Archeolodzy obalili jeden z mitów państwa Izrael. Żydzi zbudowali na nim swoją legendę

opublikowano: 2024-09-30, 07:01
wszelkie prawa zastrzeżone
Rzymskie oblężenie żydowskiej twierdzy Masada, uważanej za symbol heroicznego oporu, mogło trwać tygodnie, a nie lata – do takiego wniosku doszła grupa archeologów. Dokonane przez nich odkrycie sugeruje, że Rzymianie pokonali żydowskich buntowników w tej fortecy znacznie szybciej, niż dotychczas sądzono. Oblężenie Masady i zbiorowe samobójstwo jej obrońców stało się ważną częścią DNA państwa izraelskiego.
reklama
Masada (fot. israeltourism) 

Rzymianie sprawowali władzę w starożytnym Izraelu od I wieku p.n.e. Po upadku Jerozolimy w 70 roku n.e. cesarz Tytus powrócił do Rzymu i został gorąco powitany za stłumienie pierwszego powstania żydowskiego. W tym samym czasie Rzymianie rozpoczęli przywracanie porządku w Judei: zwalczali ostatnie ogniska oporu i odzyskiwali kontrolę nad ostatnimi twierdzami żydowskich buntowników. Ostatnią taką potyczką było oblężenie Masady położonej na szczycie góry na Pustyni Judejskiej, nad Morzem Martwym. Stało się to w 73 lub 74 roku n.e.

Przez wiele lat historycy czerpali wiedzę o tym wydarzeniu głównie z opisu sławnego historyka Józefa Flawiusza.

Ten zaś pisał, że oblężenie było długotrwałe i zakończyło się śmiercią ponad 900 żydowskich buntowników – woleli odebrać sobie życie niż poddać się oddziałom cesarza Wespazjana (rządził Rzymem w latach 69-79). Historyk nie sprecyzował, jak długo trwało to starcie. Według części badaczy mogło przeciągnąć się do kilku lat.

Część historyków wątpi jednak w wiarygodność relacji Józefa Flawiusza. Niektórzy twierdzą nawet, że nigdy nie doszło do oblężenia Masady.

Jeszcze inne wnioski przynosi studium opublikowane w czasopiśmie „Journal of Roman Archaeology”. Według niego wydarzenia te mogły trwać tylko od 11 do 16 dni. 

Z perspektywy Rzymian [oblężenie] nie było aż tak wielkim wydarzeniem. Przybyli, dokonali precyzyjnego uderzenia i po kilku tygodniach odeszli.

– wyjaśnia gazecie „Haaretz” dr Guy Stiebel, współautor badania i archeolog z Uniwersytetu Telawiwskiego.

Uczeni zbadali to miejsce, wykorzystując drony i fotogrametrię – technikę polegającą na fotografowaniu obiektu, a potem zamianie zdjęć w model 3D. Następnie wykorzystali obliczenia, by zbadać, jak szybko Rzymianie zbudowali swoje umocnienia.

Wiemy, że było tam od 6 tys. do 8 tys. rzymskich żołnierzy. Mamy też dane wskazujące, ile kamieni młodzi wojacy mogą przenieść w jeden dzień. Statystyki są dosyć jasne. Mówimy tutaj o bardzo krótkim okresie, w ciągu którego można wybudować system oblężniczy. 

– mówi Stiebel redakcji „Times of Israel”.

Brak też dowodów archeologicznych, które przemawiałyby za wieloletnim oblężeniem Masady. Uczeni nie odkopali tam żadnych artefaktów ani innych rzeczy wskazujących na dłuższe przebywanie w obozowisku, co „jasno pokazuje, że epizod ten był krótkotrwały” – podkreśla Stiebel.

reklama
W 2017 roku mój zespół wznowił (…) wykopaliska w Masadzie – słynnym miejscu intensywnie badanym od początku XIX wieku poprzez XX wiek. Nasz zespół próbuje odpowiedzieć na kilka nowych pytań i stosuje wiele nowoczesnych narzędzi badawczych, które nie były dostępne dla poprzednich pokoleń archeologów. Chcemy rzucić nowe światło na to, co rzeczywiście wydarzyło się tam przed, w trakcie i po Wielkim Powstaniu Żydowskim. 

– mówi Stiebel.

Relacja Józefa Flawiusza o Masadzie, Wielkim Powstaniu Żydowskim, oblężeniu i tragicznym finale stała się częścią DNA Państwa Izrael i etosu syjonistycznego i jest dobrze znana na świecie. (…) Przez lata sądzono, że oblężenie trwało trzy lata, lecz w ostatnich dekadach uczeni zaczęli podawać w wątpliwość to bezpodstawne przekonanie (...)

– dodaje archeolog.

Oblężenie Masady

Co dokładnie działo się w Masadzie? Rzymianie dowodzeni przez Lucjusza Flawiusza Silwę zbudowali czterokilometrowy mur obronny i rozpoczęli oblężenie twierdzy. Chcieli doprowadzić Żydów do śmierci głodowej, ale im się nie udało – obrońcy dowodzeni przez Eleazara ben Jaira mieli duże zapasy żywności i wody. Rzymianie zbudowali więc ogromną rampę po zachodniej stronie twierdzy i wciągnęli na nią wieżę oblężniczą. Broń ta wkrótce zrobiła dziurę w murze.

Gdy Rzymianie wtargnęli do fortecy, odkryli, że większość z 960 osób tam przebywających popełniła zbiorowe samobójstwo. Woleli umrzeć z własnych rąk niż trafić do niewoli lub poddać się egzekucji.  

Dziś Masada jest jedną z największych atrakcji turystycznych Izraela: co roku na szczyt wspina się 750 tysięcy zwiedzających.

Źródła:

Polecamy e-book Łukasza Ścisłowicza pt. „Pastuch panem Rzymu”:

„Pastuch panem Rzymu”
cena:
11,90 zł
Wydawca:
PROMOHISTORIA [Histmag.org]
Liczba stron:
103
Format ebooków:
PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)
ISBN:
978-83-65156-67-9
reklama
Komentarze
o autorze
Paweł Nowosad
Dziennikarz, historyk, podróżnik.

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2024 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone