Gwiazdka Cieszyńska - Diamenty są wieczne

opublikowano: 2014-05-06, 10:53
wolna licencja
Diament – wspaniały minerał i najtwardsza naturalna substancja na świecie; piękna i droga odmiana węgla. Jak dużo znaczy dla człowieka? Według Marilyn Monroe diamenty to jedyni przyjaciele kobiety. Oto kilka faktów i ciekawostek związanych z tym niezwykłym minerałem.
reklama
Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla nauki, przemysłu i zabawy.Ner. 1. – Cieszyn 1. stycznia. – Rok 1859.
Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla nauki, przemysłu i zabawy.Ner. 2. – Cieszyn 8. stycznia. – Rok 1859.

Diament to jedna z postaci pierwiastka węgla o wyjątkowych właściwościach. Minerał ten krystalizuje się na dużych głębokościach, w wysokiej temperaturze i pod wysokim ciśnieniem. Jego nazwa pochodzi z języka greckiego i oznacza „niepokonany” lub „niezniszczalny”. Jest najtwardszą znaną z występujących w przyrodzie substancji, zarazem jednak jest bardzo kruchy. W dziesięciostopniowej skali twardości minerałów, stworzonej w 1812 roku przez niemieckiego mineraloga Friedricha Mohsa, diament umieszczony został na dziesiątej, najwyższej pozycji. Oznacza to, że jego powierzchnię można zarysować tylko przy pomocy innego diamentu. W ocenie diamentów pod uwagę bierze się ich szlif (symetrię i wykończenie), czystość, masę (jednostką masy jest karat w układzie SI równy 0,2 g) i barwę. Czysty diament jest minerałem bezbarwnym ale ze względu na zanieczyszczenie różnymi pierwiastkami może przybierać rozmaite barwy, np.: niebieską – jony boru, żółtą – jony azotu, zieloną – działalność pierwiastków radioaktywnych (toru lub uranu).

Diamenty występują w tzw. złożach pierwotnych, znajdujących się w miejscach gdzie powstały (najczęściej w skałach zwanych kimberlitami), a także w złożach wtórnych (przeniesionych, powstałych wskutek wietrzenia złóż pierwotnych). Występują w RPA, Botswanie, Demokratycznej Republice Konga, Tanzanii, Angoli, Kongo, Gabonie, Namibii, Sierra Leone, Ghanie, Brazylii, Kanadzie, Australii, Rosji, Indiach i na Borneo. Światowe zasoby diamentów ocenia się na około 400 t. Ich wydobycie wynosi 173,5 mln karatów (2005 r.) z czego 20% ma wartość jubilerską. Głównymi producentami są Rosja, Botswana, Australia, Demokratyczna Republika Konga i RPA. Od 1953 roku, za pomocą techniki wysokich ciśnień, diamenty otrzymuje sie również syntetycznie.

Diamenty wykorzystuje się w przemyśle, m.in. w technice wiertniczej, do cięcia i obróbki szkła, ceramiki i skał, do skrawania metali, do wyrobu ciągadeł do wytwarzania cienkich drutów z twardych metali, a także jako doskonały materiał ścierny. Oczywiście diamenty wykorzystuje się również w jubilerstwie. W wyniku obróbki i zastosowaniu w biżuterii ich wartość handlowa może wzrosnąć ponad siedmiokrotnie.

Szklane kopie uzyskanych z diamentu "Cullinan" brylantów (fot. Chris 73, udostępniono na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported)

Oszlifowany diament działa jak pryzmat. Rewolucji w szlifierstwie diamentów dokonał około 1476 roku Belg Lodewijck van Bercken. Obrabiał on diamenty za pomocą wynalezionego przez siebie polerskiego koła, wykorzystującego olej i diamentowy pył. Dzięki temu urządzeniu możliwe stało się dopracowanie wszystkich faset (uciosów, skośnych ścięć narożnika) diamentu symetrycznie i pod kątem. Obecnie najbardziej znanym rodzajem szlifu jubilerskiego jest, wynaleziony w XVII wieku, szlif brylantowy – uważany za szczyt osiągnięć mistrzów jubilerstwa. Wykonany w ten sposób brylant składa się z co najmniej 58 faset – 33 w kronie i 25 w podstawie. W ostatnich latach powstają nowe centra jubilerskie np. w Chinach, gdzie ok. 20 tysięcy szlifierzy pracuje nad 3 milionami karatów rocznie.

reklama

Diamenty są znane człowiekowi od kilku tysięcy lat. Pierwsze wzmianki na temat handlu diamentami pochodzą z Indii, skąd (najprawdopodobniej za sprawą Aleksandra Wielkiego) trafiły do Europy. Początkowo przypisywano im właściwości magiczne i lecznicze, a z czasem stały się pożądanym rarytasem. W XIII wieku głównym rynkiem i diamentowym centrum była Wenecja, później Antwerpia, a po odkryciu morskiej drogi do Indii, Lizbona. W 1477 roku Maksymilian I Habsburg, oświadczając się Marii Burgundzkiej, zapoczątkował zwyczaj wręczania ukochanej diamentowego pierścionka zaręczynowego.

Cecil John Rhodes (autor nieznany, domena publiczna)

W 1870 roku do Natalu (kolonii w Afryce Południowej) przybył brytyjski polityk i przedsiębiorca, Cecil John Rhodes. Rok później został zarządcą na jednej z diamentowych działek w pobliżu Kimberley; zajmował się również wynajmem pomp wodnych. Swoje zyski inwestował, wykupując wierzytelności małych podmiotów górniczych. Wspierany finansowo przez rodzinę Rothschildów założył w 1888 roku De Beers Consolidated Mines – spółkę, która stała się jedynym właścicielem wszystkich kopalni diamentów w Południowej Afryce. Będąc monopolistą firma regulowała ceny diamentów poprzez wpływanie na ich podaż. W chwili śmierci Cecila Rhodesa w 1902 roku, De Beers kontrolowało 90% światowej produkcji diamentów. W 1927 roku przewodnictwo w firmie przejął Ernest Oppenheimer. W 2011 roku rodzina Oppenheimerów sprzedała (za 5,1 miliardów dolarów) swoje 40% udziałów firmy De Beers koncernowi Anglo American.

W historii pojawiło się wiele niezwykłych i sławnych diamentów. Największy i najczystszy wydobyty dotychczas diament to, znaleziony w 1905 roku w Transwalu, Cullinan. Posiadał wagę 3106 karatów. W 1907 roku podarowano go brytyjskiemu królowi Edwardowi VII, a rok później Joseph Asscher podzielił go na 9 dużych i 96 małych brylantów. Dwa największe, czyli Wielka Gwiazda Afryki (Cullinan I) i Mniejsza Gwiazda Afryki (Cullinan II) zdobią brytyjskie insygnia królewskie: berło i koronę. Innym, sławnym diamentem umieszczonym w brytyjskiej koronie jest Koh-i-noor – Góra Światła. Nie wiadomo gdzie i kiedy dokładnie go znaleziono. Według indyjskiej legendy, kamień znaleziono na czole chłopca porzuconego nad brzegiem rzeki Jamuna. Gdy zaniesiono go na dwór władcy, okazało się, że dziecko jest Karną – synem Kunti i solarnego bóstwa Surja. Kamień podobno umieszczono później w posągu boga Sziwy. Pierwsza potwierdzona informacja o diamencie pochodzi z 1304 roku. Jego właścicielem był wówczas radża Malwa. W 1526 roku o klejnocie wspomina w swoich pamiętnikach, Zahir ad-Din Muhammad Babur – wódz, protektor nauki i sztuki, założyciel państwa i dynastii Wielkich Mogołów. W 1739 roku Nadir Szach najechał północne Indie i zdobył stolicę Imperium Mogołów, Delhi. Wracając do Persji, wiózł zagrabione, ogromne skarby, m.in. Pawi Tron, a także dwa diamenty: Darya-i Noor oraz Koh-i-noor. W 1813 roku Koh-i-noor znalazł się w skarbcu Imperium Sikhów, w mieście Lahaur. Po powstaniu sipajów w 1850 roku został skonfiskowany przez Brytyjczyków i ofiarowany królowej Wiktorii. W 1911 roku został umieszczony w koronie królewskiej.

Diament Sancy (autor nieznany, domena publiczna)

Wspomniany przez Gwiazdkę Cieszyńską diament Sancy, trafił do Europy w XV wieku. Był wówczas własnością księcia Burgundii Karola Zuchwałego. Po klęsce księcia w bitwie pod Nancy w 1476 roku, trafiał na dwory całej Europy. Był własnością królów i książąt Portugalii, Anglii, Francji, Hiszpanii i Rosji. Obecnie, ten ponad 55 karatowy klejnot, znajduje się w Luwrze.

Lubisz czytać artykuły w naszym portalu? Wesprzyj nas finansowo i pomóż rozwinąć nasz serwis!

reklama
Komentarze
o autorze
Błażej Guzy
Absolwent geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim i pedagogiki na Uniwersytecie Pedagogicznym. Interesuje się historią geografii i geografią religii. Jako obszar badań i zainteresowań szczególnie upodobał sobie Śląsk Cieszyński. Miłośnik podróży i górskich wycieczek, zagorzały czytelnik literatury fantasy, fan zespołu Pink Floyd.

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2024 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone