Nagrody Historyczne „Polityki” 2016: Cztery książki, które warto przeczytać
Zobacz też: Wręczono Nagrody Historyczne „Polityki”. Wśród nagrodzonych nasi autorzy
10 maja 2016 roku „Polityka” po raz kolejny przyznała nagrody autorom najlepszych książek historycznych wydanych w 2015 roku. Z ponad 150 nadesłanych propozycji jury nominowało 15 najlepszych. Cztery z nich otrzymały nagrody w następujących działach: prace naukowe i popularno-naukowe, wydawnictwa źródłowe, pamiętniki, relacje, wspomnienia, a także debiuty.
Po krótkim wprowadzeniu redaktora naczelnego „Polityki” Jerzego Baczyńskiego, który jest wieloletnim konferansjerem ceremonii, głos zabrał przewodniczący kapituły redaktor Marian Turski. Podkreślił, że wybór laureatów był niezmiernie trudny, gdyż wśród książek znalazło się wiele rzeczy nieporównywalnych, z których każda była wybitna w swojej dziedzinie. Omówił również dzieła, które nie znalazły się w ścisłej czołówce, zaznaczając, że są one jak najbardziej warte przeczytania.
Najlepszą książką w kategorii „prace naukowe i popularno-naukowe” została „Rewolucja powielaczy. Niezależny ruch wydawniczy w Polsce 1976-1989” Jana Olaszka. Nagroda trafiła do rąk młodego badacza, który w ciągu zaledwie ośmiu lat został autorem bądź współautorem dziewięciu książek oraz kilkudziesięciu prac naukowych i popularno-naukowych. Okres, którego dotyczy książka, jest wyjątkowy – mówi dr hab. Marcin Zaremba – To nie historia najnowsza, lecz współczesna. Chcieliśmy nagrodzić książkę, która mówi o historii bliskiej, dobrze znanej nie tylko nam, ale i naszym czytelnikom – dodaje. Jest to historia dziennikarzy, którzy zeszli do podziemia bądź w nim się wychowali. Chcieli Polski bez cenzury, propagandy, polityki historycznej – czytamy w recenzji „Rewolucji powielaczy”.
W kategorii „pamiętniki, relacje, wspomnienia” zwyciężyła Anna Machcewicz. Przygotowana przez nią publikacja „Życie tak nas głupio rozłącza…. Listy więzienne 1946–1956” Zofii i Kazimierza Moczarskich” dr hab. Bożena Szaynok nazywa wyjątkowym, wartym przeczytania i namysłu dziełem. Książka składa się z niespełna 40 listów, w których ukazuje się historia bardzo osobista, w którą wmieszała się historia wielka. Ślub młodej pary Zofii i Kazimierza Moczarskich odbył się 31 lipca 1939 roku. Miesiąc miodowy pary kończyła data 1 września 1939 roku – opowiada Bożena Szaynok. Oboje trafili do więzień, więc listy były jedynym ich kontaktem. Ratunkiem przed brutalnym obdarciem z intymności w stalinowskich więzieniach stała się właśnie bliskość drugiej osoby, wspierającej i współczującej. Są świadectwa miłości, sprawdzające się w najtrudniejszej sytuacji – pisze Anna Machcewicz. Niewątpliwie jej książka jest tego potwierdzeniem.
Nagrodę w kategorii „wydawnictwa źródłowe” otrzymała Karolina Szymaniak za opracowanie i tłumaczenie „Pism z getta warszawskiego” Racheli Auerbach. Pisma z getta warszawskiego czynią to miejsce jeszcze bardziej strasznym – mówi prof. dr hab. Włodzimierz Borodziej. Książka obfituje w drastyczne szczegóły, gdyż autorka listów, Rachela Auerbach, jest w swoich obserwacjach bezlitosna i stara się jak najwierniej odzwierciedlić swoje otoczenie. Karolina Szymaniak, pracując nad opracowaniem listów, stanęła przed plątaniną tekstów wydanych i niewydanych, pokreślonych i wielokrotnie zmienionych. Autorka edycji została laureatką nagród „Polityki” po raz drugi – w 2006 roku otrzymała nagrodę naukową w kategorii literaturoznawstwa.
Najnowszą kategorią Nagród Historycznych „Polityki” są debiuty. Laureatem został Adam Sitarek, autor książki „Otoczone drutem państwo. Struktura i funkcjonowanie administracji żydowskiej getta łódzkiego”. Marian Turski przywołał fragment ze wstępu do „Dzienników” Dawida Sierakowiaka autorstwa Adolfa Rudnickiego, który nazywa getto łódzkie państwem w państwie, miniaturą państwa faszystowskiego i jego karykaturą. O pysznych ramach zewnętrznych getta i „środku spuchniętym z głodu” opowiada również książka Adama Sitarka.
Nagrody Historyczne „Polityki” są przyznawane od 1959 roku. Laureaci trzech pierwszych kategorii otrzymują nagrodę pieniężną w wysokości 10000 zł, zwycięzca kategorii „debiut” – 7000 zł. W tym roku za wybór najlepszych książek byli odpowiedzialni: prof. dr hab. Włodzimierz Borodziej, prof. dr hab. Dariusz Stola, dr hab. Bożena Szaynok, red. Marian Turski, prof. dr. hab. Wiesław Władyka i dr hab. Marcin Zaremba.
