Adolf Hitler (1889–1945)
Adolf Hitler, 1937 (Bundesarchiv, Bild 183-S33882 / CC-BY-SA) Adolf Hitler (1889-1945) przyszedł na świat w Braunau am Inn, wówczas znajdującym się w granicach Monarchii Austro-Węgierskiej. Jego ojciec, urzędnik pocztowy Alois Hitler, pierwotnie nosił nazwisko Schicklgruber. W czasach szkolnych przyszły dyktator nie wyróżniał się wynikami, natomiast jego pasją było od zawsze malarstwo – często tworzył np. pejzaże, chętnie wykorzystywał w swoich dziełach farby akwarelowe.
Dwukrotnie próbował zdać na studia na wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, w obu przypadkach bezskutecznie. To w trakcie pobytu w Wiedniu zaczęły się kształtować poglądy Hitlera, które dały następnie początek narodowemu socjalizmowi. W 1913 roku wyjechał do Monachium, gdzie przebywał w momencie wybuchu I wojny światowej. Wstąpił ochotniczo do armii niemieckiej i brał udział w walkach na froncie zachodnim – pod Ypres, Arras i nad Sommą, za co był zresztą odznaczany. W momencie zaprzestania walk znajdował się w szpitalu wojskowym.
Po zakończeniu wojny działał aktywnie w Bawarii jako polityk, w 1919 roku wstąpił do DAP (Niemieckiej Partii Robotników), która niedługo potem przekształciła się w NSDAP (Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotników). Adolf Hitler, zdolny i charyzmatyczny mówca, szybko przejął pełnię władzy w partii i po raz pierwszy przyjął tytuł Führera (wodza).
W 1923 roku przewodził wespół z generałem Erichem Ludendorffem puczowi monachijskiemu, który okazał się nieudaną próbą zamachu stanu. Skazany za to w procesie sądowym, trafił w 1924 roku zaledwie na kilka miesięcy do więzienia w Landsbergu. W tym okresie Hitler napisał „Mein Kampf” („Moja walka”), książkę będącą wykładnią jego poglądów politycznych, nazywaną czasem „Biblią nazistów”. Po opuszczeniu zakładu karnego Adolf Hitler stopniowo rozbudowywał struktury partyjne i zdobywał coraz większe poparcie. Społeczeństwo niemieckie, sfrustrowane przegraną wojną, sankcjami nałożonymi przez traktat wersalski oraz ciężką sytuacją gospodarczą, otwarte było nawet na najbardziej skrajne poglądy – Hitler wiedział, jak to wykorzystać i wskazywał w jasny sposób grupy osób, które uznawał za winne klęsk Niemiec – przede wszystkim Żydów, ale też np. komunistów, liberałów, socjaldemokratów, „zdrajców rasy”.
30 stycznia 1933 roku został kanclerzem Rzeszy, a po śmierci prezydenta von Hindenburga połączył oba urzędy, skupiając całą władzę jako wódz Niemiec – nastały czasy III Rzeszy, państwa totalitarnego, monopartyjnego, jawnie prześladującego swoich obywateli za poglądy odmienne od narodowego socjalizmu, czy za niearyjskie pochodzenie, posiadającego tajną policję polityczną oraz rozbudowany system obozów koncentracyjnych.
Hitler i Goering odwiedzają obrońców Berlina, kwiecień 1945 (Bundesarchiv, Bild 183-1983-0331-500 / Hoffmann, Heinrich / CC-BY-SA 3.0) Adolf Hitler widział szansę na zbudowanie potęgi Niemiec poprzez ekspansję terytorialną i zdobycie „przestrzeni życiowej” dla narodu niemieckiego. W 1938 roku udało mu się do III Rzeszy przyłączyć swoją właściwą ojczyznę, Austrię (tzw. Anschluss), z kolei w marcu 1939 roku, wbrew wcześniejszym ustaleniom z zachodnimi mocarstwami, dokonał rozbioru Czechosłowacji – część Czech wcielił bezpośrednio do Rzeszy, z pozostałych terytoriów utworzył protektorat, z kolei Słowacja stała się państwem satelickim Niemiec.
Agresywna polityka Hitlera doprowadziła w końcu do ataku Niemiec na Polskę 1 września 1939 roku – był to początek II wojny światowej, największego jak dotychczas konfliktu zbrojnego w historii ludzkości. Po zwycięskiej kampanii wrześniowej, w której sojusznikiem Rzeszy był Związek Radziecki, wojska niemieckie zajmowały po kolei inne terytoria w Europie – m.in. Danię, Norwegię, kraje Beneluksu, Francję, Jugosławię czy też Grecję. 22 czerwca 1941 roku Niemcy napadły na swojego niedawnego sojusznika – ZSRR, a w grudniu tego samego roku, po japońskim ataku na Pearl Harbor, Adolf Hitler postanowił wypowiedzieć wojnę także Stanom Zjednoczonym.
Konflikt ostatecznie zakończył się klęską III Rzeszy. Walczące od czerwca 1944 roku na dwa fronty Niemcy (wraz z sojusznikami) nie były w stanie pokonać sił aliantów. 16 kwietnia 1945 roku rozpoczęła się operacja berlińska, która doprowadziła do zamknięcia okrążenia wokół stolicy III Rzeszy. Adolf Hitler do końca fanatycznie wierzył w cud militarny i swoje zwycięstwo, ostatecznie jednak, 30 kwietnia 1945 roku popełnił samobójstwo, prawdopodobnie strzelając sobie z pistoletu w skroń i przegryzając jednocześnie niewielką fiolkę z cyjankiem. Wraz z nim życie odebrała sobie Eva Braun, jego długoletnia kochanka, którą poślubił na krótko przed śmiercią.
Adolf Hitler – często zadawane pytania:
Czy Adolf Hitler nie wiedział o Holokauście?
Tę kontrowersyjną kwestię wprowadził do dyskursu publicznego m.in. polityk Janusz Korwin-Mikke. Jak było faktycznie? Czy istnieje jakakolwiek możliwość, że Adolf Hitler o Holokauście nie wiedział? Faktem jest, że żaden dokument nie potwierdza bezpośrednio wydania przez Hitlera rozkazu dotyczącego eksterminacji Żydów – to jednak nie wyczerpuje tematu, gdyż istnieją raporty i świadectwa nazistowskich oficjeli wskazujące na świadomość dyktatora w tym temacie. Na przykład po wojnie osobisty adiutant Hitlera Otton Günsch oraz kamerdyner Heinz Linge twierdzili, że rozmawiał on z Himmlerem o pracach nad wdrożeniem komór gazowych. Architekt SS Karl Bischoff z kolei przekazał w swoim raporcie do Hansa Kammlera (nadzorującego m.in. wdrażanie krematoriów i komór gazowych w niemieckich obozach), że „W związku z rozkazem Führera zakończenie prac budowlanych w obozie winno nastąpić w trybie szczególnie przyspieszonym” – miało to mieć związek z przeprowadzeniem „akcji specjalnej”. To niektóre z sygnałów świadczących o tym, że Hitler wiedział o Holocauście [CZYTAJ WIĘCEJ]
Co Adolf Hitler sądził o Józefie Piłsudskim?
Czy dyktator III Rzeszy podziwiał Józefa Piłsudskiego, czy żywił może wobec tej postaci zupełnie inne uczucia? Ta sprawa zastanawia wielu sympatyków historii, zwłaszcza w kontekście relacji niemiecko-polskich w drugiej połowie lat 30. Silnie antykomunistyczny Hitler podziwiał z pewnością Piłsudskiego ze względu na zwycięstwo nad bolszewikami z 1920 roku. Wiedział też, że unormowanie wielu kwestii polsko-niemieckich nie byłoby możliwe bez otwartej postawy polskiego polityka. Po śmierci Piłsudskiego kanclerz Rzeszy wziął udział w symbolicznej mszy ku pamięci marszałka, która odbyła się w katedrze św. Jadwigi w Berlinie, co było w jego przypadku ewenementem. Należy zdawać sobie jednak sprawę, że np. dopiero po podpisaniu paktu o nieagresji między III Rzeszą i II RP na rozkaz Hitlera niemiecka prasa zmieniłą narrację, wcześniej m.in. prezentując Piłsudskiego jako człowieka o podejrzanych kontaktach z masonerią. [CZYTAJ WIĘCEJ]
Adolf Hitler w 1936 roku (fot. Heinrich Hoffmann, ze zbiorów Bundesarchiv, Bild 146-1990-048-29A, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Germany). W jaki sposób Adolf Hitler doszedł do władzy w Niemczech?
Jak to możliwe, że polityk o tak skrajnych poglądach nie tylko zdobył licznych zwolenników w Niemczech, ale nawet przejął pełnię rządów w kraju? Po zakończeniu I wojny światowej niemieckie społeczeństwo – zawiedzione oczywiście wynikiem konfliktu – czuło się dodatkowo upokorzone sankcjami z Wersalu. Ponadto kryzys ekonomiczny i niestabilna gospodarka wytworzyły warunki sprzyjające radykalizacji poglądów społecznych. Te czynniki m.in. sprawiły, że narracja Hitlera, który jasno wskazywał „wrogów narodu” (Żydów, komunistów itp.) zyskała szerokie poparcie w Niemczech [CZYTAJ WIĘCEJ]
Czy Adolf Hitler miał żydowskich przodków?
Żydowskie pochodzenie Hitlera byłoby – eufemistycznie rzecz ujmując – mocno szokujące. Nie ma jednak jednoznacznych przesłanek potwierdzających tę kwestię. Jeszcze nim Hitler został kanclerzem, prasa rozpisywała się na temat żydowsko brzmiącego nazwiska „Salomon”, które znalazło się w drzewie genealogicznym polityka – był to jednak najprawdopodobniej zwykły błąd genealoga, który zresztą wskazywał od początku, że kobieta je nosząca była katoliczką. Dużo ciekawsza jest plotka na temat pochodzenia ojca führera, Aloisa Hitlera (oryginalnie Aloisa Schicklgrubera), który miał być nieślubnym synem Żyda Frankenbergera z Grazu. Źródłem tej historii jest jednak tylko jedna osoba – Hans Frank, który dopiero po wojnie przekazał tę historię. Nie ma więc jednoznacznych dowodów [CZYTAJ WIĘCEJ]
Czy Adolf Hitler był lewakiem?
Wielu politologów charakteryzuje narodowy socjalizm jako przede wszystkim ideologię skrajnie prawicową. Historyk Piotr Zychowicz pobudził jednak w ostatnich latach debatę na ten temat, nazywając Hitlera lewakiem (podręcznikowo: skrajnym lewicowcem) – swoje poglądy uargumentował w ten sposób. Takie stwierdzenie również ma szerokie grono zwolenników, więc być może prawda leży gdzieś po środku, a narodowy socjalizm to synteza skrajnych tez prawicowych i lewicowych? Najpewniej nie poznamy nigdy jednoznacznej opinii naukowców na ten temat, gdyż każdy z nich bada to zagadnienie z różnych perspektyw politycznego spektrum. [CZYTAJ WIĘCEJ]
