Gwiazdka Cieszyńska - Diamenty są wieczne
Diament to jedna z postaci pierwiastka węgla o wyjątkowych właściwościach. Minerał ten krystalizuje się na dużych głębokościach, w wysokiej temperaturze i pod wysokim ciśnieniem. Jego nazwa pochodzi z języka greckiego i oznacza „niepokonany” lub „niezniszczalny”. Jest najtwardszą znaną z występujących w przyrodzie substancji, zarazem jednak jest bardzo kruchy. W dziesięciostopniowej skali twardości minerałów, stworzonej w 1812 roku przez niemieckiego mineraloga Friedricha Mohsa, diament umieszczony został na dziesiątej, najwyższej pozycji. Oznacza to, że jego powierzchnię można zarysować tylko przy pomocy innego diamentu. W ocenie diamentów pod uwagę bierze się ich szlif (symetrię i wykończenie), czystość, masę (jednostką masy jest karat w układzie SI równy 0,2 g) i barwę. Czysty diament jest minerałem bezbarwnym ale ze względu na zanieczyszczenie różnymi pierwiastkami może przybierać rozmaite barwy, np.: niebieską – jony boru, żółtą – jony azotu, zieloną – działalność pierwiastków radioaktywnych (toru lub uranu).
Diamenty występują w tzw. złożach pierwotnych, znajdujących się w miejscach gdzie powstały (najczęściej w skałach zwanych kimberlitami), a także w złożach wtórnych (przeniesionych, powstałych wskutek wietrzenia złóż pierwotnych). Występują w RPA, Botswanie, Demokratycznej Republice Konga, Tanzanii, Angoli, Kongo, Gabonie, Namibii, Sierra Leone, Ghanie, Brazylii, Kanadzie, Australii, Rosji, Indiach i na Borneo. Światowe zasoby diamentów ocenia się na około 400 t. Ich wydobycie wynosi 173,5 mln karatów (2005 r.) z czego 20% ma wartość jubilerską. Głównymi producentami są Rosja, Botswana, Australia, Demokratyczna Republika Konga i RPA. Od 1953 roku, za pomocą techniki wysokich ciśnień, diamenty otrzymuje sie również syntetycznie.
Diamenty wykorzystuje się w przemyśle, m.in. w technice wiertniczej, do cięcia i obróbki szkła, ceramiki i skał, do skrawania metali, do wyrobu ciągadeł do wytwarzania cienkich drutów z twardych metali, a także jako doskonały materiał ścierny. Oczywiście diamenty wykorzystuje się również w jubilerstwie. W wyniku obróbki i zastosowaniu w biżuterii ich wartość handlowa może wzrosnąć ponad siedmiokrotnie.
Oszlifowany diament działa jak pryzmat. Rewolucji w szlifierstwie diamentów dokonał około 1476 roku Belg Lodewijck van Bercken. Obrabiał on diamenty za pomocą wynalezionego przez siebie polerskiego koła, wykorzystującego olej i diamentowy pył. Dzięki temu urządzeniu możliwe stało się dopracowanie wszystkich faset (uciosów, skośnych ścięć narożnika) diamentu symetrycznie i pod kątem. Obecnie najbardziej znanym rodzajem szlifu jubilerskiego jest, wynaleziony w XVII wieku, szlif brylantowy – uważany za szczyt osiągnięć mistrzów jubilerstwa. Wykonany w ten sposób brylant składa się z co najmniej 58 faset – 33 w kronie i 25 w podstawie. W ostatnich latach powstają nowe centra jubilerskie np. w Chinach, gdzie ok. 20 tysięcy szlifierzy pracuje nad 3 milionami karatów rocznie.
Diamenty są znane człowiekowi od kilku tysięcy lat. Pierwsze wzmianki na temat handlu diamentami pochodzą z Indii, skąd (najprawdopodobniej za sprawą Aleksandra Wielkiego) trafiły do Europy. Początkowo przypisywano im właściwości magiczne i lecznicze, a z czasem stały się pożądanym rarytasem. W XIII wieku głównym rynkiem i diamentowym centrum była Wenecja, później Antwerpia, a po odkryciu morskiej drogi do Indii, Lizbona. W 1477 roku Maksymilian I Habsburg, oświadczając się Marii Burgundzkiej, zapoczątkował zwyczaj wręczania ukochanej diamentowego pierścionka zaręczynowego.
W 1870 roku do Natalu (kolonii w Afryce Południowej) przybył brytyjski polityk i przedsiębiorca, Cecil John Rhodes. Rok później został zarządcą na jednej z diamentowych działek w pobliżu Kimberley; zajmował się również wynajmem pomp wodnych. Swoje zyski inwestował, wykupując wierzytelności małych podmiotów górniczych. Wspierany finansowo przez rodzinę Rothschildów założył w 1888 roku De Beers Consolidated Mines – spółkę, która stała się jedynym właścicielem wszystkich kopalni diamentów w Południowej Afryce. Będąc monopolistą firma regulowała ceny diamentów poprzez wpływanie na ich podaż. W chwili śmierci Cecila Rhodesa w 1902 roku, De Beers kontrolowało 90% światowej produkcji diamentów. W 1927 roku przewodnictwo w firmie przejął Ernest Oppenheimer. W 2011 roku rodzina Oppenheimerów sprzedała (za 5,1 miliardów dolarów) swoje 40% udziałów firmy De Beers koncernowi Anglo American.
W historii pojawiło się wiele niezwykłych i sławnych diamentów. Największy i najczystszy wydobyty dotychczas diament to, znaleziony w 1905 roku w Transwalu, Cullinan. Posiadał wagę 3106 karatów. W 1907 roku podarowano go brytyjskiemu królowi Edwardowi VII, a rok później Joseph Asscher podzielił go na 9 dużych i 96 małych brylantów. Dwa największe, czyli Wielka Gwiazda Afryki (Cullinan I) i Mniejsza Gwiazda Afryki (Cullinan II) zdobią brytyjskie insygnia królewskie: berło i koronę. Innym, sławnym diamentem umieszczonym w brytyjskiej koronie jest Koh-i-noor – Góra Światła. Nie wiadomo gdzie i kiedy dokładnie go znaleziono. Według indyjskiej legendy, kamień znaleziono na czole chłopca porzuconego nad brzegiem rzeki Jamuna. Gdy zaniesiono go na dwór władcy, okazało się, że dziecko jest Karną – synem Kunti i solarnego bóstwa Surja. Kamień podobno umieszczono później w posągu boga Sziwy. Pierwsza potwierdzona informacja o diamencie pochodzi z 1304 roku. Jego właścicielem był wówczas radża Malwa. W 1526 roku o klejnocie wspomina w swoich pamiętnikach, Zahir ad-Din Muhammad Babur – wódz, protektor nauki i sztuki, założyciel państwa i dynastii Wielkich Mogołów. W 1739 roku Nadir Szach najechał północne Indie i zdobył stolicę Imperium Mogołów, Delhi. Wracając do Persji, wiózł zagrabione, ogromne skarby, m.in. Pawi Tron, a także dwa diamenty: Darya-i Noor oraz Koh-i-noor. W 1813 roku Koh-i-noor znalazł się w skarbcu Imperium Sikhów, w mieście Lahaur. Po powstaniu sipajów w 1850 roku został skonfiskowany przez Brytyjczyków i ofiarowany królowej Wiktorii. W 1911 roku został umieszczony w koronie królewskiej.
Wspomniany przez Gwiazdkę Cieszyńską diament Sancy, trafił do Europy w XV wieku. Był wówczas własnością księcia Burgundii Karola Zuchwałego. Po klęsce księcia w bitwie pod Nancy w 1476 roku, trafiał na dwory całej Europy. Był własnością królów i książąt Portugalii, Anglii, Francji, Hiszpanii i Rosji. Obecnie, ten ponad 55 karatowy klejnot, znajduje się w Luwrze.