna i banjo grające techniką tremolo melodię, którą później podchwyci chórek. W następnej zwrotce dochodzi gitara basowa, kontrastuje na początku swą partią melodyczną z melodią wokalisty, później punktuje każdy takt i nadaje utworowi głębię. Dzwonki dodają świątecznego charakteru, natomiast instrumenty perkusyjne, które pojawiły się mniej więcej w tym samym czasie co gitara basowa, rytmizują piosenkę.
szepty:
- Happy Xmas Kyoko
- Happy Xmas Julian
So this is Xmas
And what have you done
Another year over
And a new one just begun
And so this is Xmas
I hope you have fun
The near and the dear one
The old and the young
A very Merry Xmas
And a happy New Year
Let’s hope it’s a good one
Without any fear
Refren odśpiewuje chórek złożony z kobiet i dzieci, pojawiają się także skrzypce, które swoje apogeum osiągają wygrywając przejściówkę przed następną zwrotką. Powraca John Lennon, a towarzyszą mu od tej pory dzieci, które w tle śpiewają „War is over, if you want it war is over now” na melodię, jaką uprzednio grało banjo. Jako że piosenka ma schematyczną budowę, przez następne części zmienia się bardzo niewiele w materii muzycznej, a tekst późniejszych zwrotek wygląda tak (tłumaczenie zamieszczam pod koniec artykułu):
And so this is Xmas
For weak and for strong
For rich and the poor ones
The world is so wrong
And so happy Xmas
For black and for white
For yellow and red ones
Let’s stop all the fight
A very Merry Xmas
And a happy New Year
Let’s hope it’s a good one
Without any fear
And so this is Xmas
And what have we done
Another year over
A new one just begun
And so happy Xmas
We hope you have fun
The near and the dear one
The old and the young
A very Merry Xmas
And a happy New Year
Let’s hope it’s a good one
Without any fear
Na koniec chórek dziecięcy, który wcześniej akompaniował wokaliście, podkreśla przesłanie utworu: Wojna zakończy się, jeśli tylko tego zechcesz. Dzieci, jako najbardziej niewinne, najwymowniej przekazują myśl Lennona. Kiedy muzyka zamilknie, wszyscy zgromadzeni składają sobie serdeczne życzenia wesołych świąt.
War is over, if you want it
War is over now
Happy Xmas
Akordy
John Lennon posiadał talent, który umożliwiał mu tworzenie wpadających w ucho przebojów, przy jednoczesnej łatwości ich wykonania. W tym wypadku akompaniament gitarowy sprowadza się do kilku akordów, a ich ułożenie jest następujące:
Zwrotki:
**C**
So this is Xmas
**dm**
And what have you done
**G**
Another year over
**C**
And a new one just begun
**F**
And so this is Xmas
**gm**
I hope you have fun
**C**
The near and the dear one
**F**
The old and the young
Ref:
**B**
A very Merry Xmas
**C**
And a happy New Year
**gm** **B**
Let’s hope it’s a good one
**F** **G**
Without any fear
Tłumaczenie
Na koniec chyba najważniejsze, czyli znaczenie całego tekstu. Jak wspomniałem uprzednio, słowa tej piosenki swą genezę wywodzą z niechęci Johna Lennona wobec wojny w Wietnamie, są więc one manifestacją jego poglądów. W tekście nie brakuje jego spojrzenia na świat z nutą kontemplacji oraz, oczywiście, atmosfery wesołego i rodzinnego Bożego Narodzenia. Już samo składanie sobie życzeń przez Juliana i Kyoko wprowadza nas w gwiazdkowy klimat, dodatkowo instrumentacja przywodzi na myśl ten jedyny w swoim rodzaju czas. John jednak przy okazji świątecznej wesołości porusza tematy równie ważne, o ile we współczesnym świecie nie ważniejsze. W pierwszej zwrotce mowa jest wszakże o upływie czasu oraz o tym, że ten upływ jest niemal niedostrzegalny i kiedy nagle uświadamiamy sobie, że minął kolejny rok, widzimy, jak szybko mija nasze życie. Następuje powrót do świątecznej radości, którą dodatkowo podkreśla wykonany przez chór refren niosący życzenia, aby nowy rok był lepszy niż miniony. W następnej zwrotce przedstawione są dysproporcje w świecie ludzi oraz podkreślenie, że święta obchodzą wszyscy: tak bogaci, jak i biedni. Ukazana jest także antyrasistowska postawa artysty, który życzy wesołych świąt ludziom wszystkich ras: białej, czarnej, żółtej i czerwonej. W ostatniej linijce zawarta została gorąca prośba, aby zakończyć wszelkie waśnie i wojny. Później powtórzone są wcześniejsze zwrotki, a po ostatnim refrenie dzieci śpiewają, że wojna zakończy się, jeśli tylko wszyscy będą tego chcieli. Utwór ten niesie w sobie przesłanie tolerancji, zawiera także rozważania na temat problemu przemijania oraz ukazuje kontrasty współczesności, ale ponad wszystko jest niezwykle świąteczny… Zadziwiające, ile Johnowi Lennonowi udało się zmieścić w tak małej ilości słów. Piosenkę tę polecam każdemu, kto szuka czegoś prostego i wesołego, a jednocześnie niosącego w sobie przesłanie. A teraz obiecane wcześniej tłumaczenie:
Wesołych Świąt (Koniec Wojny)
Szepty:
- Wesołych Świąt, Kyoko
- Wesołych Świąt, Julian
Więc znów są Święta
Cóż zmieniło się?
Kolejny rok minął
I nowy zaczął się
Więc oto są Święta
Czy cieszycie się?
Tak bliscy i drodzy
Jak starsi i młodsi?
Niech szczęście wybrzmi w święta
I niech ten nowy rok
Będzie lepszy niż stary
Bez strachu i łez
Więc znowu są święta
Dla słabych i silnych
Bogatych i biednych
Ten świat jest tak zły
A więc świąt wesołych
Dla czarnych i białych
Chińczyków i Indian
Zaniechajmy walk!
Niech szczęście wybrzmi w święta
I niech ten nowy rok
Będzie lepszy niż stary
Bez strachu i łez
Więc znów są Święta
Cóż zmieniło się?
Kolejny rok minął
I nowy zaczął się
A więc świąt wesołych
Czy cieszycie się?
Tak bliscy i drodzy
Jak starsi i młodzi
Niech szczęście wybrzmi w święta
I niech ten nowy rok
Będzie lepszy niż stary
Bez strachu i łez
Koniec wojny, jeśli zechcesz
Wojna skończy się
Wesołych Świąt!
Tak, wesołych świąt Bożego Narodzenia przepełnionych nie tylko rozmyślaniami, ale też optymizmem i radością. Szczęśliwszego, i owocniejszego niż miniony, nowego roku - tego z całego serca życzę wszystkim czytelnikom.
