Christopher Hibbert – „Borgiowie i ich wrogowie” – recenzja i ocena
Christopher Hibbert – „Borgiowie i ich wrogowie” – recenzja i ocena
Borgiowie trwale zapisali się na kartach historii jako jeden z bardziej kontrowersyjnych rodów, nie tylko we Włoszech, kojarzony z nepotyzmem, korupcją i bezwzględnością w zdobywaniu władzy. Najsłynniejszym jego przedstawicielem jest Rodrigo Borgia, który po objęciu tronu papieskiego przyjął imię Aleksandra VI, a jego rządy w Państwie Kościelnym dalece odbiegały od chrześcijańskich ideałów. Dbając przede wszystkim o dobro rodziny, tworzył polityczne sojusze za pomocą kolejnych małżeństw córki Lukrecji i hojnie wykorzystywał swoje wpływy oraz papieski skarbiec do wspierania militarnych ambicji syna Cezara. Czarna legenda Borgiów stała się kanwą niezliczonych książek, filmów i seriali. Christopher Hibbert w książce „Borgiowie i ich wrogowie” opowiada ją po raz kolejny, skupiając się na walce przedstawicieli rodu o utrzymanie władzy.
Christopher Hibbert był znanym i cenionym angielskim pisarzem, tworzącym głównie popularnonaukowe dzieła o tematyce historycznej, takie jak „Napoleon i kobiety”, „ Skarby świata papieży” czy „Medyceusze” oraz biografie, między innymi Elżbiety I, Nelsona, Jerzego III oraz królowej Wiktorii. Jego publikacja o Borgiach ukazała się pośmiertnie w 2009 r. po angielsku, recenzowaną polskojęzyczną wersję wydało w tym roku wydawnictwo Bellona.
Hibbert rozpoczyna swoją opowieść o Borgiach od nakreślenia kontekstu historycznego, skupiając się na obrazie Rzymu w połowie XV wieku. Motyw opisu wyglądu Wiecznego Miasta przewija się przez całą książkę, pojawiając się w wielu miejscach jako tło akcji. Samego Rodriga Borgię poznajemy w momencie, gdy jest już kardynałem, książka nie zawiera wielu informacji na temat wcześniejszych losów, poza związkiem z Vanozzą Cattanei i sytuacją rodzinną. W krótkich rozdziałach autor przedstawia kolejne epizody z życia Rodriga, szybko przechodząc do wyboru na papieża, co było możliwe dzięki przekupieniu kardynałów, korupcja stanie się zresztą standardowym elementem panowania papieża Aleksandra VI. Bardzo szybko papież przechodzi do umacniania swoich wpływów, bardziej zajmując się polityką niż sprawami religii. Narracja skupiona jest na wątkach związanych z utrzymaniem władzy, walką z przeciwnikami i tworzeniem sojuszy. Małżeństwa dzieci papieża, a w szczególności ukochanej córki Lukrecji były starannie wykalkulowane politycznie, choć, co pokreślone w książce, Aleksander VI żywił do swoich potomków głębokie uczucia, dbał o ich dobro i przejmował się ich losem
Szczególnie istotne w książce są wojny włoskie, toczone głównie z Francją o Neapol i Mediolan, w których papież i jego syn Cezar brali aktywny udział. Uwypuklają one polityczne zaangażowanie Aleksandra VI, jego zdolności w tej materii, a także ogromne nakłady sił i środków wymagane do utrzymania władzy i zrealizowania swoich celów. Cezar Borgia szybko porzucił kardynalski kapelusz i dzięki wsparciu papieża oraz króla Francji stworzył własne księstwo w Romanii wykazując się talentem militarnym oraz bezwzględnością. Sukcesy rodziny nie trwały jednak długo, a po śmierci Aleksandra VI w 1503 r. jasnym stało się, że bez jego wsparcia ród nie jest w stanie utrzymać wcześniejszego statusu. Wyjątkiem była Lukrecja, która jako księżna Ferrary zaskarbiła sobie i szacunek, i pomimo negatywnej reputacji rodziny zdobyła uznanie arystokracji i poddanych. Krótka historia dalszych losów pozostałych potomków Borgiów pokazuje, że żaden z nich nie osiągnął już takiej sławy jak Rodrigo i dwójka jego ulubionych dzieci.
„Borgiowie i ich wrogowie” napisana jest w powieściowym stylu, pełnym wartkiej akcji i dramatyzmu. Autor wprowadził do narracji obszerne opisy wystawnych przyjęć i zbytkowych przedmiotów, ukazując upodobanie do luksusu i rozrzutną ekstrawagancję Borgiów. Warstwa historyczna oparta została na opracowaniach i źródłach, których fragmenty są licznie przytaczane w książce. Charakter i sposób bycia bohaterów, zwłaszcza Aleksandra VI, także odgrywa dużą rolę w przedstawieniu ich historii, potwierdzając lub zaprzeczając obiegowym opiniom na ich temat. Hibbert nie przekazuje czytelnikom nowych wyników badań czy ustaleń, snując opowieść o słynnym rodzie według obranej przez siebie perspektywy walki z wrogami, wskazując przyczyny sukcesów oraz porażek Borgiów.
Książka „Borgiowie i ich wrogowie” to sprawnie przedstawiona historia tej okrytej złą sławą rodziny. Dbałość o wierność faktom połączona została z wartką narracją, czyniąc z całości przyjemną i interesującą lekturę. Na uwagę zasługuje również wydanie książki przez Bellonę, wzbogacone sporą liczbą ilustracji. Pozycja z pewnością godna jest polecenia, nie tylko zainteresowanym tematyką Borgiów.
