„Wyzwolenie czy zniewolenie? W 70. rocznicę bitwy o Kraków” – Wystawa czasowa w Fabryce Emalia Oskara Schindlera
Wystawa „Wyzwolenie czy zniewolenie” przedstawia wydarzenia ważne dla historii naszego miasta, ale ma też znaczenie szczególne dla samego Muzeum, które w okresie PRL organizowało ekspozycje związane z „wyzwoleniem” Krakowa przez Armię Czerwoną w roku 1945. Chcąc nie chcąc muzealnicy mieli przez to swój udział w utrwalaniu propagandowego mitu osnutego wokół „przyjaźni polsko-radzieckiej”.
Dlaczego taki mit stworzono akurat dla Krakowa? Odpowiedź nasuwa się sama: bo to miasto magiczne, miasto wyjątkowe, miasto mające wielkie znaczenie dla historii Polski. Specjalny manewr sowieckich armii miał być niejako darem przyjaźni, miał świadczyć o szacunku Związku Sowieckiego dla dziedzictwa narodowego naszego kraju.
A dlaczego ten mit manewru, który rzeczywiście zniewolił Kraków, jest taki trwały? Przyczyn trzeba szukać nie tylko w skutkach działań propagandowych, które w czasach PRL tę skłamaną opowieść szeroko wprowadziły do edukacji, literatury, sztuki i utrwaliły w pamięci zbiorowej. Kiedy myślimy o przeszłości, kiedy próbujemy ją zrozumieć, często odnosimy się do niej właśnie poprzez mity, obiegowe skojarzenia zakorzenione w zbiorowej pamięci.
A tak naprawdę Kraków uniknął większych zniszczeń i strat w wyniku sprzyjającej dla Sowietów sytuacji militarnej, która wytworzyła się na froncie wschodnim. Zimą z 1944 na 1945 rok Kraków był, na szczęście, trzeciorzędnym celem militarnym dla Niemców i Sowietów.
Wystawa „Wyzwolenie czy zniewolenie?” to nie tylko opowieść o historii mitu, to także opowieść o trzech ważnych dla Krakowa powojennych latach, o wybranych najważniejszych wydarzeniach z tego okresu: o obchodach święta 3 maja oraz o przebiegu i wynikach referendum ludowego w roku 1946, o wyborach do Sejmu Ustawodawczego w roku 1947.
Wystawę można zwiedzać w terminie: 19.01-30.08.2015.
