15 lat po Dayton

Plakat promujący łódzką konferencję

21 listopada 1995 roku w Dayton (USA) doszło do zawarcia porozumienia kończącego wojnę w Bośni i Hercegowinie – najkrwawszy konflikt zbrojny w historii współczesnej Europy. Treść porozumienia podpisano 14 grudnia w Paryżu. W 15 lat po tych wydarzeniach w Łodzi organizowana jest przez Uniwersytet Łódzki konferencja naukowa, której głównymi celami będą: opisanie sytuacji Bośni i Hercegowiny w czasie wojny i po jej zakończeniu oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy wynegocjowane w Dayton porozumienie jest trwałym fundamentem politycznym i prawnoustrojowym dla pokojowej stabilizacji w Bośni i na Bałkanach. Naukowcy z 15 krajowych uczelni wygłoszą blisko 30 referatów

Konferencja będzie interdyscyplinarnym zebraniem naukowym, podczas którego historycy, prawnicy i politolodzy będą zastanawiać się nad przeszłością, teraźniejszością, ale również i przyszłością tego bałkańskiego kraju – podkreślił Sławomir Lucjan Szczesio, sekretarz konferencji. Wśród występujących usłyszymy referaty m.in. prof. Wiesława Walkiewicza, prof. Jacka Wojnickiego, dr. Konrada Pawłowskiego, dr Danuty Gibas-Krzak oraz dr Mirelli Korzeniewskiej-Wiszniewskiej. Prelekcje wygłoszą również Sławomir Lucjan Szczesio oraz dr Magdalena Rekść, pracownicy naukowi Uniwersytetu Łódzkiego i autorzy rozdziałów opisujących historię Kosowa w książce Źródła nienawiści. Konflikty etniczne w krajach postkomunistycznych, wydanej w 2009 r. nakładem wydawnictwa Erica i portalu historycznego Histmag.org. Organizatorzy podkreślają, że wojna w Bośni i Hercegowinie była nie tylko symbolem dezintegracji federacji jugosłowiańskiej, ale pokazała również bezradność społeczności międzynarodowej wobec konfliktu, w którym pod koniec XX wieku zginęły dziesiątki tysięcy ludzi.

Gośćmi specjalnymi konferencji będą redaktorzy: Artur Bilski, Ryszard Bilski oraz Konstanty Gebert, którzy w latach 90. XX wieku pracowali na terenie byłej Jugosławii, z bliska przyglądając się wojennej pożodze. Opowiedzą oni o pracy korespondenta wojennego, sytuacji wewnętrznej Bośni i Hercegowiny, obyczajowych aspektach życia w tym kraju oraz specyfice regionu. Trzej dziennikarze występować będą na panelu dyskusyjnym ok. godz. 11 (w auli Wydziału Prawa i Administracji UŁ), a porozmawiać z nimi będzie można na specjalnym spotkaniu dla studentów, które odbędzie się w Instytucie Filozofii ok. godz. 16.

Konferencja odbędzie się w czwartek i piątek (9 i 10 grudnia), a zostanie zainaugurowana 9 grudnia o godzinie 10 w Auli Wydziału Prawa i Administracji UŁ. Tam również odbędzie się panel dziennikarski i pierwsza część wystąpień referentów. Pozostała część obrad będzie miała miejsce w Instytucie Filozofii UŁ.

Jedną z głównych imprez towarzyszących sympozjum będzie pokaz filmów bałkańskich, zorganizowany we współpracy z kinem „Cytryna”. 10 i 11 grudnia w „Cytrynie” przy ulicy Pomorskiej 39/41 będzie można bezpłatnie obejrzeć 4 produkcje filmowe ukazujące kulturę i obyczajowość krajów byłej Jugosławii. Wśród nich zobaczymy film Rajko Grlicia Posterunek graniczny (10 grudnia, godz. 20:00), oraz trzy filmy Emila Kusturicy: Obiecaj mi (11 grudnia, godz. 14:30), Super 8 stories (11 grudnia, 17:00) i Czarny kot-biały kot (11 grudnia, 19:00).

Głównym organizatorem konferencji jest Katedra Historii Europy Wschodniej UŁ, na czele z prof. Pawłem Chmielewskim – przewodniczącym komitetu organizacyjnego obrad.

Obszerną relację z konferencji znajdziecie na stronach Histmag.org.

Program konferencji

I dzień obrad, 9 XII 2010 r. (czwartek)

• 10.00 – Uroczyste otwarcie (Aula Wydziału Prawa i Administracji UŁ) – wystąpienie Rektora Uniwersytetu Łódzkiego.
• 10.45-11.00 – Przerwa na kawę.
• 11.00 – Panel dyskusyjny (red. Artur Bilski, red. Ryszard Bilski, red. Konstanty Gebert).
• 12.00 – Referaty:
• dr Piotr Żurek (Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej), Bośnia i Hercegowina w wizji politycznej Franjo Tuđmana.
• dr Konrad Pawłowski (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), Polityka Federacyjnej Republiki Jugosławii wobec konfliktu zbrojnego w Bośni-Hercegowinie (1992-1995).
• dr Andrzej Krzak (Uniwersytet Szczeciński), Charakterystyka działań militarnych w Bośni w latach 1992-1993.
• dr Dariusz Wybranowski (Uniwersytet Szczeciński), Początki i pierwsze lata działalności Armii Bośni i Hercegowiny.
• dyskusja
• 14.00 – Przerwa obiadowa.
• 15.00-17.00 – Referaty c.d. (Instytut Filozofii – Aula):
• prof. dr hab. Wiesław Walkiewicz (Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego), Periodyzacja 5-10-15, czyli etapy nieimplementacji Dayton.
• prof. dr hab. Piotr Daranowski (Uniwersytet Łódzki), Precedens Kosowa a przyszłość Bośni i Hercegowiny.
• mgr Jan Muś (Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie), Implikacje rozpadu Bośni i Hercegowiny dla Serbii i Chorwacji.
• dr Dominika Dróżdż (Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi), Trybunał dla Bośni i Hercegowiny jako możliwość odciążenia Międzynarodowego Trybunału Karnego dla b. Jugosławii.
• dr Magdalena Rekść (Uniwersytet Łódzki), Jeden kraj, trzy historie. Interpretacje przeszłości w podaytonowskiej Bośni i Hercegowinie.
• dyskusja
• 17.00-17.15 – Przerwa na kawę.
• 17.15-18.30 – Referaty (Instytut Filozofii – Aula):
• dr Danuta Gibas-Krzak (Uniwersytet Szczeciński), Bośnia i Hercegowina – upadek idei państwa multietnicznego na przełomie XX i XXI wieków. Zarys problemu.
• dr Krzysztof Marcin Zalewski (Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk), Coraz dalej od Sarajewa? Muzułmanie/Boszniacy w Serbii i Czarnogórze po Dayton.
• mgr Karol Kujawa (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu), Smok z Bośni w tradycji bośniackich muzułmanów wczoraj i dziś.
• mgr Wojciech Korczyński (Uniwersytet Jagielloński), Muzułmańska i serbska pamięć o Srebrenicy.
• dyskusja
• 19.00 – Kolacja.

II dzień obrad, 10 XII 2010 r. (piątek)

• 9.30 – Referaty c.d. (Instytut Filozofii – Aula):
• prof. dr hab. Jacek Wojnicki (Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku), Specyfika systemu partyjnego Bośni i Hercegowiny.
• dr Anna Frankiewicz (Uniwersytet Opolski), Ewolucja prawa wyborczego do Prezydencji Bośni i Hercegowiny w latach 1995-2010.
• dr Marko Babić (Uniwersytet Warszawski), Doświadczenie daytonowskiej Bośni i Hercegowiny 1995-2010.
• dr Patrycja Sokołowska (Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu), Policja jako przykład niewydolności systemu bezpieczeństwa narodowego Bośni i Hercegowiny.
• dyskusja
• 11.00-11.15 – Przerwa na kawę.
• 11.15 – Referaty c.d. (Instytut Filozofii – Aula):
• dr Mirella Korzeniewska-Wiszniewska (Uniwersytet Jagielloński), Republika Serbii i Republika Serbska a Serbowie - sytuacja obecna i perspektywy.
• mgr Milan Mihajlević, Obecna sytuacja Chorwatów w Bośni i Hercegowinie.
• dr Krzysztof Krysieniel (Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu, Wydział Zamiejscowy w Chorzowie), Między Dayton a Brukselą. Perspektywy transformacji polityczno-ustrojowej w Bośni i Hercegowinie.
• dyskusja
• 9.30 – Referaty – obrady równoległe (Instytut Filozofii – mała sala):
• prof. dr hab. Robert Łoś (Uniwersytet Łódzki), Niemcy wobec konfliktu w Bośni i Hercegowinie . Próby stabilizacji.
• mgr Sławomir Lucjan Szczesio (Uniwersytet Łódzki), Droga do Dayton – dyplomacja amerykańska wobec wojny w Bośni w drugiej połowie 1995 r.
• prof. dr hab. Paweł Chmielewski (Uniwersytet Łódzki), Konflikty bałkańskie pierwszej połowy lat 90. XX wieku w polityce Kremla.
• mgr Aneta Bartczak (Uniwersytet Łódzki), Polska i polska opinia publiczna wobec wojny w Bośni i Hercegowinie i jej następstw.
• dyskusja
• 11.00-11.15 – Przerwa na kawę.
• 11.15 – Referaty c.d.:
• gen. bryg. dr inż. Tomasz Bąk, Rola i zadania polskich jednostek wojskowych w operacjach wsparcia pokoju na Bałkanach.
• dr Jacek Reginia-Zacharski (Uniwersytet Łódzki), Wpływ doświadczeń z wojny w Bośni i Hercegowinie na model dowodzenia w misjach pokojowych ONZ.
• mgr Dariusz Stokwiszewski (Wyższa Szkoła Gospodarki Krajowej w Kutnie), Struktura i organizacja pracy w Kwaterze Głównej Nordycko-Polskiej Brygady w Doboju (BiH).
• dyskusja
• 13.00 – Podsumowanie konferencji.

Korekta: Agnieszka Kowalska