Elżbieta Cherezińska – „Odrodzone Królestwo” (tom V) – recenzja i ocena
Elżbieta Cherezińska – „Odrodzone Królestwo” (tom V) – recenzja i ocena
Elżbieta Cherezińska, z wykształcenia teatrolog, jest pisarką, której specjalnością są powieści historyczne, niezmiennie zdobywające uznanie czytelników. Od paru lat głównym przedmiotem jej zainteresowań są losy dynastii Piastów, czego wynikiem jest cykl, na który składają się „Korona śniegu i krwi”, „Niewidzialna korona”, „Płomienna korona”, „Wojenna korona” oraz najnowszy, finałowy tom „Odrodzone królestwo”. Tworzenie tak bogatej opowieści, którem tematem są wydarzenia historyczne wymaga olbrzymiej wiedzy, którą autorka zdobywała poprzez wnikliwą lekturę źródeł oraz liczne konsultacje ze specjalistami i naukowcami, aby jak najwierniej oddać nie tylko wydarzenia, ale także charakter epoki. Ponieważ nie jest to praca naukowa, do głosu dochodzi czasem licentia poetica, zwłaszcza jeśli chodzi o chronologię wydarzeń, w celu uatrakcyjnienia fabuły i zwiększenia wartkości akcji.
Pięciotomowy cykl obejmuje ponad sześćdziesiąt lat dziejów Polski po rozbiciu dzielnicowym. Losy Henryka IV Prawego, Henryka III głogowskiego i Przemysła II prowadzą czytelnika aż do odzyskania polskiej korony i początków walk z Zakonem Krzyżackim. Tom finałowy opisuje sześć ostatnich lat panowania Władysława Łokietka. „Odrodzone królestwo” to monumentalna opowieść, na prawie ośmiuset stronach ukazano nie tylko wiele burzliwych wydarzeń, ale przede wszystkim mnogość postaci (zarówno historycznych jak i fikcyjnych). Każdy z bohaterów realizuje swoje własne cele, które się przenikają i wpływają na siebie wzajemnie. Właśnie przez pryzmat owych motywacji poznajemy historię kawałek po kawałku, a w końcu dajemy się pochłonąć narracji. Nie są to tylko królowie i książęta, ale także skromniejsi rangą rycerze, zaufani słudzy, komturowie Zakonu Krzyżackiego oraz przedstawiciele dawnego, pogańskiego świata, powołani do życia dzięki wyobraźni autorki. To wyraziste postacie, targane emocjami, słabościami i obawami, ale zdolne do wielkich czynów. Większość z nich znanych jest z historii, ale na kartach powieści powołane są niejako na nowo do życia w innym wymiarze, jako ludzie z krwi i kości.
Równie żywe jak bohaterowie są opisy bitew i wojen. Autorka dołożyła starań, aby były zgodne z prawdą historyczną i wciągały czytelnika w wir akcji. Nie jest to łatwe zadanie, biorąc pod uwagę, że mówimy o wydarzeniach, których przebieg i wynik jest znany, jednak sposób ich opisu sprawia, że emocje i napięcie udzielają się czytelnikowi.
W książce pojawiają się elementy fantastyczne, dawne wierzenia nie są przedstawione jedynie jako relikt przeszłości, ale mają realną moc sprawczą. Czciciele dawnych bóstw używają swej magii, aby pomóc ochronić swoje ziemie i uczestniczą w wielkiej polityce. Ukazanie tajemniczego, pogańskiego świata wzbogaca powieść i choć są to jedynie wytwory wyobraźni pisarki, nie jest ich aż tyle, aby zdominowały elementy historyczne. Na pewno zaś dodają klimatu tajemniczości, są echem tego, czego nie znamy i nigdy już w pełni nie poznamy i nie zrozumiemy.
Ostatni tom cyklu to niejako hołd złożony dynastii Piastów przez autorkę. Mimo, że Władysława Łokietka nie ukazano w sposób wyidealizowany, wyraźnie wyczuwalna jest sympatia i szacunek do jego postaci i wszystkich, którzy mu towarzyszyli. Ciekawe jest również przeniesienie ciężaru opowieści na niego właśnie, a nie na Kazimierza Wielkiego, który zwykle opiewany jest jako największy przedstawiciel dynastii. Elżbieta Cherezińska stworzyła świat bardzo bogaty, zaś czerpiąc z i tak barwnej historii dodała do niej wiele własnych elementów, czasem fantastycznych, które dodatkowo ubogacają opowieść. Powszechnie znane imiona, daty i wydarzenia zyskują głębszy wymiar, dzięki autorce mamy szansę wczuć się w emocje, którymi targani byli bohaterowie i zagłębić w tym tak odległym dla nas świecie. Na uwagę zasługuje także podniesiony wątek dziedziczenia królewskiego tytułu przez kobiety, zwracający uwagę na rolę i status kobiet w czasach Łokietka oraz na możliwości zachowania korony Polski w rękach Piastów.
„Odrodzone królestwo” to porywająca powieść historyczna i świetne zamknięcie cyklu. Zakończenie może wydawać się odrobinę ckliwe, nie zmienia to jednak faktu, że jest to znakomicie napisana i wciągająca opowieść. Godna polecenia nie tylko miłośnikom polskiego średniowiecza, ale także tym, którzy lubią poznawać historię nie tylko poprzez literaturę naukową.
