Bizancjum

Piąta edycja międzynarodowej konferencji naukowej Colloquia Ceranea pod patronatem Histmag.org

W dniach 11-13 maja na Uniwersytecie Łódzkim odbędzie się piąta edycja międzynarodowej interdyscyplinarnej konferencji naukowej Colloquia Ceranea organizowanej przez Centrum Badań nad Historią i Kulturą Basenu Morza Śródziemnego i Europy Południowo Wschodniej im. prof. Waldemara Cerana (Ceraneum) we współpracy z Instytutem Historii UŁ.

Mat. pras.

Mehmed Zdobywca - kat Bizancjum

W pierwszej połowie XV wieku stało się jasne, że Konstantynopol wpadnie w ręce tureckie jak dojrzały owoc. Ręce po miasto wyciągnął w końcu sułtan znany później jako Mehmed Zdobywca...

Roger Crowley

Bazyli II Bułgarobójca - sadysta czy obrońca ojczyzny?

Bazyl II Bułgarobójca ponownie uczynił Bizancjum mocarstwem. Ale kronikarzom zapadł w pamięci głównie jeden jego czyn – oślepienie kilkunastu tysięcy pokonanych Bułgarów. Czym można wytłumaczyć wyjątkowe okrucieństwo cesarza?

Marcin Zawadzki

Jedwab, purpura i złoto: jak ubierali się cesarze bizantyńscy?

Każdy kto choć raz zetknął się z kulturą bizantyńską, z pewnością widział wizerunki cesarzy przyodzianych we wspaniałe regalia. Drogie kamienie, złote nici i purpurowe jedwabie miały wprawić widzów w osłupienie. Jaka była ich historia i symbolika?

Początki ikonoklazmu

Ikonoklazm był ruchem religijnym sprzeciwiającym się szerzeniu kultu świętych obrazów i wizerunków. Usunięcie wizerunku Chrystusa z pałacu cesarskiego przez Leona III zapoczątkowało długotrwały konflikt ikonoklastów z papiestwem. Jaka była geneza i początki rozprzestrzeniania się ikonoklazmu w Europie?

Judith Herrin

Bizantyński Dymitr Samozwaniec – cztery rebelie „cudownie ocalonego” Aleksego II Komnena

Ilu fałszywych pretendentów może zrodzić morderstwo młodego następcy tronu? W przypadku cesarza bizantyńskiego Aleksego II znalazło się aż czterech oszustów, którzy podjęli walkę o nienależny im tron.

„AIMA” – czyli przepowiednia, która zmieniła losy Bizancjum

„Aima” – z greckiego krew – to niepozorne słowo wypowiedziane przez pewną wyrocznię, dało początek przepowiedni, mającej realny wpływ na dzieje Cesarstwa Bizantyńskiego. Oto historia samospełniającego się proroctwa, które zgubiło dynastię Komnenów.

Kolekcjonerzy nazwisk, czyli o szlachetnym pochodzeniu arystokracji bizantyńskiej

Arystokracja w Cesarstwie Bizantyńskim prezentowała swoje szlachectwo w osobliwy sposób. Przedstawiając się należało wymienić nazwy wszystkich rodów, z którymi ma się koligacje rodzinne. Nazwiska pełniły fundamentalną rolę w budowaniu tożsamości rodowej Bizantyńczyków.

Upadek Konstantynopola: Jak zareagowała Europa? Video

Upadek Konstantynopola to jedno z przełomowych wydarzeń w historii świata. Jak ówcześni Europejczycy zareagowali, gdy dowiedzieli się, że Cesarstwo Bizantyjskie przestało istnieć?

Mateusz Balcerkiewicz

Drugi upadek Konstantynopola

Powstałe w 1204 roku Cesarstwo Łacińskie ze stolicą w Konstantynopolu było od początku otoczone wrogami i niemal skazane na upadek. Nastąpił on 25 lipca 1261 roku, gdy wojska Michała VIII Paleologa wkroczyły do cesarskiego miasta...

Magdalena Mikrut-Majeranek

Hagia Sophia: zamiast muzeum będzie meczet

W piątek, 10 lipca, prezydent Turcji Recep Tayyip Erdoğan opublikował w mediach społecznościowych (Twitter i Facebook) zdjęcie podpisanego przez siebie dekretu, na mocy którego kontrola nad meczetem Ayasofya, czyli Hagia Sophia, została przekazana Dyrektoriatowi ds. Religii. Co więcej, gmach ponownie otwarto dla kultu religijnego.

Rządy cesarzy rzymskich na osi czasu Video

Od Oktawiana Augusta, aż po ostatniego cesarza wschodniorzymskiego – poniższy materiał z kanału "Die le Roi":https://www.youtube.com/channel/UCApR3wZK6ZfjOQY8ZBXQh3g prezentuje rządy władców przy użyciu osi czasu. Zobaczcie sami!

Paweł Czechowski

Posłuchaj historii! Podcasty Histmaga

Kochasz historię i uwielbiasz o niej słuchać? To miejsce właśnie dla Ciebie! Załóż słuchawki i ciesz się najlepszymi tekstami portalu Histmag.org, czytanymi przez naszych lektorów.

Redakcja

Aleksy IV Angelos – książę, który zgubił Bizancjum? (cz. 1)

Myśl o zdobyciu Konstantynopola jako wstępnym warunku pokonania muzułmanów pojawiała się wśród krzyżowców w 1096, 1147 i 1190 roku. Wówczas nie podjęto jednak poważnej próby jej urzeczywistnienia. W 1204 roku, w wyniku zbiegu szeregu okoliczności, rzeczywiście do tego doszło.

Naukowcy: Dżuma Justyniana wcale nie zdziesiątkowała populacji Europy

Dżuma Justyniana, czyli epidemia, która ogarnęła Cesarstwo Bizantyjskie w pocz. VI w. – wbrew utartej wśród historyków opinii – nie zdziesiątkowała jego populacji. Interdyscyplinarne badania wykazały, że jej skala była zdecydowanie mniejsza.

Nauka w Polsce

Czarny proch i broń palna w Europie – tajemnica rewolucyjnego wynalazku

Czarny proch i broń palna zrewolucjonizowały nowożytną wojskowość europejską i stały się trwałą podstawą późniejszej przewagi Europejczyków nad armiami z innych kontynentów. Jednakże historia ich wprowadzenia do użytku wojskowego w średniowieczu wciąż pozostaje niejasna...

Andrzej Nogal

Wojny osmańskie i upadek Konstantynopola 1453 Video

Upadek Konstantynopola w 1453 roku było jedną z przełomowych dat w historii Europy. Autor kanału Kings and generals w interesujący sposób przedstawia przy użyciu animacji wojny prowadzone przez Imperium Osmańskie w XV wieku i walki o sam Konstantynopol. Polecamy uwadze!

Paweł Czechowski

John Haldon – „Wojny Bizancjum” – recenzja i ocena

Przez cały okres swojego istnienia Bizancjum toczyło wojny ze swoimi sąsiadami. Czy wreszcie doczekaliśmy kompleksowego opracowania konfliktów prowadzonych ze stolicy imperium, Konstantynopola?

Cezary Wołodkowicz

Magdalena Mikrut-Majeranek

Starcie cywilizacji. Bizancjum i inwazja islamu

Po śmieci Mahometa i utworzeniu kalifatu Arabowie rozpoczęli najazd na bizantyńską Syrię. Do wielkiej bitwy doszło w 636 roku nad rzeką Jarmuk.

John Haldon

Konkursy

Konkurs: Wojny Bizancjum

John Haldon pokusił się o przedstawienie przeglądu bizantyńskich wojen. Książka "Wojny Bizancjum" pokazuje blaski i cienie militarnych dziejów cesarstwa, rzucając nieco więcej światła na tę niezwykle wyrafinowaną cywilizację. W naszym dzisiejszym konkursie możecie wygrać 4 egzemplarze tej publikacji!

Reklamy

John Haldon - „Wojny Bizancjum”

Cesarstwo bizantyńskie przetrwało tysiąc lat, wykazując godną uwagi wytrwałość oraz elastyczność organizacyjną i ideologiczną. Chrześcijańskie imperium wytworzyło kulturę zdolną trwać przy pacyfistycznych ideałach, legitymizując zarazem utrzymywanie nadzwyczaj sprawnej armii. O tym wszystkim pisze John Haldon w swojej najnowszej publikacji „Wojny Bizancjum”.

Reklama

Święty psiogłowiec – nietypowe wschodnie przedstawienie św. Krzysztofa

Święty Krzysztof, jeden z najpopularniejszych świętych męczenników, w tradycji prawosławnej często przedstawiany jest… z głową psa. Z ikonami św. Krzysztofa-psiogłowca od XVII wieku aktywnie walczyła Rosyjska Cerkiew Prawosławna, jednakże nie odniosła na tym polu większych sukcesów.

Dorota Walczak

Święty Mikołaj biskup w tradycji wschodniej

Wśród wielu wyobrażeń świętych czczonych na wschodniej Słowiańszczyznie ikony świętego Mikołaja zajmują szczególne miejsce. Niektórzy zachodni podróżnicy widząc jego ogromny kult utrzymywali wręcz, że na Rusi święty Mikołaj jest czczony tak, jak gdyby był co najmniej trzecią osobą Trójcy Świętej.

Dorota Walczak

Casting na cesarzową. Konkursy piękności w Bizancjum i carskiej Rosji

W Cesarstwie Bizantyńskim, a następnie w Rosji istniał zwyczaj wybierania żony przez monarchę podczas tzw. przeglądu narzeczonych. Jego formuła nie różniła się zbytnio od współczesnych konkursów miss.

Marek Teler

Marcin Gajec – „Od Manzikertu do Antiochii. Syria w przededniu wypraw krzyżowych w świetle kronik arabskich” – recenzja i ocena

Autorem niniejszej książki jest Marcin Gajec – absolwent historii i arabistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Specjalizuje się on w historii Bliskiego Wschodu oraz arabskich źródeł do dziejów wypraw krzyżowych. Jest również współautorem książki „Mekka”.

Karolina Wanda Olszowska

Wywiady

Wikingowie zdobyli sławę, bo stykali się z innymi ludami i brali co chcieli

Jak naukowiec bierze się za powieść historyczną? Kim byli „węglożercy” i „tarczowniczki”? Dlaczego kontakty wikingów i Bizancjum dają duże możliwości tworzenia ciekawych opowieści? Te i inne pytania zadaliśmy Łukaszowi Malinowskiemu, autorowi dwutomowej powieści „Skald. Wężowy język”.

Tomasz Leszkowicz

Łukasz Malinowski - „Skald. Wężowy język tom 2” - recenzja i ocena

Wikińskie rumaki fal radośnie galopują po lazurowych wodach Midjardarhafu. Tu zawsze znajdzie się wino do wypicia czy wioska do splądrowania. Jednak życie morskiego konunga Ainara nie jest łatwe. Czym jest złoto Krety lub sława Orfeusza Północy wobec próby zapanowania nad krnąbrną córką?

Przemysław Chudzik

„Bizancjum i Arabowie. Spotkanie cywilizacji VI-VIII wiek” - red. T. Wolińska i P. Filipczak - recenzja i ocena

Praca zbiorowa pt. „Bizancjum i Arabowie. Spotkanie cywilizacji VI-VIII wiek”, przygotowana przez uczonych z Uniwersytetu Łódzkiego, to nie tylko wnikliwe studium dokonujących się na wielu płaszczyznach interakcji cywilizacji bizantyńskiej z rosnącym w siłę światem islamu. To także rozległa panorama społecznych, ekonomicznych, kulturowych, a także politycznych realiów epoki, przedstawionych z prawdziwą pasją.

Łukasz Ścisłowicz

Zoe - małżonka trzech cesarzy

Zoe (978-1050) miała okazję poznać aż pięciu cesarzy bizantyjskich, a trzech z nich poślubiła. Życie cesarzowej nie było jednak usłane różami.

Marcin Zawadzki

Bizantyjska mozaika sprzed 1500 lat wyeksponowana w oryginalnym miejscu

Dwa lata temu w mieście Kirjat Gat w Izraelu, na miejscu parkingowym w Parku Przemysłowym, odkryto mozaikę oryginalnie zdobiącą posadzkę chrześcijańskiej świątyni. Teraz powróciła na swoje oryginalne miejsce, a od 1 października jest dostępna dla publiczności.

Marta Przybylak

Thomas R. Martin – „Rzym. Od Romulusa do Justyniana” – recenzja i ocena

Historia Rzymu od założenia miasta do czasów panowania Justyniana opisana na trzystu stronach książki formatu zeszytowego? Cóż, nie budzi to zaufania, szczególnie, gdy okładkę zdobi zbryzgany krwią legionista na tle Koloseum. Czy i tym razem pozory mylą?

Przemysław Chudzik

Attyla – postrach Europy

Niezliczone hordy Attyli siały spustoszenie od Bałtyku po Morze Śródziemne. Czy wódz Hunów Attyla i jego nieokrzesani koczownicy mogli rzucić Cesarstwo Rzymskie na kolana?

Antoni Olbrychski

Peter Heather – „Odrodzenie Rzymu. Cesarze i papieże: bój o władzę nad chrześcijaństwem” – recenzja i ocena

Imperium Rzymskie w roku 2014 rozpala głównie wyobraźnię zawodowych historyków oraz twórców popkultury, którzy chętnie sięgają do motywów związanych z Cesarstwem. Peter Heather, kontynuując opisywanie losów dawno minionego giganta, w fascynujący, momentami zabawny sposób przytacza kolejne próby, które miały doprowadzić do wskrzeszenia idei „Wielkiego Rzymu”.

Marta Hołowaty

„Świat Bizancjum. Tom 3: Bizancjum i jego sąsiedzi 1204–1453” – praca zbiorowa – recenzja i ocena

Historia Cesarstwa Bizantyńskiego jest niezwykle barwna i ciekawa, nie cieszy się jednak jeszcze w Polsce zbyt dużą popularnością. Do jej zwiększenia przyczyni się być może seria „Świat Bizancjum”, która stanowi niezwykle cenne kompendium dla tych, którzy zamierzają zgłębiać i badać dzieje państwa nad Bosforem.

Monika Juzepczuk

Aleksy IV Angelos – książę, który zgubił Bizancjum? (cz. 2)

Krzyżowcy zakładali, że gdy tylko staną z Aleksym Angelosem pod murami Konstantynopola, miasto otworzy im swe bramy. Wrogość, z jaką się spotkali, przybywając tam 24 czerwca 1203 roku, zdumiała ich i zdezorientowała.

Czwarta krucjata i Bizancjum w pierwszej poł. XIII wieku

Początek XIII wieku przyniósł Cesarstwu Bizantyńskiemu kataklizm na skalę kosmiczną. Oto bowiem upadła niepokonana stolica państwa...

Cécile Morrisson

Reklamy

„Świat Bizancjum t. 3. Bizancjum i jego sąsiedzi 1204-1453” (informacja)

Trzytomowe dzieło „Świat Bizancjum” przedstawia syntezę historii państwa bizantyńskiego, od przekształcenia miasta Byzantion w cesarski Konstantynopol aż do upadku państwa w 1453 roku.

Reklama

Niezwykłości, cudowności i... efekty specjalne, czyli świat bizantyńskich ceremonii

Skąd brała się duma Bizantyńczyków, tak bardzo potępiana przez krzyżowców? Do czego były potrzebne sztuczne śpiewające ptaszki i ryczące lwy na dworze władcy? Można to wytłumaczyć, kiedy pozna się bogaty i niezwykle ciekawy bizantyński ceremoniał dworski.

Monika Juzepczuk

Izrael: skarby na śmietniku z przełomu starożytności i średniowiecza

Setki monet, nieużywanych lamp i złotą biżuterię odnaleziono w Izraelu na zagadkowym wysypisku śmieci.

Sylwia Gorlicka

Paul L. Maier – „Kodeks Konstantyna” – recenzja i ocena

Gorączka związana z debatą pomiędzy przedstawicielami chrześcijaństwa i islamu udziela się niemal wszystkim ludziom na świecie. Nie podziela jej przedstawiciel chrześcijan w debacie – jego elektryzuje o wiele ważniejsze odkrycie.

Ryszard Struck

Konkursy

Rozstrzygnięcie listopadowych konkursów (1)

Aż 25 nagród mamy dla Was w rozstrzyganych właśnie, czterech listopadowych konkursach. Prezentujemy listę zwycięzców i prawidłowych odpowiedzi na konkursowe pytania.

Michał Świgoń

Ciekawostki i rocznice

Ogień grecki – bizantyńska „wunderwaffe”

Bizantyńczycy dokonali przewrotu w taktyce bitew morskich. Sekretem ich powodzenia była tajemnica, której zabroniono wyjawiać obcym. Marynarze nazywali ją _thalassantion pyr_ – morskim ogniem.

Cesarz bizantyński w niewoli! – bitwa pod Mantzikertem (1071)

Są w średniowieczu bitwy, które na zawsze zmieniły obraz jakiegoś regionu. W wypadku Azji Mniejszej taką bitwą bez wątpienia jest starcie, do którego doszło w sierpniu 1071 pod Mantzikertem.

Wanda Wolska-Conus (21 listopada 1919–25 kwietnia 2012) – nestor polskich bizantynologów

25 kwietnia 2012 roku, po długiej chorobie, zmarła w Paryżu Wanda Wolska-Conus – nestorka bizantynologii nie tylko polskiej, lecz także francuskiej.

„Świat Bizancjum. Cesarstwo Bizantyńskie 641-1204” – red. Jean-Claude Cheynet – recenzja i ocena

Książka, którą miałem przyjemność wziąć do ręki, jest długo oczekiwanym przekładem drugiego tomu francuskiej syntezy historii Cesarstwa Bizantyńskiego, zatytułowanej „Le Monde Byzantin”. Czy jest to książka udana? Nie ma co do tego najmniejszych wątpliwości.

Bartłomiej Czajka

Henry Chadwick - „Historia rozłamu Kościoła wschodniego i zachodniego” – recenzja i ocena

Autor „Historii rozłamu Kościoła...” był bardzo cenionym teologiem wykładającym na uniwersytecie w Cambridge i Oxfordzie. Zdecydował się na podjęcie bardzo trudnego i ważnego tematu, jakim jest wyjaśnienie i obiektywne przedstawienie istoty sporów, jakie doprowadziły do podziału Kościoła – zarówno tych dotyczących polityki, jak i teologii oraz filozofii. Niestety jedynie części zagrożeń, jakie czyhają na kogoś, kto podejmie się takiego wyzwania, udało się Chadwickowi uniknąć. Choć książka posiada bardzo dobre fragmenty, niektóre z nich wzbudzają przynajmniej niechęć, jeśli nie wątpliwości u czytelnika.

Bartłomiej Czajka

Kobiety średniowiecza (3): Zofia – siostrzenica cesarzowej Teodory

Jej dziadek tresował niedźwiedzie. Ciotka Teodora była aktorką i prostytutką, która spotkała swojego księcia z bajki, cesarza Justyniana I. Dzięki temu Zofia miała ułatwiony start w dorosłe życie. Pozostała jednak w cieniu słynnej krewniaczki – choć była kobietą ambitną, inteligentną i okrutną, jej kariera nie okazała się tak spektakularna.

Michael Morys-Twarowski

Mat. pras. , Roman Sidorski

Hypatia z Aleksandrii – pokaz filmu i dyskusja

Katedra Historii Bizancjum Uniwersytetu Łódzkiego zaprasza na pokaz filmu „Agora” (reż. Alejandro Amenábar, 2009). Projekcję uświetni dyskusja z udziałem prof. Marii Dzielskiej (UJ) – autorki tłumaczonej na wiele języków biografii uczonej aleksandryjki, prof. Elżbiety Jung (UŁ) – mediewistki i filozofki oraz łódzkich bizantynistów.

Odsłonięto bizantyńskie mozaiki z VI wieku

Na wzgórzu Tel Shikmona archeolodzy z Uniwersytetu w Hajfie odsłonili zachwycające bizantyńskie mozaiki, pochodzące z VI wieku.

Michael Morys-Twarowski

Pierwsza krucjata i muzułmańska riposta

Pierwsza krucjata – co do niej doprowadziło? W XI wieku Cesarstwu Bizantyjskiemu zagroził najazd ze strony Turków Seldżuckich. Pod wodzą Toghrul Bega opuścili oni swoje siedziby w Azji Środkowej i błyskawicznie, bo od lat czterdziestych do sześćdziesiątych XI w., opanowali obszar od Iranu aż po Palestynę...

Piotr Solecki

Bartłomiej Czajka , Mat. pras.

Classica, mediaevalia et cetera. Nowy serwis internetowy z pograniczy historii

Celem nowo powstałego serwisu internetowego (dostępnego pod adresem "http://classica-mediaevalia.pl/":http://classica-mediaevalia.pl/) jest zgromadzenie w jednym miejscu informacji o wydarzeniach związanych z kulturą, literaturą i językiem łacińskim oraz greckim.

Timothy E. Gregory – „Historia Bizancjum” – recenzja i ocena

Jeszcze rok czy dwa temu niemal każda książka o historii Bizancjum była w Polsce swego rodzaju wydarzeniem. Ostatnie miesiące obrodziły jednak w publikacje poświęcone temu mało znanemu imperium. To nakazuje podnieść poprzeczkę. Czy w takiej sytuacji opublikowana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego _Historia Bizancjum_ może być uznana za godną następczynię klasycznych _Dziejów Bizancjum_ Georgija Ostrogorskiego?

Reklamy

Judith Herrin – „Bizancjum” (informacja)

Przez tysiąc lat niezwykłe imperium sprawiało, że Europa mogła stać się tym, czym jest obecnie. Śmiałe i prężne, ale słabo dziś znane państwo, łącząc ortodoksyjną wiarę chrześcijańską z pogaństwem, klasyczne greckie wykształcenie z rzymską siłą oraz sprawnością administracyjną, stworzyło wielką, twórczą cywilizację, która przez całe wieki stawiała opór nawale islamu.

Reklama

Waldemar Ceran nie żyje

20 czerwca zmarł niespodziewanie prof. dr hab. Waldemar Ceran – wykładowca Uniwersytetu Łódzkiego, znawca historii starożytnej, światowej sławy bizantynolog, wybitny historyk i mistrz dla wielu pokoleń studentów historii. Żył 73 lata.

Sebastian Adamkiewicz

Reportaże/relacje

Zabytki Ochrydy. Relacja z odczytu Mihailo Popovica

Studia bizantynistyczne w naszym kraju nie cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem; na szczęście nawet w głębokiej _Sclavonii_ wśród _pagani_ można trafić na interesujące wykłady czy spotkania poświęcone tej tematyce. Jedno z nich miało miejsce w poniedziałek w Instytucie Historii UJ. Na zaproszenie prof. Salamona i dr. Stachury na ulicę Gołębią zawitał dr Mihailo Popovic z Austriackiej Akademii Nauk. Przyjechał opowiedzieć o rezultatach swoich badań terenowych w mieście Ochryda w północnej Macedonii i podzielić się fotografiami tamtejszych zabytków (bądź ich rekonstrukcji) z czasów Cesarstwa Bizantyńskiego.

Bartłomiej Czajka

Zabytki Ochrydy – wykład otwarty Mihailo Popovica w IH UJ

Mediewista z Austriackiej Akademii Nauk, Prof. Mihailo Popovic zawita na kolejny polski uniwersytet. "Podobnie jak w Łodzi,":http://histmag.org/?id=2846 także w Zakładzie Historii Bizancjum Uniwersytetu Jagiellońskiego przedstawi temat: „Monuments and their preservation in the historical region of Macedonia - the example of Ohrid and its surroundings”.

Zabytki Ochrydy – wykład otwarty Mihailo Popovica z Austriackiej Akademii Nauk

Zakład Historii Średniowiecznej Europy Zachodniej i Lewantu Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego zaprasza na wykład otwarty mediewisty z Austriackiej Akademii Nauk, Prof. Mihailo Popovica. Badacz przedstawi temat: „Monuments and their preservation in the historical region of Macedonia - the example of Ohrid and its surroundings”.

Wybitna bizantolog z wizytą w Łodzi

Katedra Historii Bizancjum Instytutu Historii UŁ zaprasza na wykład światowej sławy naukowca, prof. Elizabeth Jeffreys. Uznana bizantolog, filolog i mediewistka z Uniwersytetu Oksfordzkiego przybliży słuchaczom temat bizantyńskiej poezji dworskiej. Tytuł wystąpienia: _The Byzantine Court Poetry – Manganeios Prodromos_.