„Walczące Miasto 1939-1945” – recenzja i ocena wystawy
Rzadziej poświęcamy czas i uwagę tym, którzy walczyli o zachowanie polskiej kultury, społeczeństwa i struktur władzy. A ci ludzie – na równi z walczącymi z bronią w ręku – przyczynili się do przetrwania Polski, często zapłaciwszy za to najwyższą cenę. O tej walce na terenach Krakowa opowiada wystawa zorganizowana przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Skupia się ona przede wszystkim na konkretnych osobach związanych z miastem, które czynnie działały w konspiracji i wykazały się odwagą oraz determinacją w swojej działalności.
Sala jest nieduża, a ekspozycja ponumerowana, dzięki czemu zwiedzający wie, którędy ma iść, a także co po kolei czytać i oglądać, by zachować chronologię. Poza tym w oczy rzuca się różnorodność, wystawa wywołuje więc bardzo dobre pierwsze wrażenie. Główne, ponumerowane karty przedstawiają zarys tworzenia się Polskiego Państwa Podziemnego – pokazują, czym było, co wchodziło w jego skład i kto przyczyniał się do jego funkcjonowania. Opisano na nich najważniejsze daty i wydarzenia z lat wojny. Dużym plusem jest to, że informacje nie zostały przedstawione w oderwaniu od tła historycznego, ale umieszczono je w szerszym kontekście – sytuacji, w jakiej znalazła się Polska w 1939 r. i zmian zachodzących w ciągu następnych sześciu lat.
Zobacz także:
- Zawiła historia budowy pomnika Mickiewicza w Krakowie
- Jak Kraków nie wyleciał w powietrze – o 70. rocznicy bitwy o Kraków
Fot. Anna Szczykutowicz W treści ogólne sprawnie wpleciono wiadomości o konkretnych ludziach związanych z Krakowem. Te również nie są wyrwane z kontekstu. Biografie opowiadają o działalności tych osób przed II wojną światową, a także o tym, co działo się z nimi już po 1945 r. Tworzy się dzięki temu całokształt ich sylwetek, co pozwala zrozumieć, jakie były motywy ich zachowań i skąd wzięły się u nich takie, a nie inne postawy.
Atut wystawy stanowią unikatowe eksponaty. Oryginalne fotografie i przedmioty, których wcześniej nie można było nigdzie zobaczyć, doskonale pokazują klimat tamtych czasów. By dogłębnie dowiedzieć się o czymś z przeszłości, nie wystarczy tylko przeczytać jakiś tekst. Tu można zobaczyć, dotknąć, poczuć. Serwetka wyszyta przez więźniarki kobiecego oddziału więzienia Montelupich w 1941 r., szopka wykonana przez Tadeusza Surzyckiego w tym samym więzieniu, słuchawki do odbioru sygnału za pomocą radiostacji „Wisła” – to tylko przykłady wyjątkowych eksponatów, których na wystawie jest bardzo dużo.
Ostatni etap ekspozycji poświęcono współczesnym sposobom przejawiania patriotyzmu i podtrzymywania pamięci o bohaterskich czynach. Dzisiaj robi się to poprzez muzykę, filmy i ubrania, co trafia przede wszystkim do młodego pokolenia - tak samo jak ta wystawa. Różnorodność eksponatów, właściwie dobrane informacje bez zbędnych treści oraz ciekawostki i przedmioty pozwalające zrozumieć, czym była walka cywilów i jak funkcjonowało życie codzienne w okupowanej Polsce – te cechy sprawiają, że wystawa przemawia zarówno do starszych, jak i do młodzieży.
Fot. Anna Szczykutowicz W podziemiach istnieje Państwo Polskie, zorganizowane we wszystkich szczeblach i odcinkach życia państwowego, politycznego, wojskowego, społecznego i gospodarczego. Najwyższe władze państwowe, działające w imieniu tegoż państwa […], znajdują się w Londynie. Państwo Polskie nigdy nie przestało istnieć, a jego organizacja, zniewolona wojną, zeszła w podziemia […] – takie słowa Stanisława Mikołajczyka możemy przeczytać na jednej z tablic. Bardzo dobrze pokazują to, dlaczego warto zachować pamięć nie tylko o wojskowych strukturach Polskiego Państwa Podziemnego, lecz także o walce cywilnej. Jednym z wielu sposobów – bardzo dobrym zresztą – jest udanie się do Fabryki Schindlera i zobaczenie tej wystawy.
Redakcja: Agnieszka Woch
