„Dzieje Bałkanów”. Pomocnik Historyczny POLITYKI – recenzja i ocena
„Dzieje Bałkanów”. Pomocnik Historyczny POLITYKI – recenzja i ocena
Autorzy najnowszego „Pomocnika” postawili sobie za cel przybliżenie problematyki historii (choć można tutaj mówić właściwie o historiach) Bałkanów. Dzieje to ciekawe, wielowątkowe i tragiczne, albowiem region Bałkanów przeszedł niesamowitą drogę od kolebki cywilizacji europejskiej w okresie antyku, przez bizantyjskie średniowiecze, by pod rządami Turków stać się terenem niezwykle egzotycznym i dalekim (warto choćby przypomnieć opisy Byrona, czy umiejscawianie przez angielskich autorów opowieści o wampirach właśnie na Bałkanach). Do dzisiaj ziemie te są niekiedy zupełnie bezzasadnie traktowane jako uosobienie zacofania i miejsce ciągłych konfliktów – słynne zresztą jest określenie „kocioł bałkański”.
Podobnie jak poprzednie wydawnictwa z tej serii, recenzowana publikacja budzi uznanie przez wzgląd na warstwę merytoryczną. Autorami tekstów są uznani badacze dziejów starożytności z z różnych ośrodków naukowych w Polsce, a także popularyzatorzy historii, jak choćby Adam Balcer, Krzysztof Jurczak, Jolanta Sujecka, Agnieszka Krzemińska, Tomasz Targański.
Autorzy pomocnika podeszli do zagadnienia całościowo. Publikację otwierają teksty o historii politycznej. Czytelnik dowie się o dziejach Bałkanów w poszczególnych epokach (ciekawie nazwano je wektorami). Nie brak tekstów o antyku, średniowieczu, ale gros pomocnika zostało poświęcony losom Bałkanów w nowożytnością oraz w stuleciach XIX (gorączkowego, jak określił je jeden z autorów) i XX. Znalazł się tu także tekst przedstawiający kontakty Polski z państwami bałkańskimi (przywołajmy tu choćby słynnego Sadyka Paszę oraz Adama Mickiewicza). Zagadnienia te wieńczy tekst Sławomira Lucjana Szczesi analizujący obecną sytuację polityczną regionu. Nie brak również tekstów poświęconych geografii Bałkanów (znakomity tekst o wpływie Dunaju). To szerokie, przekrojowe podejście do tematu jest niewątpliwą zaletą „Pomocnika”.
Nie zabrakło również artykułów poświęconych kulturze. Warstwy dziedzictwa poszczególnych władców Bałkanów na przykładzie architektury przedstawił Łukasz Galusek, a o skomplikowanych kwestiach wyznaniowych i zmianach na tym tle napisał Jan Mikołaj Wolski. W tym miejscu warto wspomnieć jeszcze dwa teksty. Maciej Falski przedstawił fenomen kultury ludowej Bałkanów, a Natalia Nowińska popularną kulturę regionu, która odbiła się szerokim echem na świecie (m. in. sylwetki Emira Kusturicy i bardziej znanego nad Wisłą twórcy muzyki do jego filmów, Gorana Bregovicia).
Jak miało to miejsce w poprzednich „Pomocnikach”, obok wspomnianych wyżej szerszych artykułów znalazły się tzw. Detale, poświęcone osobom, miejscom czy ważniejszym wydarzeniom. Czytelnik dowie się z nich o znaczeniu Wyspy Węży, Tyrnowie (pełniącym w pewnym momencie rolę przeciwwagi dla samego Konstantynopola), ważnej w średniowieczu herezji bogomilskiej, ponadto teksty o elitach prawosławnych w państwie otomańskim, postaciach Nicolae Ceauşescu oraz Slobodana Miloševicia oraz wielu, wielu innych.
Wszystkie artykuły zostały napisane ciekawym językiem. Godna uznania jest, jak zwykle w przypadku „Pomocników” Polityki, szata graficzna. Osoba, która sięgnie po recenzowaną publikację, na pewno tego nie pożałuje. Albowiem w jej ręce trafi interesujący materiał, w pełni ukazujący fenomen Bałkanów i złożoność dziejów regionu. Może ona też posłużyć za znakomity przewodnik historyczny w okresie wakacyjnym.
Jeśli więc ktoś szuka powodu do wyjazdu na Bałkany, to dzięki tej lekturze na pewno zyska kolejny. Także osoba, która jedzie na wakacje w inne miejsce, może spokojnie zabrać go ze sobą. Warto zatem po niego sięgnąć!
Kup nowy Pomocnik Historyczny POLITYKI – LINK!
Zobacz też pozostałe publikacje, dostępne w ofercie Wydawnictwa Polityka.
