[snippet-387]

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/1.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/1.jpg;*Otumba 1520* – Starcie Azteków z Hiszpanami miało miejsce podczas _la noche triste_ – nocy smutku, kiedy konkwistadorzy uciekali po odniesieniu ogromnych strat w Tenotitchlan. Garstce uciekających Hiszpanów doskwierały rany i głód, byli też ciągle nadszarpywani przez oddziały Indian. W końcu Aztekowie zdecydowali się zaatakować. Mały oddział Europejczyków nie poniósł w walce dużych strat, ponieważ Indianom zależało na wzięciu ich do niewoli, jednak Hiszpanie wyraźnie tracili siły. Cortes widząc to zdecydował się na brawurowe posunięcie i zaatakował wraz z paroma innymi jeźdźcami głównych dowódców indiańskich. W jednej chwili śmiały wypad pozbawił armię indiańską przywódców i sztandarów, wprowadzając w ich szeregi chaos i w efekcie powodując odwrót przeważających sił tubylców. (Bitwa pod Otumba, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/2.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/2.jpg;*Pawia 1525* – W chwili bitwy wojny włoskie toczyły się od ponad trzech dekad. Gdy z antyfrancuskiego sojuszu odpadła Wenecja i udało się zdobyć przychylność papieża, Franciszek I wraz z 26-tysięczną armią wkroczył do Włoch i zajął Mediolan. Następnie zaczął oblegać pobliską Pawię, gdzie schroniły się wojska cesarskie. Jednak długie oblężenie i problemy w obozie francuskim uszczupliły siły atakujących. Tymczasem dotarła licząca 23 tysiące żołnierzy odsiecz habsburska. Chcąc zaskoczyć przeciwnika zaatakowano w nocy. Francuzi zdołali się po pewnym czasie otrząsnąć i zaatakowali nacierających kawalerią. Ta, po początkowych sukcesach, utknęła jednak w błocie. Doszło do masakry Francuzów, a Franciszek dostał się do niewoli. Ta ogromna porażka nie zakończyła jednak serii wojen francusko-habsburskich. Bitwa jest ważna nie tylko z powodu swojej wielkości, ale chyba przede wszystkim z uwagi na pokazanie wielkiego znaczenia broni palnej. (Bitwa pod Pawią, aut. Ruprecht Heller, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/3.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/3.jpg;*Panipat 1526* – Babur, potomek Tamerlana i władca środkowoazjatyckiej Fergany początkowo działał tylko w tym regionie. Po zdobyciu Kabulu jednak zwrócił się ku Indiom. W 1525 roku wyruszył na kolejną już wyprawę na półwysep. Jego armia liczyła kilkanaście tysięcy wojowników, była dobrze wyćwiczona, zdyscyplinowana i wyposażona w artylerię. Wobec olbrzymiej przewagi liczebnej sułtana delhijskiego Ibrahima, który prowadził 100 tysięcy żołnierzy, Babur zadbał o to, by wszystkie skrzydła były osłonięte od frontalnego ataku. Przeważyło to o wyniku bitwy, ponieważ pozwoliło wykorzystać przewagę ogniową i przeprowadzić szybki wypad konnych łuczników na tyły Hindusów. Zwycięstwo zakończyło długą historię sułtanatu delhijskiego i pozwoliło stworzyć Imperium Wielkich Mogołów, które przetrwało do podboju brytyjskiego w połowie XIX wieku. (Portret Babura, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/4.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/4.jpg;*Mohacz 1526* – Po zdobyciu Belgradu w 1521 roku Turcy mieli otwarta drogę na Węgry. Potędze osmańskiej Madziarzy musieli stawić czoła tymi środkami, jakie posiadali. U boku króla Ludwika Jagiellończyka znalazł się również dość duży oddział Polaków. Jednak około 25 tysięcy żołnierzy nie mogło się równać z co najmniej trzykrotnie liczniejsza armią turecką, która w dodatku dysponowała znacznie większa siłą ogniową. Węgrzy wykazali się zgubną brawurą. Dała o sobie znać potęga tureckiej artylerii, co wprowadziło chaos w szeregach atakujących. Doszło do masakry chrześcijan. Zginał również król. W czasie bitwy trzech rycerzy węgierskich zagroziło życiu Sulejmana Wspaniałego. W zbroję sułtana trafiło siedem strzał. Jednak władcy udało się osobiście zabić trzech przeciwników. Wraz z nimi zginęło potężne państwo o bogatej historii. (Portret Ludwika Jagiellończyka, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/5.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/5.JPG;*Cajamarca 1532* – To nietypowa bitwa, ponieważ nie była starciem dwóch armii, a raczej naiwności i wiarołomstwa. W Cajamarce miało miejsce spotkanie władcy Inków Atahualpy i Francisca Pizarro. Chyba wszystko różniło obie postaci. Przed prostolinijnym władcą Indian stanął przebiegły i bezwzględny konkwistador. Hiszpanie wpuścili do miasta rozbrojonych Inków.
Z Atahualpą rozmawiał dominikanin ojciec de Valverde. W czasie rozmowy podał królowi Inków Biblię, ten cisnął ją o ziemię. Chwilę później rozpoczęła się rzeź 8 tysięcy Indian i pojmanie Atahualpy. Masakra dokonana rękami garstki wynędzniałych konkwistadorów otworzyła drogę Hiszpanom do podboju Ameryki Południowej. (Bitwa pod Cajmarca, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/6.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/6.jpg;*Malta 1565* – Zanim Sulejman Wspaniały pobił Węgrów pod Mohaczem jego łupem padła wyspa Rodos będąca siedzibą Zakonu Joannitów. Sułtan pozwolił im opuścić wyspę, a Karol V podarował im inną – Maltę. Powodem do ataku Turków na ten przyczółek chrześcijan było zwalczanie przez Kawalerów handlu tureckiego. Przeciwko Zakonowi wysłano ogromną flotę – 130 galer, 30 galeonów i olbrzymią liczbę mniejszych jednostek. Na statkach znalazło się 30-48 tysięcy żołnierzy – siły nieproporcjonalnie wielka na tak małą wyspę, bronioną przez 9 tysięcy ludzi. Jedyną słabością Turków było podzielenie dowództwa między dwóch paszów. Oblężenie trwało 4 miesiące. Jedynym celem obrońców było wytrwanie do czasu przybycia odsieczy. Mury twierdzy uległy niemal kompletnemu zniszczeniu. W końcu z Sycylii przybyła najpierw mała (700), a następnie duża (9000) odsiecz. Drugi kontyngent obniżył morale Turków i spowodował odwrót. (Wielkie Oblężenie Malty, aut. Matteo Pérez, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/7.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/7.jpg;*Lepanto 1571* – Po nieudanym oblężeniu Malty i śmierci Sulejmana Wspaniałego Turcy kontynuowali walkę na Morzu Śródziemnym. W roku 1570 zdobyli Cypr. Wobec tego pod przewodnictwem papieża uformowała się Liga Święta, do której przystąpiły księstwa włoskie, Wenecja i Hiszpania. Siły obu stron w czasie bitwy pod Lepanti można uznać za wyrównane. Zwyciężyła jednak siła ognia weneckich galer. Kluczowym momentem było starcie okrętów flagowych obu stron. W czasie abordażu zdobyto galerę "Sultan" i zabito głównodowodzącego flotą turecką Alego Paszę. Nabita na pikę głowa tureckiego dowódcy i zdobycie sztandaru złamało morale Turków i doprowadziło w efekcie do ogromnych strat. Bitwa była jedną z największych porażek w historii Turcji, jednak nie złamała potęgi muzułmańskiego imperium. Kilka lat później sułtan zagroził Sycylii i umocnił się w Afryce. Jednak nagłe osłabienie Persji odwróciło uwagę Porty od dalszej ekspansji na zachód. (Bitwa pod Lepanto, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/8.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/8.jpg;*Przylądek Czuwaszski 1582* – Jermak Timofiejewicz zaczynał jako rozbójnik, jednak gdy zebrały się nad nim ciemne chmury, uciekł do kupców Stroganowów, którzy za zgoda cara eksplorowali tereny za Uralem. Wyprawa skierowana na Kaszłyk, stolicę Chanatu Syberyjskiego nie cieszyła się jednak formalnym poparciem Iwana Groźnego, który prawdopodobnie chciał w ten sposób osłonić się przed ewentualnymi napadami odwetowymi w wypadku jej niepowodzenia. Posuwając się wzdłuż Irtyszu, Jermak dotarł wraz kilkusetosobowym oddziałem pod Kaszłyk. Na jego przedpolach stoczył bitwę z przeciwnikiem wielokrotnie liczniejszym, ale pozbawionym broni palnej. Dlatego też Kozakom udało się utrzymać na pozycjach, odbić natarcie Tatarów, a następnie zaatakować i rozbić nieprzyjaciela. Uciekł również chan Kuczum, który pozostawił stolicę na pastwę Kozaków. Wkrótce zaczęli tam przybywać wysłannicy plemion deklarujący podporządkowanie się Moskwie. (Kozacy pod wodzą Jermaka zdobywają Syberię, aut. Vasiliy Surikov, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/9.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/9.jpg;*Klęska Wielkiej Armady 1588* – Kilka powodów złożyło się na konflikt między Anglią i Hiszpanią. Poparcie Londynu dla powstania w hiszpańskich Niderlandach, starcia w posiadłościach amerykańskich i oczywiście konflikt religijny. Jednak pomysł bezpośredniego zaatakowania Wysp Brytyjskich musiał trochę poczekać, by zostać zrealizowanym. Zebrano 130 okrętów, które miały połączyć się z siłami hiszpańskimi w Niderlandach i z tą siłą uderzyć na Anglię. Nadszarpywanie przez Anglików i zablokowanie sił hiszpańskich w Niderlandach nie pozwoliło zrealizować planu i zdecydowano o powrocie na Półwysep Iberyjski przez Morze Północne i północny Atlantyk. Kolejnych 40 okrętów Hiszpania straciła u wybrzeży Szkocji. Rozmiar klęski przytłoczył wszystkich Hiszpanów. Zdaniem pewnego mnicha było to _nieszczęście, nad którym będziemy płakać przez wieki_. (XVI-wieczny obraz przedstawiający bitwę pomiędzy Wielką Armadą a okrętami angielskimi, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/10.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/10.jpg;*Sekigahara 1600* – Japonia pod koniec XVI wieku była państwem zdecentralizowanym i targanym przez wewnętrzne spory. Na celowniku dużej liczby feudałów był najpotężniejszy z nich, Ieyasu Tokugawa. Wydawało się, że przeciwko rosnącemu hegemonowi uda się zebrać znaczne siły, jednak duża część potencjalnych sprzymierzeńców zachowała bierność. Mimo to zwerbowano około 80 tysięcy wojowników do tzw. armii zachodnia (seigun) pod dowództwem Mitsunariego Ishidy Po drugiej stronie znalazło się jednak aż 130 tysięcy wojowników wchodzących w skład armii wschodniej (togun) Ieyasu Tokugawy. Bitwa pod Sekigaharą trwała wiele godzin w czasie deszczu. Kluczowym momentem było przejście kilku feudałów na stronę Tokugawy. Pierwszym który uciekł był przywódca armii zachodniej. Dzięki wygranej do władzy doszedł ród Tokugawów, którego hegemonia utrzymała się aż do lat 60. XIX wieku. (Bitwa pod Sekigahara, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/11.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/11.jpg;*Biała Góra 1620* – To najważniejsza bitwa rozpoczętego słynną defenestracją powstania Czechów przeciwko władzy Habsburgów i zarazem jedno z ważniejszych starć wojny trzydziestoletniej. Dzięki wsparciu finansowemu z Niderlandów udało się Czechom przeprowadzać zaciągi żołnierzy. Nowym królem obwołano Fryderyka V elektora Palatynatu, nazywanego _zimowym królem_. Bitwa na przedpolach Pragi skończyła się szybką klęską powstańców, którzy mieli bezsprzecznie słabszą armię i nie mogli stawić czoła Lidze Katolickiej. Warty odnotowania jest fakt zaangażowania Zygmunta III Wazy w pomoc Habsburgom, a także udział polskiej formacji lisowczyków po stronie Ligi. (Bitwa na Białej Górze, aut. Pieter Snayers, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/12.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/12.jpg;*Shanhaiguan 1644* – Od 1625 roku w Chinach trwało powstanie ludowe Li Zichenga. W roku 1644 udało mu się zdobyć Pekin, a ostatni cesarz z dynastii Ming powiesił się na jedwabnym sznurze. Mimo że przywódca buntu zdobył pełną władzę w stolicy, to jednak znaczna część kraju pozostawała poza jego panowaniem. Dowódca wojskowy Wu-Sangui zdecydował się zawrzeć przymierze z Mandżurami. Wpuścił koczowników przez Wielki Mur i skorzystał z ich pomocy w czasie bitwy pod Shanhaiguan w północno-wschodnich Chinach. Pomocnicy jednak niedługo potem zajęli Pekin i założyli nową dynastię Qing, która rządziła Chinami aż do początku XX wieku. Okres ten wiąże sie z uciskiem Chińczyków przez nową mandżurską klasę wyższą, a znanym symbolem tego działania jest ogolona do połowy głowa i warkocz z tyłu, symbolizujące lojalność. (Bitwa pod Shanhaiguan, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/13.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/13.jpg;*Wiedeń 1683* – Błyskotliwe zwycięstwo nad armią Kara Mustafy i uratowanie Habsburgów przed ogromną porażką. Szarża husarii po łagodnym stoku rozbiła obóz turecki w pył. Różne były natomiast konsekwencje wojny z Turcją dla Austriaków i Polaków. Habsburgom udało się odbić Budę i pokonać mahometan na polu dawnej porażki pod Mohaczem, natomiast Rzeczpospolita wmieszała się w długą wojnę z Turkami, która nie przyniosła jej żadnych sukcesów. Polityczna słuszność działania Jana Sobieskiego pozostaje dyskusyjna, jednak warto zauważyć, że zrezygnowanie ze wsparcia Wiednia mogłoby pogorszyć sytuację Rzeczpospolitej wystawionej na samotną obronę przed Turkami. (Jan III Sobieski wysyła wiadomość o zwycięstwie papieżowi Innocentemu XI, aut. Jan Matejko, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/14.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/14.jpg;*Połtawa 1709* – Siły szwedzkie były zdecydowanie mniejsze od rosyjskich, jednak Karol XII wielokrotnie radził sobie w podobnych sytuacjach. Prawdopodobnie poradziłby sobie i teraz, gdyby nie to, że armię szwedzką przed walną bitwą dotknął szereg nieszczęść (m.in. licznechoroby wśród żołnierzy), które nie pozwoliły na osiągnięcie głównego celu, jakim był marsz na Moskwę. Kierując się na Ukrainę, Karol XII przystąpił do oblężenia Połtawy, gdzie dotarła następnie rosyjska odsiecz. Zwyciężony król szwedzki uciekł do Turcji. Wygrana Piotra I nad Karolem XII pod Połtawą to decydujące stracie III wojny północnej. Jest to zarazem moment powstania imperium rosyjskiego i schyłku potęgi szwedzkiej w Europie. (Bitwa pod Połtawą, aut. Pierre-Denis Martin, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/15.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/15.jpg;*Saratoga 1777* – Nie wiadomo która ze stron jako pierwsza oddała strzały w starciu pod Lexington, które rozpoczęło wojnę o niepodległość Stanów Zjednoczonych. W każdym razie mieszkańcy kolonii nie myśleli jeszcze wówczas o oderwaniu się od Wielkiej Brytanii. Idea ta jednak szybko dojrzała. W roku 1776 ogłoszono Deklarację Niepodległości, a pod Saratogą Amerykanie walczyli już nie o pewną, ale o pełną niezależność od metropolii. Było to starcie regularnych wojsk brytyjskich z powstańcami, którzy stosowali taktykę wojny szarpanej. Wygrana Amerykanów pokazała im samym, że mogą zwyciężać, a także przekonała Wersal do wsparcia buntu kolonii. (Gen. John Burgoyne poddaje się gen. Horatio Gatesowi, aut. John Trumbull, domena publiczna).

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/1.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/1.jpg; Otumba 1520 – Starcie Azteków z Hiszpanami miało miejsce podczas la noche triste – nocy smutku, kiedy konkwistadorzy uciekali po odniesieniu ogromnych strat w Tenotitchlan. Garstce uciekających Hiszpanów doskwierały rany i głód, byli też ciągle nadszarpywani przez oddziały Indian. W końcu Aztekowie zdecydowali się zaatakować. Mały oddział Europejczyków nie poniósł w walce dużych strat, ponieważ Indianom zależało na wzięciu ich do niewoli, jednak Hiszpanie wyraźnie tracili siły. Cortes widząc to zdecydował się na brawurowe posunięcie i zaatakował wraz z paroma innymi jeźdźcami głównych dowódców indiańskich. W jednej chwili śmiały wypad pozbawił armię indiańską przywódców i sztandarów, wprowadzając w ich szeregi chaos i w efekcie powodując odwrót przeważających sił tubylców. (Bitwa pod Otumba, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/2.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/2.jpg; Pawia 1525 – W chwili bitwy wojny włoskie toczyły się od ponad trzech dekad. Gdy z antyfrancuskiego sojuszu odpadła Wenecja i udało się zdobyć przychylność papieża, Franciszek I wraz z 26-tysięczną armią wkroczył do Włoch i zajął Mediolan. Następnie zaczął oblegać pobliską Pawię, gdzie schroniły się wojska cesarskie. Jednak długie oblężenie i problemy w obozie francuskim uszczupliły siły atakujących. Tymczasem dotarła licząca 23 tysiące żołnierzy odsiecz habsburska. Chcąc zaskoczyć przeciwnika zaatakowano w nocy. Francuzi zdołali się po pewnym czasie otrząsnąć i zaatakowali nacierających kawalerią. Ta, po początkowych sukcesach, utknęła jednak w błocie. Doszło do masakry Francuzów, a Franciszek dostał się do niewoli. Ta ogromna porażka nie zakończyła jednak serii wojen francusko-habsburskich. Bitwa jest ważna nie tylko z powodu swojej wielkości, ale chyba przede wszystkim z uwagi na pokazanie wielkiego znaczenia broni palnej. (Bitwa pod Pawią, aut. Ruprecht Heller, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/3.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/3.jpg; Panipat 1526 – Babur, potomek Tamerlana i władca środkowoazjatyckiej Fergany początkowo działał tylko w tym regionie. Po zdobyciu Kabulu jednak zwrócił się ku Indiom. W 1525 roku wyruszył na kolejną już wyprawę na półwysep. Jego armia liczyła kilkanaście tysięcy wojowników, była dobrze wyćwiczona, zdyscyplinowana i wyposażona w artylerię. Wobec olbrzymiej przewagi liczebnej sułtana delhijskiego Ibrahima, który prowadził 100 tysięcy żołnierzy, Babur zadbał o to, by wszystkie skrzydła były osłonięte od frontalnego ataku. Przeważyło to o wyniku bitwy, ponieważ pozwoliło wykorzystać przewagę ogniową i przeprowadzić szybki wypad konnych łuczników na tyły Hindusów. Zwycięstwo zakończyło długą historię sułtanatu delhijskiego i pozwoliło stworzyć Imperium Wielkich Mogołów, które przetrwało do podboju brytyjskiego w połowie XIX wieku. (Portret Babura, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/4.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/4.jpg; Mohacz 1526 – Po zdobyciu Belgradu w 1521 roku Turcy mieli otwarta drogę na Węgry. Potędze osmańskiej Madziarzy musieli stawić czoła tymi środkami, jakie posiadali. U boku króla Ludwika Jagiellończyka znalazł się również dość duży oddział Polaków. Jednak około 25 tysięcy żołnierzy nie mogło się równać z co najmniej trzykrotnie liczniejsza armią turecką, która w dodatku dysponowała znacznie większa siłą ogniową. Węgrzy wykazali się zgubną brawurą. Dała o sobie znać potęga tureckiej artylerii, co wprowadziło chaos w szeregach atakujących. Doszło do masakry chrześcijan. Zginał również król. W czasie bitwy trzech rycerzy węgierskich zagroziło życiu Sulejmana Wspaniałego. W zbroję sułtana trafiło siedem strzał. Jednak władcy udało się osobiście zabić trzech przeciwników. Wraz z nimi zginęło potężne państwo o bogatej historii. (Portret Ludwika Jagiellończyka, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/5.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/5.JPG; Cajamarca 1532 – To nietypowa bitwa, ponieważ nie była starciem dwóch armii, a raczej naiwności i wiarołomstwa. W Cajamarce miało miejsce spotkanie władcy Inków Atahualpy i Francisca Pizarro. Chyba wszystko różniło obie postaci. Przed prostolinijnym władcą Indian stanął przebiegły i bezwzględny konkwistador. Hiszpanie wpuścili do miasta rozbrojonych Inków. Z Atahualpą rozmawiał dominikanin ojciec de Valverde. W czasie rozmowy podał królowi Inków Biblię, ten cisnął ją o ziemię. Chwilę później rozpoczęła się rzeź 8 tysięcy Indian i pojmanie Atahualpy. Masakra dokonana rękami garstki wynędzniałych konkwistadorów otworzyła drogę Hiszpanom do podboju Ameryki Południowej. (Bitwa pod Cajmarca, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/6.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/6.jpg; Malta 1565 – Zanim Sulejman Wspaniały pobił Węgrów pod Mohaczem jego łupem padła wyspa Rodos będąca siedzibą Zakonu Joannitów. Sułtan pozwolił im opuścić wyspę, a Karol V podarował im inną – Maltę. Powodem do ataku Turków na ten przyczółek chrześcijan było zwalczanie przez Kawalerów handlu tureckiego. Przeciwko Zakonowi wysłano ogromną flotę – 130 galer, 30 galeonów i olbrzymią liczbę mniejszych jednostek. Na statkach znalazło się 30-48 tysięcy żołnierzy – siły nieproporcjonalnie wielka na tak małą wyspę, bronioną przez 9 tysięcy ludzi. Jedyną słabością Turków było podzielenie dowództwa między dwóch paszów. Oblężenie trwało 4 miesiące. Jedynym celem obrońców było wytrwanie do czasu przybycia odsieczy. Mury twierdzy uległy niemal kompletnemu zniszczeniu. W końcu z Sycylii przybyła najpierw mała (700), a następnie duża (9000) odsiecz. Drugi kontyngent obniżył morale Turków i spowodował odwrót. (Wielkie Oblężenie Malty, aut. Matteo Pérez, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/7.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/7.jpg; Lepanto 1571 – Po nieudanym oblężeniu Malty i śmierci Sulejmana Wspaniałego Turcy kontynuowali walkę na Morzu Śródziemnym. W roku 1570 zdobyli Cypr. Wobec tego pod przewodnictwem papieża uformowała się Liga Święta, do której przystąpiły księstwa włoskie, Wenecja i Hiszpania. Siły obu stron w czasie bitwy pod Lepanti można uznać za wyrównane. Zwyciężyła jednak siła ognia weneckich galer. Kluczowym momentem było starcie okrętów flagowych obu stron. W czasie abordażu zdobyto galerę "Sultan" i zabito głównodowodzącego flotą turecką Alego Paszę. Nabita na pikę głowa tureckiego dowódcy i zdobycie sztandaru złamało morale Turków i doprowadziło w efekcie do ogromnych strat. Bitwa była jedną z największych porażek w historii Turcji, jednak nie złamała potęgi muzułmańskiego imperium. Kilka lat później sułtan zagroził Sycylii i umocnił się w Afryce. Jednak nagłe osłabienie Persji odwróciło uwagę Porty od dalszej ekspansji na zachód. (Bitwa pod Lepanto, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/8.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/8.jpg; Przylądek Czuwaszski 1582 – Jermak Timofiejewicz zaczynał jako rozbójnik, jednak gdy zebrały się nad nim ciemne chmury, uciekł do kupców Stroganowów, którzy za zgoda cara eksplorowali tereny za Uralem. Wyprawa skierowana na Kaszłyk, stolicę Chanatu Syberyjskiego nie cieszyła się jednak formalnym poparciem Iwana Groźnego, który prawdopodobnie chciał w ten sposób osłonić się przed ewentualnymi napadami odwetowymi w wypadku jej niepowodzenia. Posuwając się wzdłuż Irtyszu, Jermak dotarł wraz kilkusetosobowym oddziałem pod Kaszłyk. Na jego przedpolach stoczył bitwę z przeciwnikiem wielokrotnie liczniejszym, ale pozbawionym broni palnej. Dlatego też Kozakom udało się utrzymać na pozycjach, odbić natarcie Tatarów, a następnie zaatakować i rozbić nieprzyjaciela. Uciekł również chan Kuczum, który pozostawił stolicę na pastwę Kozaków. Wkrótce zaczęli tam przybywać wysłannicy plemion deklarujący podporządkowanie się Moskwie. (Kozacy pod wodzą Jermaka zdobywają Syberię, aut. Vasiliy Surikov, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/9.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/9.jpg; Klęska Wielkiej Armady 1588 – Kilka powodów złożyło się na konflikt między Anglią i Hiszpanią. Poparcie Londynu dla powstania w hiszpańskich Niderlandach, starcia w posiadłościach amerykańskich i oczywiście konflikt religijny. Jednak pomysł bezpośredniego zaatakowania Wysp Brytyjskich musiał trochę poczekać, by zostać zrealizowanym. Zebrano 130 okrętów, które miały połączyć się z siłami hiszpańskimi w Niderlandach i z tą siłą uderzyć na Anglię. Nadszarpywanie przez Anglików i zablokowanie sił hiszpańskich w Niderlandach nie pozwoliło zrealizować planu i zdecydowano o powrocie na Półwysep Iberyjski przez Morze Północne i północny Atlantyk. Kolejnych 40 okrętów Hiszpania straciła u wybrzeży Szkocji. Rozmiar klęski przytłoczył wszystkich Hiszpanów. Zdaniem pewnego mnicha było to nieszczęście, nad którym będziemy płakać przez wieki. (XVI-wieczny obraz przedstawiający bitwę pomiędzy Wielką Armadą a okrętami angielskimi, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/10.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/10.jpg; Sekigahara 1600 – Japonia pod koniec XVI wieku była państwem zdecentralizowanym i targanym przez wewnętrzne spory. Na celowniku dużej liczby feudałów był najpotężniejszy z nich, Ieyasu Tokugawa. Wydawało się, że przeciwko rosnącemu hegemonowi uda się zebrać znaczne siły, jednak duża część potencjalnych sprzymierzeńców zachowała bierność. Mimo to zwerbowano około 80 tysięcy wojowników do tzw. armii zachodnia (seigun) pod dowództwem Mitsunariego Ishidy Po drugiej stronie znalazło się jednak aż 130 tysięcy wojowników wchodzących w skład armii wschodniej (togun) Ieyasu Tokugawy. Bitwa pod Sekigaharą trwała wiele godzin w czasie deszczu. Kluczowym momentem było przejście kilku feudałów na stronę Tokugawy. Pierwszym który uciekł był przywódca armii zachodniej. Dzięki wygranej do władzy doszedł ród Tokugawów, którego hegemonia utrzymała się aż do lat 60. XIX wieku. (Bitwa pod Sekigahara, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/11.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/11.jpg; Biała Góra 1620 – To najważniejsza bitwa rozpoczętego słynną defenestracją powstania Czechów przeciwko władzy Habsburgów i zarazem jedno z ważniejszych starć wojny trzydziestoletniej. Dzięki wsparciu finansowemu z Niderlandów udało się Czechom przeprowadzać zaciągi żołnierzy. Nowym królem obwołano Fryderyka V elektora Palatynatu, nazywanego zimowym królem. Bitwa na przedpolach Pragi skończyła się szybką klęską powstańców, którzy mieli bezsprzecznie słabszą armię i nie mogli stawić czoła Lidze Katolickiej. Warty odnotowania jest fakt zaangażowania Zygmunta III Wazy w pomoc Habsburgom, a także udział polskiej formacji lisowczyków po stronie Ligi. (Bitwa na Białej Górze, aut. Pieter Snayers, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/12.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/12.jpg; Shanhaiguan 1644 – Od 1625 roku w Chinach trwało powstanie ludowe Li Zichenga. W roku 1644 udało mu się zdobyć Pekin, a ostatni cesarz z dynastii Ming powiesił się na jedwabnym sznurze. Mimo że przywódca buntu zdobył pełną władzę w stolicy, to jednak znaczna część kraju pozostawała poza jego panowaniem. Dowódca wojskowy Wu-Sangui zdecydował się zawrzeć przymierze z Mandżurami. Wpuścił koczowników przez Wielki Mur i skorzystał z ich pomocy w czasie bitwy pod Shanhaiguan w północno-wschodnich Chinach. Pomocnicy jednak niedługo potem zajęli Pekin i założyli nową dynastię Qing, która rządziła Chinami aż do początku XX wieku. Okres ten wiąże sie z uciskiem Chińczyków przez nową mandżurską klasę wyższą, a znanym symbolem tego działania jest ogolona do połowy głowa i warkocz z tyłu, symbolizujące lojalność. (Bitwa pod Shanhaiguan, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/13.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/13.jpg; Wiedeń 1683 – Błyskotliwe zwycięstwo nad armią Kara Mustafy i uratowanie Habsburgów przed ogromną porażką. Szarża husarii po łagodnym stoku rozbiła obóz turecki w pył. Różne były natomiast konsekwencje wojny z Turcją dla Austriaków i Polaków. Habsburgom udało się odbić Budę i pokonać mahometan na polu dawnej porażki pod Mohaczem, natomiast Rzeczpospolita wmieszała się w długą wojnę z Turkami, która nie przyniosła jej żadnych sukcesów. Polityczna słuszność działania Jana Sobieskiego pozostaje dyskusyjna, jednak warto zauważyć, że zrezygnowanie ze wsparcia Wiednia mogłoby pogorszyć sytuację Rzeczpospolitej wystawionej na samotną obronę przed Turkami. (Jan III Sobieski wysyła wiadomość o zwycięstwie papieżowi Innocentemu XI, aut. Jan Matejko, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/14.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/14.jpg; Połtawa 1709 – Siły szwedzkie były zdecydowanie mniejsze od rosyjskich, jednak Karol XII wielokrotnie radził sobie w podobnych sytuacjach. Prawdopodobnie poradziłby sobie i teraz, gdyby nie to, że armię szwedzką przed walną bitwą dotknął szereg nieszczęść (m.in. licznechoroby wśród żołnierzy), które nie pozwoliły na osiągnięcie głównego celu, jakim był marsz na Moskwę. Kierując się na Ukrainę, Karol XII przystąpił do oblężenia Połtawy, gdzie dotarła następnie rosyjska odsiecz. Zwyciężony król szwedzki uciekł do Turcji. Wygrana Piotra I nad Karolem XII pod Połtawą to decydujące stracie III wojny północnej. Jest to zarazem moment powstania imperium rosyjskiego i schyłku potęgi szwedzkiej w Europie. (Bitwa pod Połtawą, aut. Pierre-Denis Martin, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/15.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/galeriabitwynowozytne/15.jpg; Saratoga 1777 – Nie wiadomo która ze stron jako pierwsza oddała strzały w starciu pod Lexington, które rozpoczęło wojnę o niepodległość Stanów Zjednoczonych. W każdym razie mieszkańcy kolonii nie myśleli jeszcze wówczas o oderwaniu się od Wielkiej Brytanii. Idea ta jednak szybko dojrzała. W roku 1776 ogłoszono Deklarację Niepodległości, a pod Saratogą Amerykanie walczyli już nie o pewną, ale o pełną niezależność od metropolii. Było to starcie regularnych wojsk brytyjskich z powstańcami, którzy stosowali taktykę wojny szarpanej. Wygrana Amerykanów pokazała im samym, że mogą zwyciężać, a także przekonała Wersal do wsparcia buntu kolonii. (Gen. John Burgoyne poddaje się gen. Horatio Gatesowi, aut. John Trumbull, domena publiczna).

Polecamy e-book Marka Groszkowskiego „Batoh 1652 – Wiedeń 1683. Od kompromitacji do wiktorii”

Bitwy nowożytności: 15 przełomowych starć [Galeria]

Wolna licencja

Polecamy e-book Marka Groszkowskiego „Batoh 1652 – Wiedeń 1683. Od kompromitacji do wiktorii”

Zamów newsletter