5 najciekawszych propozycji IPN w lutym

Ruch Oporu Armii Krajowej (ROAK) jest dla zjawiska poakowskiej lokalnej konspiracji antykomunistycznej pojęciem wręcz symbolicznym. Dosłownie oznaczał bowiem potrzebę sporej grupy byłych żołnierzy Armii Krajowej, by stawić opór represjom rozpętanym przez sowiecki aparat bezpieczeństwa i polski reżim komunistyczny. Nieprzypadkowo też szyld ten zrobił zawrotną karierę na terenie praktycznie całej Polski. Używany był najczęściej przez lokalne grupy partyzanckie, zazwyczaj zamiennie z innymi nazwami odwołującymi się do jednej i tej samej organizacji matki – czyli AK. Nie był jednak dla ich żołnierzy i współpracowników rodzajem wyróżnika organizacyjnego. Używano go raczej jako elementu legitymizującego obecność tego poakowskiego „rozsypu” na mapie działań oporowych konspiracji antykomunistycznej.

Pamiętnik Jerzego Stanisława Kuntza, żołnierza Uderzeniowych Batalionów Kadrowych, Armii Krajowej na Suwalszczyźnie i Augustowszczyźnie, oficera Kedywu Inspektoratu Suwalskiego AK, kierownika samoobrony Obwodu AKO Augustów, powstawał w latach 1939–1945. Jego myślą przewodnią jest walka z okupantem. Jerzy Kuntz porusza też wiele problemów związanych z codzienną egzystencją w okupowanym kraju – w Baranowiczach zajętych we wrześniu 1939 r. przez Sowietów, a później w Warszawie. Kuntz opisuje niemiecki terror, tj. zbrodnię w Wawrze, początek powstania w getcie, łapanki, wywózki do obozów, ale też kłopoty dnia codziennego: brak żywności i mieszkań. Przedstawia funkcjonowanie czarnego rynku, szlaki szmuglerskie. Opisuje funkcjonowanie majątku ziemskiego pod zarządem niemieckim. Najwięcej miejsca poświęca jednak swoim losom jako konspiratora, a później partyzanta. Pamiętnik jest ważnym źródłem do dziejów Konfederacji Narodu, jej oddziałów partyzanckich – Uderzeniowych Batalionów Kadrowych. To również cenny materiał dla badaczy zajmujących się historią regionalną. Zawiera wiele informacji dotyczących oddziałów zbrojnych w Puszczy Augustowskiej, funkcjonowania Obwodu AK Suwałki, Obwodu AKO Augustów, początków władzy ludowej na Augustowszczyźnie oraz obławy augustowskiej. Ukazuje także losy żołnierzy AK, którzy po zakończeniu wojny opuścili kraj w obawie przed represjami i przedostali się do alianckich stref okupacyjnych Niemiec, a później do Włoch, do 2. Korpusu gen. Andersa. Dostarcza informacji o polskiej enklawie w północno-zachodnich Niemczech administrowanej przez 1. Dywizję Pancerną gen. Maczka, polskich obozach wojskowych dla jeńców wojennych w Niemczech.

Pierwsza naukowa monografia konspiracyjnej organizacji „Ruch”. Zasadnicza część książki obejmuje lata 1965–1970, od początków organizacji do czasu rozbicia jej przez SB.

Drugi tom publikacji pt.: Leksykon bezpieki. Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa (1944–1956) zawiera pięćdziesiąt artykułów biograficznych dotyczących funkcjonariuszy centrali RBP, MBP, KdsBP i MSW, którzy w latach 1944–1956 pełnili w nich funkcje kierownicze. Publikowane biogramy opracowane zostały na podstawie szerokiej kwerendy archiwalnej oraz dostępnej literatury przedmiotu. Dzięki temu, oprócz szczegółowych informacji na temat przebiegu służby tych osób, czytelnik ma możliwość prześledzenia ich losów również poza aparatem bezpieczeństwa. Stwarza to możliwość poznania często zaskakujących życiorysów, ale również szerszego spojrzenia na nieznane dotąd kulisy działania UB.

Tematem publikacji są działania Służby Bezpieczeństwa wobec kierowniczych organów NSZZ „Solidarność” prowadzone w latach 1980–1982. Obejmowały one infiltrację władz związku, jego agencji i organów prasowych oraz I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”, a także przygotowania do „odbudowy” związku po jego uprzednim rozbiciu.

Zobacz także pozostałe nowości wydawnicze IPN na stronie: LINK.

Polecamy również pozostałe książki, które Instytut Pamięci Narodowej ma w swojej ofercie.