Eichmann o Holokauście: „Można było zrobić o wiele więcej"

Paszport Eichmanna na nazwisko Ricardo Klement (autor nieznany, źródło: Fundacion Memoria del Holocausto)

Wśród 4,5 tys. dokumentów znajdujących się w zbiorach BND (Federalnej Służby Wywiadowczej), które ostatnimi czasy odtajniono, znajdowały się m.in. zapisy wypowiedzi Adolfa Eichmanna na temat Holokaustu. Nazistowski dygnitarz udzielił ich w latach 50. XX stulecia podczas pobytu w Argentynie pod przybranym nazwiskiem Ricardo Klement.

Z taśm, które zostały przeniesione do Archiwum Republiki Federalnej Niemiec w Koblencji, wynika, że Eichmann był wyraźnie rozczarowany faktem, że nie udało się przeprowadzić całkowitej eksterminacji narodu żydowskiego. Nie wykonaliśmy naszej pracy poprawnie. Można było zrobić o wiele więcej – mówił nietrzeźwy, znajdujący się dobrym nastroju zbrodniarz. Dodał ponadto, że nie uważał się za zwykłego wykonawcę rozkazów. Wręcz przeciwnie, uznał się za idealistę, który odgrywał istotną rolę w realizacji planu „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”.

Wspomniane nagrania stanowią zapis wywiadu, jakiego Eichmann udzielił holenderskiemu kolaborantowi, Wilemowi Sassenowi, który w czasie wojny był członkiem SS oraz pełnił obowiązki dziennikarza. Obaj naziści rejestrowali swoje rozmowy podczas powojennych spotkań w Argentynie, na których często pili alkohol. Sassen planował następnie wykorzystać taśmy w celach zarobkowych, co poróżniło go z Eichmannem.

Nie powinien dziwić fakt, że podczas procesu w Jerozolimie zbrodniarz zaprzeczał, jakoby w latach II wojny światowej był ważnym ogniwem niemieckiej machiny śmierci. Przekonywał, że realizując nazistowski plan ostatecznego rozwiązania, wykonywał jedynie rozkazy przełożonych. Podkreślał również, że osobiście nigdy nie pozbawił nikogo życia – m.in. z uwagi na swoją wrażliwość. Motywy swego postępowania przeanalizował we wspomnieniach, które spisał, czekając na egzekucję w więziennej celi w 1961 r.

Warto dodać, że do innych taśm z „argentyńskiej spowiedzi” Eichmanna już wcześniej dotarł holenderski pisarz i dziennikarz Stan Lauryssens. Wykorzystał je jako podstawę źródłową do książki „Dziennik Nazisty. Wyznania Eichmanna", w której przedstawił portret psychologiczny niemieckiego zbrodniarza. Z publikacji wyłania się obraz Eichmanna będącego pozbawionym skrupułów szaleńcem, fanatykiem, który świadomie planował wcielić w życie antysemickie idee.

Źródła:

• Eichmann A., „Bożyszcza. Wspomnienia z celi śmierci”, tłum. Beata Kozak, Kraków 2001.
• Lauryssens S., „Dziennik Nazisty. Wyznania Eichmanna”, Wrocław 2008.
• Day M., Adolf Eichmann regretted not killing all Europe's Jews, „The Telegraph", 4 kwietnia 2011, [dostęp: 9. IV. 2011], <[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/germany/8426813/Adolf-Eichmann-regretted-not-killing-all-Europes-Jews.html]>.

Korekta: Agnieszka Kowalska