Zeszyty Historyczne XI. Z dziejów emigracji polskiej XVIII-XX w. – recenzja i ocena

Zeszyty historyczne XI Akademii Im. Jana Długosza w Częstochowie to rezultat Międzynarodowej Konferencji Naukowej zorganizowanej przez Zakład Archiwistyki i Dydaktyki Historii Instytutu Historii Akademii Jana Długosza, która odbyła się 25-26 czerwca 2009 r. W publikacji znalazło się kilkadziesiąt tekstów, będących nowym spojrzeniem na dzieje polskiej diaspory politycznej z perspektywy Muzeum Polskiego w Rapperswilu.

Praca składa się 9 części tematycznych oraz listów Ambasadora Szwajcarii oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Znalazły się w niej wyniki badań historyków, archiwistów, historyków sztuki i muzealników.

Pierwsza część poświęcona jest zarysowi problematyki Muzeum Polskiego w Raperswilu. Poruszane są kwestie działalności Towarzystwa Raperswilskiego, postaci Władysława Broel-Platera oraz Kolumny Barskiej znajdującej się przy muzeum.

Druga część opisuje wystawy muzealne jakie miały miejsce w muzeum w różnych okresach jego działalności. Najnowsza wystawa, której został poświęcony tekst w „Zeszytach historycznych XI”, miała miejsce w 2008 r. i przedstawiała kopie obrazów wykonanych przez studentów oraz kadrę naukowo-dydaktyczną Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W artykule został przedstawiony proces powstawania kopii wraz z ilustracjami przedstawiającymi kolejne etapy powstawania obrazu „Martwa natura z homarem” Nicolasa von Geldera.

Kolejna część charakteryzuje spuścizny archiwalne muzeum, co ciekawe największa część zbiorów pochodzi od prywatnych darczyńców. Do muzeum przekazywane są liczne spuścizny po żyjących i zmarłych zagranica Polaków, archiwa rodzinne oraz przedmioty z kolekcji prywatnych.

Czwarta część prezentuje bibliotekę w Rapperswilu, w której pracował sam Stefan Żeromski. Z kolei piąta opisuje dzieje osiemnastowiecznej emigracji polskiej. Kolejne części poświęcone są kierunkom emigracji polskiej w XIX i XX wieku, kresom wschodnim w publicystyce emigracyjnej, polskiemu szkolnictwie emigracyjnemu w szkolnej edukacji historycznej oraz instytucjom kultury polskiej na emigracji.

Językiem wiodącym „Zeszytów historycznych” jest język polski, jednak znajdują się tam również artykuły w języku rosyjskim. Ponadto praca wzbogacona jest zdjęciami z konferencji. Publikacja charakteryzuje się bardzo szerokim zakresem chronologicznym opublikowanych prac – od XVIII w. do czasów współczesnych. Jednak taka duża ilość artykułów powoduje, że różny jest ich poziom merytoryczny.

Podsumowując tematyka diaspory politycznej jest bardzo obszerna, jednak mało miejsca zajmują na półce księgarskiej publikacje tego typu jak „Zeszyty Historyczne”.

Redakcja: Michał Przeperski